'CAW's en vrijwillige terugkeer' - Kruispunt Migratie-Integratie

Aanbod
Het aanbod van een apart onthaal of specifieke deelwerking voor de doelgroepen verschilt per CAW, maar
bestaat steeds uit een combinatie van onderstaande elementen.
laagdrempelig onthaal
noodhulp: voedselpakketten (i.s.m. bvb. de Voedselbank), uitreiken van voedselkaarten,
tweedehandskledij of doorverwijzen naar andere diensten
hulpverlening:
o juridisch: verblijfsstatuut en -wetgeving, asielprocedure, vluchtverhaalanalyse, regularisatie
en gezinshereniging, nationaliteitswetgeving, huwen en adoptie…
o administratief: vertaling en verduidelijking van documenten, financiële en materiële
problemen (schuldbemiddeling), wegwijs in de dringende medische hulp, sociale zekerheid,
kraamgeld, kinderbijslag…
o psychosociaal: integratie, gezinsproblemen, begeleiding van gezinnen en alleenstaanden
binnen de kleinschalige opvang op basis van de conventie van Vluchtelingenwerk Vlaanderen
en Caritas Internationaal
o andere: huisvesting, onderwijs en opvoeding…
vrijwillige terugkeer: bij REAB-partners, i.s.m. IOM
Een positief realistisch onthaal
De Mechelse Vluchtelingendienst omschrijven hun aanbod van psychosociale hulpverlening als een
„positief realistisch onthaal‟:
“Het is nodig de psychosociale hulpverlening te schetsen naargelang het statuut waarin de persoon
zich bevindt. Deze subgroepen hebben maar één ding gemeen : een adequate psychische
hulpverlening opstarten is quasi onmogelijk omwille van de taal, het gebrek aan sociaal netwerk, de
verscheidene zienswijzen op psychisch welzijn,...
Met ontvankelijk verklaarde asielzoekers is het moeizaam psychosociaal te werken. Zij
hebben een eerste positief antwoord van de dienst Vreemdelingenzaken Brussel en zij
hebben een reële kans om zich blijvend in ons land te mogen vestigen. Deze mensen
hebben dan ook vaak de meest gruwelijke taferelen achter zich gelaten. We moeten hen
een veiligheid geven en hen de kans geven hun verhaal te herconstrueren. Dit is van belang
om blijvende trauma en de ermee gepaard gaande stress te reduceren.
Niet-ontvankelijke asielzoekers die niet „zullen‟ vallen onder de regularisatie omwille van
lang verblijf of medische redenen moeten we wijzen op de realiteit. Hun kansen om hier
legaal in België te blijven zijn praktisch nihil. We moeten beginnen met een beeld van de
situatie te krijgen en hen mee aanzetten een verandering in hun situatie te zoeken.
Mensen zonder wettig verblijf melden wij, indien ze minderjarig zijn, aan bij de Dienst
Vreemdelingenzaken. Zij zijn dan bevoegd om een voogd te zoeken die de betrokkene kan
bijstaan in de te volgen procedure. Met andere mensen zonder wettig verblijf proberen we
een haalbare oplossing te zoeken voor hun situatie.
Vluchtelingen en geregulariseerden hebben na een nog steeds te lange periode van
enorme stress plotseling een verblijfsvergunning. Na veelal jaren van inactiviteit en
onzekerheid kunnen ze nu plots samen met hun gezin een toekomst beginnen opbouwen.
Het ontbreekt hen vaak de moed om deze start alleen aan te gaan. Dikwijls neemt dan het
gevoel van acculturatie en rouw de bovenhand. Via gesprekken helpen we hen om hun
beleving van de nieuwe situatie opnieuw te kaderen. De meeste erkende vluchtelingen en
geregulariseerde moeten mits een goede doorverwijzing geen beroep meer doen op ons
tenzij hun situatie opnieuw verandert.”
Bron: www.vluchtelingendienst.be
3. Kanalen: hoe komen asielzoekers en mensen zonder wettig verblijf bij de CAW‟s terecht?
Asielzoekers en mensen zonder wettig verblijf komen via verschillende kanalen bij CAW‟s terecht. Het
belangrijkste kanaal is de mond-aan-mond-“reclame” tussen cliënten onderling. Daarnaast vormt ook de
bekendheid van het hulpverleningsaanbod van het CAW een belangrijke toegangspoort (zie hierboven).
Tenslotte worden de doelgroepen ook vaak doorgestuurd door andere deelwerkingen van het CAW, of door
andere organisaties. Andere deelwerkingen kunnen zijn: een inloophuis, transithuis (opvang), justitieel
welzijnswerk… Doorverwijzende organisaties of voorzieningen zijn vooral het OCMW of een LOI, maar ook de
(scheepvaart)politie, parochies en noodhulpinitiatieven, vzw‟s die voor en met de doelgroepen werken, Kind
en Gezin… Over het netwerk waarbinnen CAW‟s functioneren hebben we het verder nog. Zelforganisaties
spelen maar in zeldzame gevallen een rol in de doorverwijzing naar CAW‟s.
7