'CAW's en vrijwillige terugkeer' - Kruispunt Migratie-Integratie

Vrijwillige terugkeer
Vrijwillige terugkeer komt bij CAW‟s zonder apart onthaal of specifieke deelwerking voor de doelgroepen
zelden tot nooit expliciet aan bod. Wel komen uitgeprocedeerden en mensen zonder papieren na een
negatieve beslissing langs met de vraag: „Wat moet ik nu doen, informeer mij correct over mijn
mogelijkheden.‟ Een rechtstreeks vraag naar oriëntatie dus, waarbinnen vrijwillige terugkeer een plaats zou
moeten krijgen. CAW‟s verwachten trouwens ook een stijging van de hulpvragen van mensen zonder wettig
verblijf.
2. CAW’s met een apart onthaal of specifieke deelwerking voor de doelgroepen
De vijf bevraagde organisaties in onderstaand rooster hebben een apart onthaal of een specifieke
deelwerking, gericht naar allochtonen (migranten, maar ook asielzoekers, vluchtelingen en mensen zonder
wettig verblijf). Al deze eerstelijnsdiensten zijn met deze deelwerking ook REAB-partner.
ANTWERPEN
CAW De Mare Vluchtelingendienst (voorheen De Mutsaard)
CAW De Terp Protestants Sociaal Centrum – Vluchtelingenwerk
Vluchtelingendienst Mechelen
WEST-VLAANDEREN
CAW De Viersprong Brugge
Werkgroep onthaal vluchtelingen
Onthaal allochtonen – Vreemdelingenwerking
CAW Middenkust Oostende Adviescentrum voor Allochtonen (ACA) binnen het
Ambulant Begeleidingsteam (ABT)
De ontstaansgeschiedenissen van deze categoriale deelwerkingen zijn divers. De CAW‟s functioneren in hun
huidige vorm sinds het decreet betreffende het Algemeen Welzijnswerk van 1997 en het daarmee gepaard
gaande herstructurerings- en fusie-proces.
In de periode voor het decreet bestonden er tal van lokale sociale diensten, waarvan sommigen zich door
omstandigheden waren gaan „specialiseren‟ in de hulpverlening aan vluchtelingen of allochtonen. Aanleiding
hiervoor was bvb. de eerste golf Aziatische bootvluchtelingen in de jaren ‟80, of de oprichting van een
opvangcentrum in de buurt. Vanuit de NGO‟s die de opvang organiseerden (Caritas Internationaal, Rode
Kruis) werd vaak aan een dergelijke sociale dienst een vraag naar begeleiding en ondersteuning gericht.
Stilaan ging hun werking zich daarin specialiseren. In een volgende fase werden vele van die specifieke
„vluchtelingendiensten‟ REAB-partner, eerst via Caritas, later op vraag van IOM.
Naar aanleiding van het nieuwe decreet van 1997 moest de „individuele hulpverlening‟ van sociale diensten
terechtkomen bij een nieuw op te richten CAW. In die periode kregen een aantal eerstelijns-hulpverleners,
met hun REAB-specialisatie, onderdak bij een CAW. Dat was o.a. het geval voor de medewerkers die we
bevroegen bij CAW De Mare, CAW de Terp, CAW Sonar en CAW Middenkust.
Sommige CAW‟s zagen in het opnemen van een dergelijke „vluchtelingen-„ of „vreemdelingendienst‟ een kans
om hun toegankelijkheid voor deze specifieke doelgroepen te vergroten. Anderzijds is het ook zo dat geen
enkel van de bevraagde CAW‟s er zelf voor koos om REAB-partner te worden. Het is een „gevolg‟ van de
fusie met een sociale dienst die al REAB-partner was. Sommige medewerkers wijzen erop dat hun
organisatie (het CAW) onder de huidige omstandigheden er misschien niet meer voor zou kiezen om REABpartner
te worden. Dat heeft dan vooral te maken met de combinatie van de werklast en de geringe
financiële tegemoetkoming (later meer hierover).
6