'CAW's en vrijwillige terugkeer' - Kruispunt Migratie-Integratie

More documents

Recommendations

Info

Inhoud van het rapport Het eerste hoofdstuk verkent de contacten tussen CAW‟s en de doelgroepen voor vrijwillige terugkeer. Wat is het aanbod van het CAW en via welke kanalen komen deze cliënten bij hen terecht? Komen andere organisaties en instellingen in contact met de doelgroepen, en hoe plaatst het CAW zich binnen dit regionale netwerk? In hoofdstuk 2 peilen we naar de kennis bij CAW‟s over het aanbod van vrijwillige terugkeer. Het derde hoofdstuk gaat na hoe het aanbod eventueel ingebed is bij de bevraagde CAW‟s: plaats, personeel, tijdsinvestering en financiële aspecten. De focus ligt hier uiteraard op CAW‟s die REAB-partner van IOM zijn. Hoofdstuk 4 beschrijft de inhoudelijke behandeling van de terugkeervraag, en eindigt met een opsomming van voorwaarden voor een kwaliteitsvolle begeleiding. De mening van de bevraagde CAW-medewerkers met betrekking tot vrijwillige terugkeer en de rol die zijn zien voor de CAW‟s vindt tenslotte zijn weerslag in hoofdstuk 5. Aan het eind van het rapport verzamelen we onze conclusies en aanbevelingen. “Het algemeen welzijnswerk biedt hulp- en dienstverlening aan alle burgers. Advies en hulp is er voor iedereen, zeker voor mensen die meer kwetsbaar zijn,” lezen we op de website van de Vlaamse CAW‟s 3 . Asielzoekers en mensen zonder wettig verblijf zijn ook burgers, en in het bijzonder zeer kwetsbare burgers. Toch merken we grote verschillen in de manier waarop zij momenteel met hun hulpvragen terecht kunnen bij CAW‟s. Via de „ingangspoort‟ van vrijwillige terugkeer biedt dit rapport een blik op de knelpunten en ondersteuningsnoden. We hopen dat dit rapport inspiratie kan bieden voor het denken over de rol van reguliere eerstelijnsdiensten met betrekking tot oriëntatie en hulpverlening aan deze doelgroepen. Het project „Vrijwillige terugkeer‟ van het Vlaams Minderhedencentrum VZW wordt ondersteund door het Europees Vluchtelingenfonds en de Vlaamse Overheid 3 Bron: www.caw.be 6 juni 2007 Tine Debosscher Projectmedewerker Vrijwillige terugkeer Vlaams Minderhedencentrum vzw Vooruitgangstraat 323 bus 1 1030 Brussel T: 02/205 00 57 www.vmc.be 4
1. CAW’s en de doelgroepen voor vrijwillige terugkeer De doelgroepen voor vrijwillige terugkeer zijn asielzoekers in procedure, uitgeprocedeerde asielzoekers en mensen zonder wettig verblijf (hierna kortweg „doelgroepen‟ genoemd). We peilden in de bevraging naar de contacten die CAW‟s al dan niet hebben met deze doelgroepen, de kwaliteit van die contacten en het eventuele aanbod voor deze doelgroepen. We gingen ook na via welke kanalen de doelgroepen bij het CAW terechtkomen, en wat de plaats van het CAW is binnen het netwerk van organisaties en instellingen die ook met deze doelgroepen te maken hebben. 1. CAW’s zonder apart onthaal of specifieke deelwerking voor de doelgroepen Van de tien bevraagde CAW‟s heeft de helft geen apart onthaal of specifieke deelwerking voor allochtonen of vluchtelingen. Eén van hen stelt dat dat zelfs een bewuste keuze was. Op die manier wil het CAW vermijden dat ze het uithangbord „vluchtelingenorganisatie‟ krijgen. Vanuit de invalshoek „kansarmoede‟, kan iedereen, ongeacht statuut of nationaliteit, bij hen terecht. Hoewel deze vijf CAW‟s zich niet specifiek naar de doelgroepen voor vrijwillige terugkeer profileren, krijgen ze wel asielzoekers en mensen zonder papieren over de vloer. Dat gebeurt vooral in de deelwerkingen „algemeen onthaal‟, „inloophuis‟, „nachtasiel‟, „vluchthuis‟, „crisis- of noodopvang‟, of in de gevangenissen via het „justitieel welzijnswerk‟. Aanbod Algemeen onthaal: onthaal, informatie en doorverwijzing In een „algemeen onthaal‟ kan een intake-gesprek gehouden worden, waarna de cliënt doorverwezen wordt naar de meest aangewezen deelwerking. Soms heeft een „algemeen‟ onthaal al een zekere specialisatie, bvb.: CAW Metropool, gespecialiseerd in intrafamiliaal geweld. Mensen uit de doelgroepen komen er langs met aan deze problematiek gelieerde hulpvragen. Inloopcentrum: materiële hulp In het „inloophuis‟ komen asielzoekers en mensen zonder wettig verblijf voor het uitschrijven of verlengen van een voedselkaart (waarmee bij andere organisaties pakketten kunnen opgehaald worden), is er mogelijkheid tot douchen of de was doen, toegang tot internet, een laagdrempelig activiteitenaanbod (feest, uitstap, sport)… Hulpvragen over verblijfsstatuut Er worden in het „algemeen onthaal‟ en het „inloophuis‟ ook basisvragen betreffende het verblijfsstatuut behandeld: er worden attesten „bewijs van integratie‟ afgeleverd, cliënten krijgen de mogelijkheid te telefoneren naar een advocaat, of kunnen geholpen worden bij de vertaling van documenten. Ook binnen het „justitieel welzijnswerk‟ wordt vaak geïnformeerd over de procedure 4 . Hoewel het grootst aantal hulpvragen vanuit de doelgroepen nog steeds te maken heeft met verblijfsstatuut, stelt men vast dat het aantal vragen in het algemeen afneemt, omdat het aantal asielzoekers afneemt, de procedure verandert en meer mensen hierin begeleid worden in een LOI. CAW‟s zonder aparte deelwerking naar de doelgroepen geven aan dat ze specifieke vragen over verblijfsstatuut een beetje afhouden, omdat ze onvoldoende expertise in huis hebben. Ze investeren wel in het vervullen van een bemiddelende of toeleidende rol. „Toeleiden‟ is een actieve vorm van doorverwijzen, waarbij de cliënt soms persoonlijk begeleid wordt naar de andere instantie. In verschillende steden ontstaat op die manier op het terrein een complementariteit. Hetzij tussen CAW‟s onderling (vb: Brugge, waar De Poort allochtonen doorverwijst naar De Viersprong). Hetzij tussen een CAW en andere diensten: in Sint-Truiden neemt de vzw Masala (Gastvrij Sint-Truiden) de eerstelijnsfunctie naar vluchtelingen en asielzoekers op zich, in Mechelen de stedelijke Vluchtelingendienst. Andere vragen worden doorgestuurd naar het OCMW, of advocaten. 4 Vanuit het ‘justitieel welzijnswerk’ van CAW De Poort wordt aangegeven dat 40% van de Brugse gevangenispopulatie van allochtone afkomst is. Velen van hen zijn illegalen of uitgeprocedeerde asielzoekers. Het hulpaanbod voor hen is zeer beperkt, en vrijwillige terugkeer zou een eventuele uitbreiding kunnen betekenen. Er worden echter tal van knelpunten gesignaleerd. De specifieke situatie van ‘vrijwillige terugkeer’ vanuit detentie verdient meer onderzoek, dat binnen het bestek van dit rapport niet gevoerd kon worden. 5
Page 1 and 2: VOORUITGANGSTRAAT 323 BUS 1 - 1030
Page 3: Inleiding Sinds oktober 2006 loopt
Page 7 and 8: Aanbod Het aanbod van een apart ont
Page 9 and 10: Maar kan het CAW zijn aanbod ook op
Page 11 and 12: Informatiebronnen De meeste REAB-me
Page 13 and 14: De plaats: categoriaal of inclusief
Page 15 and 16: CAW‟s hanteren verschillende stra
Page 17 and 18: 4. Inhoudelijke behandeling van een
Page 19 and 20: Stap 4: tweede gesprek: alle prakti
Page 21 and 22: Een kwaliteitsvolle begeleiding van
Page 23 and 24: VRIJWILLIGHEID EN EMANCIPATORISCH W
Page 25 and 26: Aanbevelingen CAW‟s worden steeds

'CAW's en vrijwillige terugkeer' - Kruispunt Migratie-Integratie

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?