You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Hoofdstuk 1<br />
Samenvatting<br />
Op woensdag <strong>14</strong> <strong>juli</strong> <strong>2010</strong> trok een intensieve buienlijn over ons land. De bijbehorende windfenomenen veroorzaakten<br />
in het oosten en zuidoosten flinke schade en er vielen twee slachtoffers te betreuren. Ook in<br />
België trad grote schade aan bomen en gebouwen <strong>op</strong>. Het gebied met grootste schade in Nederland lag ten<br />
zuidoosten van de lijn Tilburg-Arnhem-Emmen.<br />
Het actieve buiengebied in Nederland maakte onderdeel uit van een langgerekte noord – zuid georiënteerde<br />
buienlijn, die zich tot in het noorden van Zwitserland uitstrekte. Ook Duitsland kreeg met dit intensieve weersysteem<br />
te maken.<br />
Een onderzoeksteam van het KNMI heeft <strong>op</strong> twee locaties met extreme schade, Vethuizen (gemeente Montferland)<br />
en Neerkant (gemeente Deurne), een nauwkeurige analyse van de aangerichte schade gemaakt en<br />
onderzocht welke meteorologische fenomenen hieraan hebben bijgedragen.<br />
Vanuit theoretische beschouwingen is, naast beschikbare metingen, door deskundigen een berekening gemaakt<br />
van de schadebrengende windsnelheden <strong>op</strong> <strong>14</strong> <strong>juli</strong> <strong>2010</strong>. De theoretisch hoogste windstoten kunnen<br />
ongeveer 50 tot 55 m/s (circa 180 tot 200 km/u) zijn geweest, maar met een kleine kans van <strong>op</strong>treden <strong>op</strong><br />
een zeer lokale schaal en zonder rekening te houden met remming van de wind door het landschap. De<br />
beschikbare metingen leveren als hoogste windstoot 34,2 m/s (123 km/u) <strong>op</strong> vliegbasis Volkel <strong>op</strong>. Doordat<br />
het waarnemingsnetwerk een beperkte dichtheid heeft is de kans dat de theoretisch hoogste windstoot wordt<br />
geregistreerd erg klein.<br />
Hoewel het schadebeeld in het onderzochte gebied complex was, heeft het onderzoek een groot aantal aankn<strong>op</strong>ingspunten<br />
<strong>op</strong>geleverd voor de conclusies. In een brede strook zijn <strong>op</strong> <strong>14</strong> <strong>juli</strong> <strong>2010</strong> in beide gebieden<br />
sterke valwinden met zeer zware windstoten <strong>op</strong>getreden, veroorzaakt door intensieve neerslag en sterke luchtstromingen<br />
<strong>op</strong> 1-3 km hoogte, de zgn. Rear Inflow Jet. De sterke stromingen <strong>op</strong> 1-3 km hoogte hebben zich<br />
<strong>op</strong> sommige plaatsen tot aan de grond uitgebreid, zowel in Neerkant als in Vethuizen.<br />
Aan de zijkant van het gebied met zeer zware windstoten heeft zich in de omgeving van Neerkant waarschijnlijk<br />
vanuit de buien ook een zogenaamde vortex gevormd, een luchtwervel met een vertikale draaiingsas, die qua<br />
ontstaanswijze veel gelijkenis heeft met een windhoos. Een nabij het aard<strong>op</strong>pervlak doordringende vortex kan<br />
in combinatie met valwinden lokaal extra grote schade veroorzaken. In Vethuizen is de schade waarschijnlijk<br />
voor het grootste deel door valwinden.<br />
Ook zijn er indicaties, dat nabij het aard<strong>op</strong>pervlak en losgek<strong>op</strong>peld van de bui aan de rand van het windstotenfront<br />
kortstondige wervelstructuren zijn geweest (zogenaamde “gustnado”), die ook de momentane windstoten<br />
kunnen hebben versneld. Een windhoos of tornado wordt <strong>op</strong> beide locaties onwaarschijnlijk geacht.<br />
Enkele uren na het noodweer in Zuidoost-Nederland zijn in Friesland (Appelscha, Oosterwolde en Schiermonnikoog)<br />
meerdere waarnemingen van een windhoos gedaan. Het is niet ongebruikelijk dat <strong>op</strong> dagen met<br />
dergelijke zware onweerscomplexen, meerdere windfenomenen <strong>op</strong>treden<br />
© KNMI. Alle rechten voorbehouden.<br />
Dit document bevat teksten en afbeeldingen die uit verschillende bronnen afkomstig zijn. Gebruik van<br />
afbeeldingen door derden, in enigerlei vorm, is uitsluitend toegestaan nadat toestemming voor extern<br />
gebruik door het KNMI is verleend. Hiervoor kunt u contact <strong>op</strong>nemen met afdeling Communicatie<br />
van het KNMI. Op dit rapport zijn de onderzoeksvoorwaarden van het KNMI van toepassing en aan de<br />
inhoud kunnen geen rechten worden ontleend.<br />
4