Noodweer op 14 juli 2010 - Knmi

5.5 Rear inflow jet
De boogvorm in figuur 28 is dus het gevolg van het ontstaan van een versterkte luchtstroom aan de achterkant
van de bui, de "Rear Inflow Jet" (RIJ) genoemd. De RIJ wordt voornamelijk opgewekt door de krachten die
ontstaan op het grensvlak van de omgevinglucht en de afgekoelde lucht onder de bui. Op dit grensvlak vormen
zich twee rotatiecentra die tegengesteld aan elkaar roteren en waartussen de RIJ zich op een hoogte van 1 tot
3 kilometer ontwikkelt.
Feitelijk zit de RIJ dus ingeklemd tussen beide rotatiecentra en dit genereert aan de binnenkant een versterking
en aan de buitenkant een afzwakking van de rotatie in de centra. Op enige afstand achter het windstotenfront,
stroomopwaarts ongeveer 2 tot 4 kilometer, is de RIJ op enige hoogte niet meer meetbaar ten opzichte van de
omgevingsstroming.
Aan de voorkant van de boogecho genereert de RIJ in combinatie met de vallende koude lucht met de neerslag
een bijzonder krachtig windstotenfront.
Figuur 29. Ingezoomd radarbeeld, 14 juli 2010 om 1830 uur (1630 UTC) zomertijd,
MV=mesovortex, RIJ=rear inflow jet (Bron: KNMI)
Figuur 29 is een detail van het beeld van de buienradar van 1830 uur (1630 UTC) ten tijde van de naderende
buien bij Vethuizen met mogelijke locaties van de mesovortex in het buiencomplex en de positie van de RIJ
achter de boogecho. Vethuizen kreeg kort na Neerkant de buienlijn tussen 1830 uur te verwerken. We zien
op het ingezoomde radarbeeld over het zuiden van Gelderland de sterk ontwikkelde buienlijn in een west-oost
oriëntatie, de zwarte echo’s wijzen op zware neerslag met een intensiteit van meer dan 30 mm/uur.
Het radarbeeld laat een boogsegment (’bowsegment”) zien op de kop van de buienlijn. Aan de achterzijde
is een inkeping (“notch”) herkenbaar. Dit is een zone met minder sterke echo’s, in deze combinatie een
aanwijzing voor een sterke windband op lagere hoogte aan de achterkant van het boogsegment. Deze sterke
horizontale sterke windband op lagere hoogte, de “rear inflow jet” (RIJ), veroorzaakt op hoogte door sterke
luchtstromingen rotaties of luchtwervelingen (“vortices”), die zijn ingebed in de structuur van de uitstromende
RIJ.
In combinatie met de zware neerslag komt de rear inflow jet onder de bui als valwind naar het aardoppervlak.
Uitstromend aan het aardoppervlak veroorzaken de valwinden een windstotenfront (“gustfront”) met ook in de
onderste tientallen meters boven het aardoppervlak door horizontale windsnelheidsverschillen rotaties, de van
de bui losgekoppelde gustnado’s.
25