Noodweer op 14 juli 2010 - Knmi

Deze neergaande luchtstroom in de valwind is bij zware buien vaak zeer scherp begrensd en de verticale
valsnelheid is dan hoog. De uitstromende koude lucht tilt aan de voorkant de warme lucht op, zoals wordt
weergegeven in een zijaanzicht van een bui in figuur 26. Dit proces creëert grote verticale luchtbewegingen in
tegengestelde richtingen met veel wervelstructuren.
Valwind, in vaktermen downburst genoemd, wordt ook wel onderverdeeld in micro- en macroburst. Een microburst
heeft een typische omvang van ongeveer 1 km en een maximale omvang tot 4 km, een macroburst
is meestal groter dan 4 km. Een microburst is meestal tussen de 5 en 15 minuten actief, een macroburst kan
wel 30 minuten aanhouden. Aangezien een bui meestal beweegt kan het gebied waar schade optreedt door
valwinden kan soms enkele kilometers breed zijn en zich uitstrekken over een tiental kilometers.
De windsnelheden in een microburst kunnen in zeldzame gevallen oplopen tot circa 70 m/s (250 km/u), tijdens
een macroburst zijn snelheden tot 60 m/s (215 km/u) gemeten. Deze snelheden komen dan overeen met een
zogenaamde F2-tornado. De schade die door downburst kan worden aangericht is aanzienlijk en is soms
vergelijkbaar met die van windhozen. Denk hierbij aan omgewaaide bomen, schade aan daken, omgewaaide
caravans en vrachtauto’s.
5.2 Microburst en swath
Figuur 27. Conceptueel beeld van de downburst, microburst en swath (Bron: Fujita en Wakimoto)
In het conceptueel model van een downburst met een schaal van 10 km zien we de verschillende schalen van
de subfenomenen binnen een downburst. Zoals een microburst die typisch op een schaal van 1 km opereert
en daarbinnen de swath, de uitstromende valwind (figuur 27). Wat daarin opvalt is de sterk uitwaaierende en
draaiende (divergerende) structuur aan de buitenkant van de swath, veroorzaakt door de sterke horizontale
windsnelheidsveranderingen (windschering). In het systeem kan de wind aan de rand dus 180 afwijken t.o.v.
de richting van de microburst-uitstroom. Als deze lucht de grond bereikt zal die zich horizontaal verplaatsen
en daarna weer in een werveling gaan opstijgen. De horizontale luchtstroom van een krachtige downburst kan
leiden tot plaatselijke windsnelheden boven 50 m/s ofwel meer dan 180 km/u. De wervelingen van de stijgende
lucht zijn tot een hoogte van 500-600 meter nog merkbaar.
De wervelingen aan de rand van het windstotenfront (“gustfront”) kunnen in een geconcentreerde werveling
(rotatiecel) nabij het aardoppervlak leiden tot een zogenaamde gustnado. Gustnado’s hebben, in tegelstelling
tot hozen of tornado, geen zichtbare verbinding met de bui en ontstaan nabij het aardoppervlak aan de randen
23