Zonnestraling in Nederland - Knmi

4.5.1 Invloed van de stad en van luchtverontreiniging op de
invallende globale straling
Het is al vele jaren bekend dat een stad haar eigen klimaat schept, dat enigszins afwijkt van
dat van de landelijke omgeving (Landsberg, 1981). Dit stadsklimaat beïnvloedt vrijwel alle
meteorologische grootheden als wind, temperatuur, vochtigheid, straling. De invallende globale
straling wordt in een stad door de hogere graad van luchtverontreiniging meer verstrooid
en geabsorbeerd dan in de landelijke omgeving. Landsberg (1981) geeft een aantal voorbeelden
van grote steden waar minder globale straling is gemeten dan in de directe omgeving,
zoals Boston 18%, Montreal 9%, Tokio 12-30% minder.
In Nederland is al in 1959 een onderzoek begonnen naar de invloed van de luchtverontreiniging
in het gebied van de Nieuwe Waterweg op de globale straling (Berlage, 1962; De Boer,
1966). Berlage en De Boer noteerden in een aantal gevallen significante verschillen tussen de
zes meetplaatsen in het Rijnmondgebied, afhankelijk van de windrichting en de ligging van
het meetstation. De Boer (1966) vond, dat de globale straling bij onbewolkte hemel en gemiddeld
over alle windrichtingen op het platteland 13 tot 17% groter was dan in het centrum van
het stedelijke en industriegebied van Rotterdam. Hij schreef deze grote verschillen in globale
straling toe aan de verschillen in mate van luchtverontreiniging.
Frantzen en Raaff (1978) hebben van november 1970 t/m januari 1974 opnieuw metingen
van de globale straling in het Rijnmondgebied verricht, nu op 12 meetplaatsen. De ligging
van de meetpunten is in figuur 4.2 weergegeven. De uursommen op de stations bij onbewolkt
x /^*
/ \ JÊ
A v
/ w
• l Ypenburg
1 93,7
/%\
801
l^k • Berkel
/ Naaldwijk / / \ \ ^"" 91.1 *""• ^ j
( 97 ^y \ X /^9o
( s 806 \g 1 7/ Nw
J N
^ )* 7 Maasland p\n ' / ^ \ ^^iw \
/Vsoa/ 93.1* 'hrJrj&J
/Oostvoorne, V^rdingen*"^ w**^L-*ir 1 -—9
(96.6 , 92.8 du E 9 # / 1 '
\ \ / Heenvliet ^ •j^^_ÜT-'
\ \ 805 /
\ \ è Hellevoetsluis .—/ 803
\ ^^\95.5
Greup
100.0
"X,
802
0
f Berkenwoude
y 94,0
^ \ V. 940 * ^* 95 I
o -
r
Figuur 42 Ligging van de meetpunten, met stationsnummer, in het "Rijnmond" -meetnet
en percentages van de gemiddeld per jaar gemeten globale straling ten opzichte
van het meetpunt Greup
weer zijn vergeleken met die te Greup in de Hoekse Waard, dat het station met de hoogste
waarden van de globale straling bleek te zijn. De uursommen zijn ingedeeld naar windrichting
en afzonderlijk bewerkt voor zomer- en winterhalfjaar.
In het zomerhalfjaar is een maximaal verschil van 11% in de globale straling over het
gebied gemeten; het meetpunt Rotterdam Waalhaven registreerde bij westenwind gemiddeld
slechts 89% van de globale straling in Greup. De laagste waarden van de globale straling
werden in het zomerhalfjaar gemeten in het gebied Berkel-Vlaardingen-Rotterdam.
87