Zonnestraling in Nederland - Knmi

Figuur 35 De Campbell-Stokes zonneschijnautograaf (links) met registratiestroken (rechts)
Het zal duidelijk zijn dat de zonnestralen een zekere energie moeten hebben voordat ze een
brandspoor kunnen maken. De waarde varieert tussen de 100 en 200 W nr 2 , afhankelijk van
de soort papier, de vochtigheid van het papier en de vervuiling van de bol. Dit geeft aanleiding
tot fouten. De Wereld Meteorologische Organisatie heeft daarom in september 1989 de
Campbell-Stokes als standaard-meetinstrument afgeschaft en een meer precieze definitie van
zonneschijnduur ingevoerd, nl. de tijd waarover de directe straling - gemeten in een vlak
loodrecht op de richting van de Zon - groter is dan 120 W m 2 .
Mede in verband met de hoeveelheid werk die met het uitwerken van de registreerstroken is
gemoeid, is er momenteel een tendens dit type zonneschijnmeters door automatische meters
te vervangen. Deze automatische meters berusten op het principe dat een draaiend schijfje een
fotocel afwisselend aan de directe zonnestraling blootstelt of daarvan afschermt. Zo wordt
door de fotocel een wisselspanning opgewekt die gemeten kan worden.
De SONI-zonneschijnmeter van Horst Siggelkow (Hamburg) heeft een roterende zwarte
halve bol waarin een sleuf van 1,2° bij 90° is aangebracht (figuur 3.6). Deze sleuf tast de
radiantie van smalle hemelsegmenten af. De daarbij ontvangen straling wordt gereflecteerd
aan het oppervlak van een uitgeslepen kegel in een lichtgeleidende siliconen kabel. De lichtkabel
draait met de roterende halve bol mee. Tegenover het einde van deze kabel zit een
fotocel die de ontvangen straling omzet in een elektrische stroom. Tussen het einde van de
kabel en de fotocel is een diafragma aangebracht dat na iedere omwenteling van de halve bol
de lichtstroom onderbreekt om de nulstand te meten. Daardoor wordt o.a. de invloed van
temperatuurveranderingen gecompenseerd. De sleuf in de halve bol is zo smal dat de diffuse
hemelstraling niet wordt gemeten en de fotocel alleen reageert als de sleuf "de Zon ziet".
Daarbij is volgens de aanbeveling van de WMO de drempelwaarde 120 W m 2 ingebouwd.
In de as van de cilindervormige zonneschijnmeter van Haenni (Jegenstorf, Bern) zijn zes
fotocellen aangebracht, Deze meten de radiantie van dat deel van de hemel dat de Zon in de
loop van eenjaar doorloopt. Een smal afschermpl aatje roteert om de fotocellen (figuur 3.7).
47