Zonnestraling in Nederland - Knmi

Bovendien wordt de Zon al gezien voordat deze in werkelijkheid boven de horizon staat,
doordat de schuin invallende zonnestralen door de atmosfeer dicht bij het aardoppervlak
worden afgebogen (straalbreking). Dat effect wordt ook wel kimduiking genoemd en bedraagt
34'.
De hoek waaronder wij de middellijn van de Zon zien varieert enigszins in de loop van het
jaar en is gemiddeld 32'. De hoek tussen het middelpunt van de Zon en haar bovenrand
bedraagt dus 16'. Dit tezamen betekent dat het middelpunt van de Zon 34' + 16' = 50' onder
het horizontale vlak ligt bij zonsopkomst en zonsondergang, de zonshoogte is dan y = - 0° 50'.
Wat voor effect heeft dat nu op de daglengte? Met behulp van formule (6.1.3) kan worden
uitgerekend, dat de daglengte volgens de meteorologische definitie 14 minuten langer is dan
die gebaseerd op y = 0. Vindt men dat de eerste 7 minuten na zonsopkomst verwaarloosd
kunnen worden, omdat de Zon nog laag aan de hemel staat en de bijdrage aan de zonneënergie
nog gering is - behalve op verticale vlakken in oostelijke richting -, dan kan men van
y = 0 uitgaan. In het andere geval moet y = - 0° 50' in rekening worden gebracht.
Uitgaande van formule (6.1.3) waarin o.a. de zonshoogte y en de uurhoek co voorkomen,
kunnen we door oplossen naar co de daglengte 2 H uitrekenen.
2 H [uur] = —- are cos
sin (-50') - sin (J) sin 8
cos (}) cos 8
of zonder rekening te houden met kimduiking en de diameter van de Zon
2
2 H [uur] = — are cos [- tg $ tg 8J
(6.2.7)
(6.2.8)
De hoeken zijn in graden gegeven, de noemer 15 in de breuk rekent dit om naar een
daglengte in uren.
De tijden van zonsopkomst en zonsondergang liggen H uren voor, respectievelijk H uren na
12 h ware zonnetijd. Ze liggen dus symmetrisch ten opzichte van 12 h WT, maar tengevolge
van de tijdvereffening niet symmetrisch ten opzichte van 12 h MPT of 12 h MET.
zonsopkomst ZQ (MET) = 12 + 1 - e + X /15 - H (X < 0 voor OL!)
zonsondergang zon (MET) ^2+1-e + Vj 5 + H (X < 0 voor OL!) . (6.2.9)
Een eenvoudig rekenvoorbeeld
Op 20 maart en 22 september is 8 = 0 (zie tabel 6.2), dus dan is tg 8 = 0. Dat wil zeggen
uitgaande van de eenvoudige formule (6.2.8) vinden we are cos 0 = 90°, oftewel 2 H = 2 /15 x
90 =12 uur.
Op 20 maart is e - 7 m , op 22 september is e + 7 m .
Voor /oor een pui punt op 5° OL, waar V15 = - 20
op 20 maart:
op 22 september:
m , wordt dan
z (MET)=13 h + 7
zon(MET)=13 h + 7
z° n (MET)=13 h
z°'(MET)=13 h
20 m -6 h = 6 h 47 m
20 m + 6 h = 18 h 47 m
7 m -20 m -6 h = 6 h 33 m
7 m -20 m + 6 h = 18 h 33 m
140