Algemene conclusie van het Forum 2003 Boudewijn CALLENS Algemeen ...

Algemene conclusie van het Forum 2003
Boudewijn CALLENS
Algemeen verslaggever
Het zesde Forum van het revisoraat met als thema “De bedrijfsrevisor en de bescherming van de
aandeelhouders” was een succes !
De werkzaamheden van 17 oktober 2003 vonden plaats in een constructieve atmosfeer van
samenhorigheid; elke commissievoorzitter heeft zijn workshops tijdig kunnen afsluiten na
levendige debatten die ervaringen of vragen rechtstreeks uit de praktijk in het daglicht hebben
gesteld.
Het is een tamelijk ondankbare opgave om de werkzaamheden en de conclusies van de vier
commissies in een globale benadering samen te vatten. Heel wat vragen blijven vanzelfsprekend
onbeantwoord. Verschillende denkpistes zijn naar voren gebracht en zullen in de toekomst
bijzondere aandacht vragen vanwege het Instituut.
Dit uitgesproken actuele en praktische Forum heeft ons tot de volgende vier voornaamste
overwegingen gebracht met betrekking tot respectievelijk:
- het beroep;
- de beroepsbeoefenaars;
- de visie van derden ten aanzien van ons beroep; en
- een aantal technische onderwerpen waar een reflectie zou kunnen worden aangevat.
1. Het beroep
Het is duidelijk dat ons beroep slecht gekend blijft ondanks het feit dat de actualiteit van de
laatste jaren het publiek heeft gesensibiliseerd voor het beroep van auditor. Men heeft
kunnen vaststellen dat er over het algemeen verwarring blijft bestaan bij het publiek met
betrekking tot de begrippen “commissaris” en “bedrijfsrevisor”. Deze verwarring kan
banaal lijken maar ze draagt ongetwijfeld bij tot onbegrip en tot een aantal verwachtingen
vanwege derden. Dit soort “expectation gap” zou zich kunnen voordoen in het kader van
bijvoorbeeld de beoordeling van de onafhankelijkheid van een commissaris door de
publieke opinie die zich zou baseren op persartikelen. De publieke opinie wordt zelden
gevormd op basis van technische artikelen. Het ligt nochtans voor de hand dat de
dagbladpers de technische begrippen niet kan verklaren met alle gewenste nuances. Men
kan dus begrijpen dat het informeren van de publieke opinie over het reilen en zeilen van
het beroep steeds moeilijk zal zijn gelet op het technische karakter van de dossiers.
Ondanks deze relatieve miskenning hebben de andere beroepsbeoefenaars die hebben
deelgenomen aan de werkzaamheden van het Forum, en die reeds het beroep kennen omdat
ze dossiers hebben behandeld met confraters, ons toevertrouwd dat ze, tijdens het Forum,
hadden geleerd de verschillende bekwaamheden waarvan de bedrijfsrevisor blijk kan
geven, beter te waarderen. Sommigen waren zich niet bewust van de meerwaarde van de
mogelijke inbreng van de bedrijfsrevisor in een dossier. Ze waren onder de indruk van de
bekwaamheid waarvan de bedrijfsrevisoren blijk geven.
Het lijkt dus dat we allen belang hebben bij een betere bekendheid van ons beroep.
1/3

2. De beroepsbeoefenaars
Tijdens de werkzaamheden hebben we kunnen vaststellen dat de bedrijfsrevisoren gevolg
hebben gegeven aan onze oproep; vele bedrijfsrevisoren waren immers aanwezig
(ongeveer 360 personen). Men kan schatten dat, rekening houdend met de aanwezigheid
van andere beroepsbeoefenaars die hebben deelgenomen aan de werkzaamheden, 35 tot
40 % van het beroep vertegenwoordigd was.
Hieruit blijkt dat onze leden, ondanks hun drukke agenda, gemotiveerd zijn, belangstelling
vertonen voor ons beroep en aandacht hebben voor de ontwikkelingen die de uitoefening
van het beroep kunnen beïnvloeden.
Zo hebben bijvoorbeeld een aantal deelnemers aan de workshop “Corporate governance :
de door de bedrijfsrevisor toegevoegde waarde” te kennen gegeven dat zij de indruk
hadden dat het beroep misschien te lijdzaam toeziet op de recent van kracht geworden
wijzigingen inzake onafhankelijkheid.
Hier moeten we wel beklemtonen dat de Raad niet passief is in deze zaak. Hij heeft
uitgebreid aandacht geschonken aan deze ingewikkelde problematiek, maar een
wetgevende of reglementaire evolutie in deze materie vraagt uiteraard tijd en meestal is
slechts het uiteindelijke resultaat van het werk gekend.
3. De visie van derden ten aanzien van ons beroep
Zoals reeds hierboven vermeld, hebben de andere aanwezige beroepsbeoefenaars tijdens de
werkzaamheden de gelegenheid gehad om ons beroep beter te leren kennen.
In de loop van de werkzaamheden is gebleken dat verschillende confraters menen dat de
kwaliteitsvolle activiteiten van het Instituut tamelijk slecht gekend zijn en dat het gewenst
zou zijn dat een communicatiecampagne in deze materie zou worden opgestart.
Dit zou moeten toelaten het “maatschappelijk verkeer” (b.v. openbare overheden, andere
beroepsbeoefenaars, de media, enz.) beter te laten kennis maken met de kwaliteit, de
kwantiteit en de aard van de controles die door het Instituut worden uitgevoerd meer
bepaald in het kader van de opdrachten van toezicht, permanente vorming en toegang tot
het beroep. Op deze wijze zouden de inspanningen geleverd door het beroep met het oog
op een kwaliteitsvolle dienstverlening, beter gekend zijn.
4. Een aantal technische onderwerpen waar een reflectie zou kunnen worden aangevat
Vier punten dienen te worden onthouden.
Met betrekking tot meer in het bijzonder de minderheidsaandeelhouders, zou het nuttig
zijn dat het jaarverslag duidelijker zou zijn. Op dit vlak schuilt misschien een eventuele
bijkomende rol voor de commissaris. Immers, in het tweede deel van zijn verslag kan de
commissaris steeds bijkomende inlichtingen verstrekken die de aandeelhouders kunnen
2/3

helpen de situatie beter te begrijpen en eventueel de bestuursorganen hieromtrent te
ondervragen.
Met betrekking tot corporate governance, stelt zich de fundamentele vraag in welke mate
het jaarverslag en de rol van de raad van bestuur een expectation gap ten opzichte van het
verslag van de commissaris kunnen teweegbrengen.
De rol van de bedrijfsrevisor op het vlak van squeeze out ligt niet voor de hand. In de
praktijk wordt de opdracht van onafhankelijk deskundige in het kader van een openbaar
uitkoopbod nagenoeg nooit uitgevoerd door een bedrijfsrevisor. Maar de bedrijfsrevisor
kan tussenkomen op vele gebieden (raadgever van de bieder, raadgever van de
minderheidsaandeelhouders, onafhankelijk deskundige of nog door het uitgeven van een
fairness opinion). Men vermeldt gewoonlijk de onafhankelijkheid van de commissaris of
van de bedrijfsrevisor, maar de onafhankelijkheid van andere interveniënten, bijvoorbeeld
van zakenbanken, wordt slechts zelden in vraag gesteld.
De toezichthouders hebben een zeer wenselijke rol. Zij helpen het vertrouwen te
herwinnen. Tijdens de werkzaamheden in de workshop is echter gebleken dat de kwaliteit
van de interne procedures in de schoot van het IBR met het oog op het verzekeren van een
hoog kwaliteitsniveau van de controlewerkzaamheden, niet genoeg gekend was door
derden.
De vier onderwerpen die werden behandeld op het Forum waren uitdagend voor het beroep van
bedrijfsrevisor met betrekking tot zijn rol vandaag en in de toekomst.
Ik vestig uw aandacht op het feit dat dit besluiten zijn van de commissies. De Raad was
aanwezig tijdens de werkzaamheden en heeft deze conclusies gehoord.
3/3