Op de fiets van parijs naar dakar afrikaans avontuur

Met de auto van Parijs naar Dakar is een eitje. Dat kan
iedereen. Met de fiets is het een ander verhaal. Dat van
Wim Graafmans. De 67-jarige liet zich nergens door
stoppen, ook niet toen hij zijn ribben brak.
Tekst: Wim Graafmans / Foto’s: Bike Dreams, Wim Graafmans
Een band wordt opgepompt en komt met luide
knal tot ontploffing. De rust van een stille
zondagmorgen onder de Eifeltoren wordt danig
verstoord. Het is het officiële teken voor 30
enthousiaste fietsers om Parijs te verlaten met
als eindbestemming Dakar in Senegal. De
twee steden worden gescheiden door 7.217
kilometers. Van de chique Parijse boulevards
naar de kleine Senegalese hutjes onder baobabbomen
in tien weken.
Een enkeling ziet de tocht als een wedstrijd.
Het leeuwendeel van het internationale gezelschap
is zeker niet aan het koersen en rijdt
lekker zijn of haar eigen tempo. Het is een gezonde
mix van studenten, gepensioneerden
en een werkende klasse die zich een lange vakantie
kan veroorloven. De meesten, al dan
niet ervaren fietsers, zijn gekomen om de gehele
afstand tussen de Franse en de Senegalese
hoofdstad fietsend af te leggen. Een ware
uitdaging. Het wordt niet alleen een fietstocht
met vaak afzien, het wordt ook lachen, nieuwe
vriendschappen, tien weken in de buitenlucht
leven en bovenal genieten.
We verlaten en groupe Parijs via de oevers
van de Seine en al snel genieten we van de
weidse vergezichten in het groene Franse
platteland, vol rustieke boerderijen en oude
kastelen. Ik heb goed gezelschap aan Elleke,
docent frans en bergbeklimster. De glooiende
heuvels bij aanvang gaan verder zuidwaarts
over in serieuze berghellingen. Na de rit en op
de rustdagen hebben we voldoende tijd voor
toeristische bezoekjes, zoals aan het pelgrimsstadje
Vézelay, het middeleeuwse festival
in Le Puy, de citadel in Carcassonne en de
warmwaterbronnen in Ax-les-Thermes. De
route krult langs de spectaculaire rotswanden
van de Gorges du Tarn en gaat onder het indrukwekkende
viaduct bij Millau.
Mijn plezier van de eerste tien dagen wordt
abrupt verstoord door een ongelukkige val op
een camping in Zuid-Frankrijk met gebroken
ribben als gevolg. M’n humeur wordt danig
afrikaans avontuur
Blanken zijn een bezienswaardigheid in het noorden van Senegal, zeker als ze op de fiets zijn Ook voormalig Frans Afrika is Frans vlak. Wegen in
Mauretanië dus ook
Op de fiets van parijs naar dakar
Waaierrijden door de Sahara
aangetast. Het enige wat de meefietsende
arts Nynke voor mij kan doen is het verstrekken
van pijnstillers. Ondanks de pijnstillers en
de verlaagde bandenspanning (3 bar) kerm ik
het voortdurend uit van de pijn en overweeg,
met de Pyreneeën in zicht, huiswaarts te keren.
Het adagium ‘ik doe het voor m’n plezier’
is ver te zoeken. De uitstekende sfeer in de
groep en het feit dat ik een jaar naar deze
tocht heb toegeleefd, doen me besluiten de
pijn te verbijten.
We maken de oversteek van de Pyreneeën bij
Andorra. De weg naar het vorstendom gaat
over de Port d’Envalira en is met haar 2408
meter het hoogste punt van Paris-Dakar by
Bike. De 37 kilometer lange klim slingert zonder
onderbreking omhoog vanuit Ax-les-Thermes.
Ik stop soms om ‘van het landschap te
genieten’. Mijn medefietsers weten echter wel
beter en tonen alle respect voor het doorzettingsvermogen
van een 67-jarige. Na een lijdensweg
van viereneenhalf uur bereik ik in
gezelschap van Elleke de top. Een lange afdaling
naar de grootste stad van het vorstendom,
Andorra-La-Vella, volgt. De komende
dagen wordt de pijn minder. Het zal echter
nog weken duren voordat ik weer lekker op de
fiets zit.
Het adagium ‘ik doe het voor mijn plezier’ is
ver te zoeken
Toerist
De oversteek van de Pyreneeën betekent niet
dat we niet meer hoeven te klimmen. Spanje
is één van de meest bergachtige landen van
Europa. De route doorkruist de ruige binnenlanden
met nauwelijks verkeer. We passeren
kloven, kristalheldere stuwmeren en dieprode
rotspartijen. De omgeving verandert iedere
dag en we krijgen talloze kortere en langere
beklimmingen voorgeschoteld. Niet te steil,
maar de route door Spanje blijft golven.
Na een aantal weken zitten we helemaal in het
ritme van fietsen, eten en slapen. Tien weken
het leven van een prof, afgezien van het kamperen.
Zonsopkomst is iedere dag het teken
om de tent open te ritsen. Stevig ontbijten en
omstreeks 8 uur is het signaal om het kamp te
verlaten, waarna een nieuwe dag op de fiets
volgt. Halverwege de etappe staat de lunchbus.
De snelle mannen (ja, meestal mannen)
maken slechts een korte, en soms zelfs geen,
stop. Bij binnenkomst is altijd brood en soep
aanwezig om direct aan te sterken na een in-
tensieve dag in het zadel. De rest van de middag
gebruiken we om te rusten of een bezoekje
te brengen aan het nabijgelegen dorp.
Rond de klok van zessen volgt tijdens het
avondeten een bondige uitleg over wat morgen
brengt, waarbij we een gedetailleerde
routebeschrijving ontvangen. De meesten
maken het niet laat en kruipen snel in de tent
voor een welverdiende nachtrust.
Een rustdag is gepland in Cuenca, halverwege
Spanje en midden in La Mancha, het thuisland
van Don Quixote. De stad is bekend vanwege
haar casas colgadas (hangende huizen), maar
ik geef de voorkeur aan de rust op de camping
om verder aan te sterken. Rustdagen
zorgen immer voor een dilemma : de toerist
uithangen of toch denken aan de dag van
morgen. In Granada verkies ik de eerste optie
aangezien de stad het Alhambra herbergt, hét
toeristische hoogtepunt van Spanje. De citadel
met haar adembenemende architectuur is
een overblijfsel van de Joodse, Moorse en katholieke
overheersers door de eeuwen heen.
76 WWW.FIETS.NL 09-2008 09-2008 WWW.FIETS.NL 77
“
“

Twee woestijnrijders wisselen tips uit
Het bezoek is meer dan de moeite waard en
ook het uitgaansleven in de ontelbare tapasbarretjes
doet me even niet denken aan “de
dag van morgen”.
Vanuit Granada zijn het nog een drie pittige
etappes door Andalusië naar Algeciras, het
eindpunt van het Europese traject. De route
gaat door schilderachtige witte dorpjes en de
streek is bezaaid met honderdduizenden olijfbomen.
In Algeciras worden we blij verrast
met een comfortabel viersterren hotel. We laten
ons de overdaad aan luxe na vier weken
kamperen welgevallen.
Andere wereld
Een snelle veerboot over de Straat van Gibraltar
geeft ons toegang tot het Afrikaanse continent.
Ondanks de korte afstand lijkt het alsof
we in een andere wereld zijn aanbeland. De
weg delen we vanaf nu met geiten, schapen
en ezels. Geen cola maar zoete muntthee.
Geen kerkklokken maar de oproep tot gebed
vanuit moskeeën. Geen supermarkten, maar
eeuwenoude medina’s. Kinderen langs de
kant van de weg vragen om een pen of geld.
Sommigen willen nog wel eens leuk uit de
hoek komen : “Sorry, maar ik heb geen pen,”
zeg ik in alle eerlijkheid, waarop het joch
prompt antwoordt: “Okee, geef me dan je fiets
maar!” Als ik hem vertel dat ik op weg ben
naar Dakar kijkt hij bedenkelijk. Geef hem
eens ongelijk : op de fiets naar Dakar!
De dag vanuit Fez staat een etappe van 179
kilometer met daarin de beklimming van de
Col du Zad van 2188 meter op het programma.
Het is niet alleen de fikse afstand en de
beklimming die het tot één van de zwaarste
etappes maken, maar ook de weersomstandigheden.
Een harde tegenwind steekt de kop
op en zorgt ervoor dat we elkaars beschutting
opzoeken. Tijdens de lange klim is het moeilijk
om echt te genieten van de desolate, maar
toch inspirerende, omgeving. De gedachten
doen me even terugdenken aan m’n tocht
over de Tibetaanse hoogvlakte. De dag wordt
extra heroïsch als het in de late namiddag begint
te regenen. De temperatuur zakt flink en
door de wolken en invallende duisternis is het
twijfelachtig of we nog tijdig de camping bereiken.
De organisatie stuurt de bezemwagen
naar ons toe die de laatste tien kilometer achter
ons blijft rijden, zodat we met het licht van
de koplampen nog iets kunnen zien. Helaas
biedt-ie geen bescherming tegen de stromende
regen. We ontvangen een hartelijk applaus
van de rest van de groep als we met de laatste
zes in het donker doorweekt aankomen.
Sneeuw!
De volgende ochtend zijn de pieken van de
Hoge Atlas tot onze verbazing bedekt met een
dikke laag verse sneeuw. Het levert adembenemende
plaatjes op. De route slingert door
de wondermooie Gorges du Ziz, een kloof die
de oker gekleurde woestijn in tweeën deelt en
gevuld is met een prachtige oase van dadelpalmen.
We overnachten midden in de kloof
tussen de hoge muren van een kasbah. Het
bereiken van het oude lemen fort is ook reden
tot een feestje: Paris-Dakar by Bike is halverwege.
Ik laat me door de Marokkaanse muziek
verleiden tot enkele heupbewegingen op
de dansvloer. De ribben zijn even vergeten.
Binnen enkele dagen bereiken we de Gorges
du Todra. Deze kloof is wellicht nog indrukwekkender
met de honderden meters hoge
rotswanden die oprijzen aan weerszijden van
een klein riviertje. Marokko blijft boeien. We
steken de Hoge Atlas over met twee machtige
passen. De smalle wegen kronkelen zich door
de ongerepte natuur de hoogte in. We overnachten
op beide passen nabij de top, hetgeen
zorgt voor enerzijds weergaloze vergezichten
en prachtige zonsondergangen, maar
anderzijds koude nachten. Gelukkig hebben
we onderdak in een provisorisch hotel en de
volgende morgens zijn de eerste tientallen kilometers
‘gratis’.
Als we de Atlas achter ons hebben gelaten,
verandert het landschap. Grazende koeien
maken plaats voor kamelen en langzaam verdwijnt
de begroeiing ten gunste van zand en
steen. Een laatste afdaling brengt ons in Sidi
Ifni aan de kust van de oceaan. Een goede gelegenheid
voor een duik in het zeewater voordat
we de Sahara binnenfietsen.
Waterrantsoen
Twee kolossale beelden van kamelen nabij
Tan Tan symboliseren de toegangspoort tot
de Westelijke Sahara. De immens grote woestijnvlakte
behoort tot de dunstbevolkte gebieden
ter wereld. De relatief lange vlakke etappes
van 150 kilometer vliegen voorbij, mede
geholpen door de gunstige rugwind. We bereiken
het kamp zonder al te veel inspanning,
en dat met een gemiddelde van meer dan 30
kilometer per uur. De Sahara zelf mag dan hier
niet zo bijzonder zijn, de uitzichten op de Atlantische
Oceaan zijn steeds fabuleus. Ook de
kampementen zijn gelegen op uiterst fraaie
plekjes langs de kust. Ik slaap prima ondanks
de aanhoudende wind en het geluid van huizenhoge
golven die stuk slaan op de rotsen
tientallen meters lager.
De grensovergang met Mauritanië voelt als
het binnenrijden van een bakoven, alsof de
hitte precies weet waar de grens loopt. De
temperatuur stijgt tot boven de 40 graden en
Pech in Marokko
78 WWW.FIETS.NL 09-2008

in combinatie met de tegenwind is het fietsen
niet gemakkelijk. Onder deze omstandigheden
is het een hele opgave om voldoende te
drinken en alle verloren zouten en mineralen
weer aan te vullen. Ik houd de vochtbalans op
peil met minstens acht liter water en energiedrank.
Het water in de 1000-litertank van de
truck is op rantsoen. Drinken is geen probleem,
maar het opfrissen na een dagje woestijn
dient te gebeuren met de inhoud van één
bidon. Met een washandje en een beetje creativiteit
kom ik een heel eind.
Het lijkt wel of Mauritanië is gemaakt van enkel
zand. Eindeloze zandvlaktes gaan geleidelijk
over in oranje gekleurde zandduinen zover
het oog reikt. Op weg naar Nouakchott komen
we in een zandstorm terecht die bekend staat
als de ‘harmattan’. Dit is nog eens lekker oud
“
Hollands waaier rijden onder tropische omstandigheden.
We waaieren uit over de volle
breedte van de kaarsrechte weg, die twee jaar
geleden is aangelegd en is voorzien van een
fantastische laag asfalt.
Kwaaltjes
Zodra we Nouakchott hebben verlaten, komt
de vegetatie stapsgewijs terug. Even buiten
de stad is alles nog zanderig en dor, maar binnen
de afstand van een etappe is het landschap
veranderd in een savannelandschap. Er
komt weer leven langs de kant van de weg.
De etappes worden korter en ook de temperatuur
zakt langzaam. Toch wordt het doorzettingsvermogen
nog bij danig op de proef gesteld.
Diarree, misselijkheid, krampen en
andere kwaaltjes steken de kop op. In dit sta-
Onder deze omstandigheden is het een hele
opgave voldoende te drinken
“
Verkeer van rechts heeft voorrang
dium van de tour met Dakar op de borden wil
natuurlijk niemand van opgeven weten.
In het zuiden van Mauritanië bereiken we het
Diawling National Park aan de noordkant van
de Senegal Rivier. Het moerasgebied herbergt
meterslange leguanen, wilde zwijnen, pelikanen
en flamingo’s. De overweldigende flora en
fauna wijzen erop dat we de andere kant van
de Sahara definitief bereikt hebben.
Het binnenrijden van Senegal betekent ook
het bereiken van het echte ‘zwarte’ Afrika. Het
is niet alleen de huidskleur van de bevolking
die erop wijst dat we in een ander land zijn
aangekomen, het zijn ook de fel gekleurde jurken
van de vrouwen, de beschilderde winkeltjes
en de rijk gedecoreerde en overladen
bussen die Senegal een totaal andere atmosfeer
geven dan de achterliggende landen.
Saint Louis is de eerste plaats die we binnen
fietsen. De laatste drie dagen fietsen we langs
eeuwenoude baobabbomen, palmen, acacia’s
en vele andere tropische boomsoorten.
Na tien weken fietsen door wind, enkele stortbuien
en een overvloed aan zon arriveert iedereen
gezond en wel bij de finish in Dakar.
Paris-Dakar by Bike sluiten we af met een
feestelijk diner aan de oevers van Lac Rose,
waarbij een Senegalese dansgroep haar opwachting
maakt. De opzwepende Afrikaanse
muziek dagen de vermoeide fietsers uit om
hun stijve, maar gewillige beenspieren nog
eenmaal aan te spreken. De gekneusde ribben
en vermoeide spieren ben ik op slag vergeten.
Op 6 september 2009 vertrekt er een nieuw
peloton voor Parijs-Dakar by Bike. Kijk voor
de route en meer informatie over deze tocht
op www.bike-dreams.com
Staatsieportret in Dakar, onderste rij, tweede van
rechts Wim Graafmans
80 WWW.FIETS.NL 09-2008