TWAALF RACEWIELSETS TOT € 500,- GETEST - Fiets

TWAALF RACEWIELSETS TOT € 500,- GETEST
Wiel nodig?
24 WWW.FIETS.NL 11-2006
Een stijf frame zonder stijve wielen is als rijden in een racewagen met vier
reservewielen. Stijfheid is dan ook een belangrijke karaktereigenschap van een wiel,
naast andere als sterkte en gewicht. Wij vergelijken twaalf betaalbare wielsets van
maximaal € 500,-, op zoek naar de beste keus.
Tekst: Marcel Kruithof / Foto’s: Christiaan Krop, Cor Vos, Gazelle
Bij racewielen zijn een aantal eigenschappen
belangrijk. Dat zijn de stijfheid, de sterkte, het
gewicht en de gewichtsverdeling, de aërodynamica,
de degelijkheid en het comfort. Een
aantal van deze eigenschappen is van invloed
op je snelheid.
Ten eerste de stijfheid. Naarmate een wiel stijver
is, gaat er minder energie verloren in het
vervormen van het wiel tijdens het fietsen. De
trapkracht wordt dan beter omgezet in voorwaartse
snelheid. Hoeveel dit precies oplevert,
is lastig te bepalen, omdat niet exact
bekend is hoeveel energie het wiel opneemt.
Ten tweede het gewicht van wielen, daarbij
spelen twee factoren. De eerste is de traagheid:
een zwaarder wiel is moeilijker op gang
te brengen maar rolt langer door als het eenmaal
op gang is, dan een lichter wiel. De
tweede is de invloed op de zwaartekracht:
met een lagere massa is de zwaartekracht die
je moet overwinnen, kleiner. Een lichter wiel is
dus een voordeel bij klimmen. Helaas stelt de
snelheidswinst die lichtere wielen opleveren
weinig voor. In Fiets 7-2006 rekenden we dit
door en het een kilo lichter maken van je wielen
leverde in dit voorbeeld op de beklimming
van Alpe d’Huez een voorsprong van 210 meter
op, en op de Ruiterberg 10 meter. De invloed
van traagheid bleek helemaal gering:
enkele tienden van Watts.
Wat de verdeling van het gewicht over het wiel
betreft, hebben wij de indruk dat dit in de
praktijk wel verschil maakt. Een wiel met een
zwaardere velg krijg je iets moeizamer op
gang, maar dit blijft langer doorrollen, dan een
even zwaar wiel met een lichtere velg. Als je
twee wielen van gelijk gewicht een harde slinger
geeft, dan blijft het wiel met de zwaarste
velg het langste doordraaien.
Een belangrijke factor voor de snelheid is de
aërodynamica van een wiel: naarmate het gestroomlijnder
is, is de te overwinnen luchtweerstand
kleiner en kun je er met hetzelfde
vermogen een hogere snelheid mee halen dan
met een minder aërodynamisch wiel.
De sterkte en de degelijkheid ten slotte zijn
van belang om lang en veilig plezier van je
wielen te hebben. De sterkte is een materiaaleigenschap,
het is de weerstand die een materiaal
biedt tegen breken. De degelijkheid is
meer afhankelijk van de constructie van de
wielen en afdichting van de lagers.
Voor deze test hebben we een groot aantal
van deze eigenschappen gemeten: de stijfheid,
de sterkte, het gewicht en de gewichtsverdeling.
Ook hebben we de wielen in de
praktijk beoordeeld. Daarvoor hebben onze
ervaren testers maandenlang met de wielen
gereden. Ze hebben onder meer gelet op het
comfort en de degelijkheid. We kozen voor
twaalf betaalbare wielsets tot € 500,-.
Om de gewichtsverdeling van de wielen te bepalen,
hebben we ze compleet gedemonteerd
en velg, spaken, nippels en as apart gewogen.
Ook de breedte van de velgen is gemeten om
te zien of dit nog verschillen oplevert.
Stijfheid en sterkte
De nieuwe Europese norm (EN 14781) bevat
een eis voor de stijfheid van wielen. De norm
beschrijft een statische test (hoofdstuk 4.10.3)
en de toegestane waarden. In de test wordt
de velg van een compleet wiel - dus met binnen-
en buitenband gemonteerd - belast met
een kracht van 250 Newton gedurende één
minuut. Op de plek waar de kracht aangrijpt,
wordt de maximale vervorming gemeten tijdens
de minuut, alsmede de vervorming nadat
de kracht weer is verwijderd (de blijvende
vervorming). De kracht moet zowel een keer
direct naast een spaak als een keer tussen
twee spaken in worden aangebracht. De blijvende
vervorming mag volgens de norm niet
groter zijn dan 1 mm. Aan de maximale vervorming
wordt in de norm geen eis gesteld.
De blijvende vervorming zegt iets over de stijfheid
van een wiel, de maximale vervorming
over de sterkte.
De in de norm beschreven test hebben we bij
fietsenfabrikant Gazelle laten uitvoeren. Voor
de test werden alle twaalf wielsets voorzien
van een Velox velglint van 17 mm, een Schwalbe
Impac-binnenband (18/25-622/630) en een
Vittoria Zaffiro-buitenband (23-622). De band
werd opgepompt tot een druk van 8,0 bar.
Tussen de spaken is bij de las gemeten (de
zwakste plek), naast de spaken is bij het ventiel
gemeten (de sterkste plek).
Bij de stijfheidstest voldoen alle wielen aan de
norm. Geen van de wielen komt zelfs maar in
de buurt van de maximaal toegestane blijvende
vervorming van 1 mm. De minst goede is
de Roval Pavé SL met een blijvende vervorming
van 0,58 mm gemeten bij het achterwiel
tussen twee spaken. Als beste komt bij de
achterwielen de Campagnolo Sirocco uit de
test, met een blijvende vervorming van 0,12
mm tussen, en 0,08 mm naast de spaken. De
Rigida Xippie is het stijfste voorwiel (0,18 mm
tussen en 0,09 mm naast de spaken). Hoeveel
deze gevonden verschillen precies schelen in
snelheid op de weg kunnen we niet afleiden,
omdat niet precies bekend is hoeveel energie
het wiel daadwerkelijk opneemt.
De wielset met de laagste maximale vervorming
en dus de grootste sterkte, is de Marchisio
Solida bij het voor- en het achterwiel. Die
vervorming is tussen de spaak 4,28 mm (achter)
en 4,85 mm (voor), en naast de spaak 4,08
mm (achter) en 4,56 mm (voor). De Bontrager
De complete testopstelling bij Gazelle in Dieren
11-2006 WWW.FIETS.NL 25

Race Lite heeft de grootste maximale vervorming
bij de achterwielen, tussen de spaken is
dit 10,60 mm, naast de spaken 10,23 mm. De
grootste maximale vervorming bij de voorwielen
hebben de Shimano WH-R600 (6,87 mm
tussen en 6,66 mm naast de spaken) en de
Easton Vista SL (6,82 mm tussen en 6,73
naast). Van een minder sterk wiel kun je in de
praktijk last hebben doordat het bijvoorbeeld
eerder tegen de remblokjes aan loopt.
De gewichten van de complete voorwielen variëren
tussen de 706 gram voor de Easton
Vista SL en de 954 gram voor de Ursus Squadra.
Bij de achterwielen is de Roval Pavé SL
met 914 gram de lichtste, terwijl de Rigida
Xippie met 1195 gram de zwaarste is. Een
compleet setje zonder snelspanners weegt
tussen de 1662 gram (Easton Vista SL) en de
2093 gram (Rigida Xippie). Dat is maximaal
een verschil van 431 gram. In het eerder genoemde
rekenvoorbeeld op Alpe d’Huez levert
dat voor de lichtste wielset een voordeel
van 90 meter ten opzichte van de zwaarste.
Bij de gewichtsverdeling valt de lichte naaf
van het voorwiel van de Easton Vista SL op.
Die weegt maar 95 gram, terwijl de zwaarste
voorwielnaaf 227 gram weegt (in de Ursus
Squadra). De Easton-naaf kan waarschijnlijk
zo licht zijn doordat de spaken in de as geschroefd
zitten. Hierdoor is er geen flens nodig
om de spaken in te haken. De spaaknippels
zitten bij de meeste wielsets bij de velg,
behalve bij de Shimano WH-R600-set. Ook dit
levert een verschil in gewichtsverdeling op.
De velgbreedte van de wielen verschilt hooguit
2,6 mm: 19,0 mm voor de Marchisio Solida
en 21,6 mm voor het achterwiel van de Rigida
Xippie. De Rigida heeft binnen de set meteen
ook het grootste verschil, want het voorwiel is
19,3 mm breed. De verschillen kunnen een
kleine invloed hebben op de aërodynamica.
En je merkt het als je van wiel wisselt.
Op basis van de metingen en de praktijktest
komt de Campagnolo Sirocco-set als beste
koop uit de test. Die wielset is niet verkrijgbaar
met Shimano-body. Rij je geen Campagnolo,
dan is de Easton Vista SL ook een goede
keus.
Info
- Bontrager via Bikeurope, (NL) 033-4509040
www.bontrager.nl
- Campagnolo via ICC, (NL) 0115-649321
www.campagnolo.com
- Easton via Veltec, (NL) 040-2013030
www.eastonbike.com
- Fulcrum via AGU, (NL) 072-5411511
www.fulcrumwheels.com
- Marchisio via Grifo Trade Srl, (NL)
030-6661525, www.marchisioengineering.it
- Mavic via Codagex, (B) 0143-47474
www.mavic.fr
- PRO via Shimano, (NL) 0341-272300
www.pro-bikegear.nl
- Rigida, (NL) 0342-412162, www.rigida.com
- Roval via Specialized, (NL) 0314-676600
www.specialized.com
- Shimano, (NL) 0341-272300
www.shimano.com
- Ursus, (I) (0039)0424580007, www.ursus.it
Het achterwiel wordt ingeklemd met de cassettezijde boven, zoals bescheven in de norm
26 WWW.FIETS.NL 11-2006

Bontrager Race Lite € 299,99
Campagnolo Sirocco € 325,00
Easton Vista SL € 349,00
Fulcrum Racing 5 € 280,00
Voorwiel Achterwiel
Gewicht wiel (gram): 758 952
Gewicht snelspanner (gram): 52 56
Gewicht velg (gram): 462 460
Aantal spaken: 20 24
Gewicht per spaak (gram): 6,9 7,0
Gewicht per nippel (gram): 0,6 0,6
Gewicht as (gram): 146 310
Breedte velg (mm): 19,2 19,0
Maximale vervorming las (mm): 5,72 10,60
Blijvende vervorming las (mm): 0,29 0,37
Maximale vervorming spaak (mm): 5,28 10,23
Blijvende vervorming spaak (mm): 0,06 0,16
Mooie en lichte wielen. Presteren goed in de stijfheidstest.
Het achterwiel scoort het minst goed in de sterktetest. De
body liep niet soepel.
Fiets-oordeel:
Voorwiel Achterwiel
Gewicht wiel (gram): 810 995
Gewicht snelspanner (gram): 58 66
Gewicht velg (gram): 524 518
Aantal spaken: 20 27
Gewicht per spaak (gram): 5,1 5,1
Gewicht per nippel (gram): 0,9 0,9
Gewicht as (gram): 166 315
Breedte velg (mm): 21,0 21,0
Maximale vervorming las (mm): 5,95 5,41
Blijvende vervorming las (mm): 0,19 0,12
Maximale vervorming spaak (mm): 5,38 5,47
Blijvende vervorming spaak (mm): 0,1 0,08
Uitstekend presterend in de verschillende testen. Ook in
de praktijk voelen deze fraai ogende wielen aan als toppers.
Een terechte winnaar.
Fiets-oordeel:
Voorwiel Achterwiel
Gewicht wiel (gram): 706 956
Gewicht snelspanner (gram): 56 60
Gewicht velg (gram): 462 451
Aantal spaken: 24 28
Gewicht per spaak (gram): 5,6 5,7
Gewicht per nippel (gram): 0,6 0,7
Gewicht as (gram): 95 326
Breedte velg (mm): 19,2 19,2
Maximale vervorming las (mm): 6,82 5,01
Blijvende vervorming las (mm): 0,18 0,18
Maximale vervorming spaak (mm): 6,72 5,18
Blijvende vervorming spaak (mm): 0,14 0,18
De lichtste wielen uit de test. Zo goed geconstrueerd dat
ze in de praktijk en bij de metingen uitstekend scoren. Een
zeer goede tweede.
Fiets-oordeel:
Voorwiel Achterwiel
Gewicht wiel (gram): 860 1060
Gewicht snelspanner (gram): 76 78
Gewicht velg (gram): 516 516
Aantal spaken: 24 24
Gewicht per spaak (gram): 6,3 6,4
Gewicht per nippel (gram): 1,1 1,2
Gewicht as (gram): 168 360
Breedte velg (mm): 21,0 21,0
Maximale vervorming las (mm): 4,96 6,18
Blijvende vervorming las (mm): 0,19 0,28
Maximale vervorming spaak (mm): 4,57 5,93
Blijvende vervorming spaak (mm): 0,13 0,22
Zeer prettige wielen zonder veel uitstraling. Presteren
goed. Relatief laaggeprijsd. Alleen bij hoge daalsnelheden
voelen ze niet stabiel.
Fiets-oordeel:
Marchisio Solida € 499,00
Mavic Cosmic Elite 2 € 430,00
Mavic Ksyrium Equipe € 310,00
PRO 5600 PRO R-50 € 215,00
Voorwiel Achterwiel
Gewicht wiel (gram): 802 1005
Gewicht snelspanner (gram): 50 54
Gewicht velg (gram): 475 475
Aantal spaken: 28 32
Gewicht per spaak (gram): 6,0 6,3
Gewicht per nippel (gram): 0,8 0,8
Gewicht as (gram): 109 292
Breedte velg (mm): 19,0 19,0
Maximale vervorming las (mm): 4,85 4,28
Blijvende vervorming las (mm): 0,50 0,33
Maximale vervorming spaak (mm): 4,56 4,08
Blijvende vervorming spaak (mm): 0,16 0,08
Solide en uiterst betrouwbaar, ook voor rijders van meer
dan 100 kg. Alleen de blijvende vervorming van het voorwiel
is relatief hoog.
Fiets-oordeel:
Voorwiel Achterwiel
Gewicht wiel (gram): 920 1060
Gewicht snelspanner (gram): 70 76
Gewicht velg (gram): 559 543
Aantal spaken: 20 20
Gewicht per spaak (gram): 7,4 8,5
Gewicht per nippel (gram): 1,5 1,6
Gewicht as (gram): 183 312
Breedte velg (mm): 19,3 19,2
Maximale vervorming las (mm): 5,57 7,68
Blijvende vervorming las (mm): 0,38 0,16
Maximale vervorming spaak (mm): 5,35 7,98
Blijvende vervorming spaak (mm): 0,12 0,18
De aluminium versie van de Cosmic valt vooral op door
het redelijk hoge gewicht. Het achterwiel presteert goed
in de stijfheidsmeting.
Fiets-oordeel:
Voorwiel Achterwiel
Gewicht wiel (gram): 896 1010
Gewicht snelspanner (gram): 72 76
Gewicht velg (gram): 509 490
Aantal spaken: 20 24
Gewicht per spaak (gram): 7,5 7,5
Gewicht per nippel (gram): 1,2 1,2
Gewicht as (gram): 185 311
Breedte velg (mm): 19,6 19,6
Maximale vervorming las (mm): 5,87 6,90
Blijvende vervorming las (mm): 0,25 0,35
Maximale vervorming spaak (mm): 5,81 6,78
Blijvende vervorming spaak (mm): 0,13 0,26
Een populaire wielset. Hij is degelijk en ziet er goed uit.
In de metingen een goede middenmoter.
Fiets-oordeel:
Voorwiel Achterwiel
Gewicht wiel (gram): 928 1115
Gewicht snelspanner (gram): 58 62
Gewicht velg (gram): 536 524
Aantal spaken: 32 32
Gewicht per spaak (gram): 6,5 6,5
Gewicht per nippel (gram): 1,1 1,1
Gewicht as (gram): 148 348
Breedte velg (mm): 21,2 21,2
Maximale vervorming las (mm): 5,54 5,94
Blijvende vervorming las (mm): 0,45 0,51
Maximale vervorming spaak (mm): 5,32 5,53
Blijvende vervorming spaak (mm): 0,23 0,34
Een van de goedkoopste sets, maar niet de comfortabelste
of lichtste wielset uit de test. De blijvende vervorming
is relatief hoog.
28 WWW.FIETS.NL 11-2006 11-2006 WWW.FIETS.NL
29
Fiets-oordeel:

Rigida Xippie € 199,00
Roval Pavé SL € 499,00
Shimano WH-R600 € 430,00
Ursus Squadra € 299,00
Voorwiel Achterwiel
Gewicht wiel (gram): 898 1195
Gewicht snelspanner (gram): 56 62
Gewicht velg (gram): 538 536
Aantal spaken: 24 24
Gewicht per spaak (gram): 7,2 7,2
Gewicht per nippel (gram): 1,4 1,4
Gewicht as (gram): 154 448
Breedte velg (mm): 19,3 21,6
Maximale vervorming las (mm): 4,93 7,63
Blijvende vervorming las (mm): 0,18 0,26
Maximale vervorming spaak (mm): 4,95 7,22
Blijvende vervorming spaak (mm): 0,09 0,23
De goedkoopste in de test. Voorwielstijfheid is goed, andere
scores zijn relatief matig. De body van een van de
achterwielen kon niet draaien.
Fiets-oordeel:
Voorwiel Achterwiel
Gewicht wiel (gram): 750 914
Gewicht snelspanner (gram): 44 48
Gewicht velg (gram): 460 448
Aantal spaken: 20 24
Gewicht per spaak (gram): 6,0 6,4
Gewicht per nippel (gram): 0,9 1,2
Gewicht as (gram): 140 282
Breedte velg (mm): 21,2 21,2
Maximale vervorming las (mm): 6,75 7,79
Blijvende vervorming las (mm): 0,31 0,58
Maximale vervorming spaak (mm): 6,58 7,27
Blijvende vervorming spaak (mm): 0,22 0,14
Op 2 g na het lichtste setje. Met een opvallend uiterlijk. De
rijervaringen zijn goed. In de stijfheidstest scoort het voorwiel
het minst goed.
Fiets-oordeel:
Voorwiel Achterwiel
Gewicht wiel (gram): 776 975
Gewicht snelspanner (gram): 58 62
Gewicht velg (gram): 468 497
Aantal spaken: 16 20
Gewicht per spaak (gram): 7,5 7,5
Gewicht per nippel (gram): 1,0 1,0
Gewicht as (gram): 172 309
Breedte velg (mm): 21,0 21,0
Maximale vervorming las (mm): 6,87 5,66
Blijvende vervorming las (mm): 0,29 0,17
Maximale vervorming spaak (mm): 6,66 5,62
Blijvende vervorming spaak (mm): 0,09 0,05
Een degelijke en betrouwbare wielset. Maar we kunnen in
de R600 geen verbeteringen ontdekken ten opzichte van
zijn voorganger, de R550.
Fiets-oordeel:
Voorwiel Achterwiel
Gewicht wiel (gram): 954 1115
Gewicht snelspanner (gram): 44 48
Gewicht velg (gram): 514 514
Aantal spaken: 28 28
Gewicht per spaak (gram): 6,4 6,4
Gewicht per nippel (gram): 1,2 1,2
Gewicht as (gram): 227 389
Breedte velg (mm): 19,2 19,2
Maximale vervorming las (mm): 5,64 9,04
Blijvende vervorming las (mm): 0,24 0,41
Maximale vervorming spaak (mm): 5,74 8,92
Blijvende vervorming spaak (mm): 0,13 0,28
Het gewicht is aan de hoge kant. Het achterwiel behoort
tot de minsten in de stijfheidstest. In de praktijk scoort de
Ursus een ruime voldoende.
Fiets-oordeel:
30 WWW.FIETS.NL 11-2006