Andere invoer, andere gedachten

Van de Commissie Bijeenkomsten NVvE
Themabijeenkomst “Andere invoer, andere gedachten”
24 mei 2005
Frans Joseph Rouppe van der Voort, Tamara Raaijmakers
Headmouse, dasher, yogi en hoverstop
Het klinkt als een bling bling bijeenkomst, maar het betreffen echt ergonomische
producten die bij de Backshop in Schiedam waar wij te gast waren konden worden
uitgetest.
Allereerst presenteerde Frans Joseph Rouppe van der Voort van Access Engineering een
prototype van de headmouse: een muis waarbij de cursor op het scherm de
hoofdbewegingen volgt. Het voordeel van deze muis is dat mensen die hun handen en/of
armen niet willen of kunnen gebruiken nauwkeurig de cursor en daarmee de pc kunnen
bedienen. Doelgroepen zijn bijvoorbeeld laboratiummedewerkers en mensen met een
lichamelijke beperking. Klikken kan op allerlei manieren worden gedaan, waaronder met
voetschakelaar of met spraak.
Het tweede product dat werd gepresenteerd was Dasher, een software programma
waarmee met alleen muisbewegingen (of met de headmouse: hoofdbewegingen) tekst
ingevoerd kan worden. Het programma zoekt de meest waarschijnlijke combinaties van
letters, waardoor heel snel ‘getypt’ kan worden. Wederom een toepassing zeer geschikt
voor mensen die een toetsenbord niet willen en/of kunnen gebruiken. Het is een
ontwikkeling van Cambridge University.
Daarna was het woord aan Hans te Maarssen van Maarshan Projects b.v. met “YogiType”,
een toetsenbord dat de lotus lichaamhouding van yoga ingeeft en daarmee ontspanning
biedt aan nek- en schouderspieren. Er wordt getypt op een gebroken verticaal geplaats
QWERTY toetsenbord, waarbij de handpalmen naar boven wijzen, te vergelijken met het
lezen van een boek. De polsen worden daarbij ondersteund door steunen, die alleen in
lengterichting kunnen bewegen. Het toetsenbord wordt ook geschikt geacht voor mensen
met artrose en reuma. Voor meer informatie wordt verwezen naar het artikel in het
vorige nummer van dit tijdschrift, of naar www.maarshan.com.

Tot slot was daar de Hoverstop, gepresenteerd door Richard Wolfe. Het is een muis die
eruit ziet als een gewone muis maar een trilsignaal afgeeft als de hand gedurende 10
seconden de muis vasthoudt zonder deze actief te gebruiken. Het doel is de statische
belasting te verminderen tijdens muisgebruik: bij trillen laten mensen de muis los. Op
den duur wordt het loslaten van de muis wanneer deze niet gebruikt wordt een
gewoonte, althans dat is het idee achter de hoverstop. De 3 minuten durende
(Engelstalige) instructievideo leek op het eerste gezicht overbodig.
Onder het genot van een ruim aanbod van lekkere broodjes, werden de producten
uitgetest door de deelnemers.
De voors- en tegens op een rijtje
Op basis van die ervaringen van de deelnemers zwengelde Tjeerd van Zadelhoff de
discussie aan over de diverse producten. Bij de headmouse was het belangrijkste punt of
deze muis niet leidt tot een hogere belasting van de nekspieren. Hier is nog geen
intensief onderzoek naar gedaan, maar Van der Voort gaf aan dat de beweging
vergelijkbaar is met het bewegen van je hoofd tijdens bijvoorbeeld een vergadering. Een
ander punt is het staren naar het scherm. De ervaring leert dat dit vooral nieuwigheid is.
Het prototype dient nog getest te worden bij mensen met artrose.

Voor Dasher werd de suggestie gegeven deze uit te testen met een ander invoermiddel,
zoals een trackbal om de statische belasting van de hand te verminderen.
Bij de Yogi type waren twijfels over de spierbelasting: wordt de beweging juist niet meer
statisch en meer belastend voor de kleinere hand- en armspieren als de polsen gefixeerd
worden? En geeft het toetsenbord bij onjuist gebruik juist geen klachten? Een goede
instructie hoe dit bord te gebruiken lijkt zeer gewenst. Als voordeel werd gewezen op de
betere kijkhoek (vergelijkbaar met principe documenthouder). Voor het toetsenbord
moet nog bekeken worden hoe de muisfunctie geïntegreerd wordt: een losse muis is
gezien het hoogteverschil met het toetsenbord en polssteunen niet handig.
Bij de Hoverstop werden de 10 seconden als lang ervaren. Deze tijd is gebaseerd op
onderzoek onder gemiddelde kantoorapplicaties. Een ander punt: naast mensen die zich
aanleren bij trillen de muis los te laten, kan het ook zo zijn dat men went aan het trillen.
De ervaring leert echter, aldus Wolfe, dat mensen het trillen niet kunnen negeren. Toch
lijkt hierbij de instructie van belang om expliciet de aandacht te vestigen op het
ontspannen wanneer de muis niet bewogen wordt.
Over de vraag wat nou de beste positie van arm en hand is tijdens het ontspannen laat
Hoverstop zich niet uit; belangrijkste boodschap is: ontspan!
Op de vraag of er schade kan ontstaan aan weefsels door trillingen van de Hoverstop
wordt geantwoord dat het er duidelijk minder heftig aan toe gaat dan bij een GSM in
trilstand; een geruststelling voor velen.
Haalbaarheid
’Last’ maar zeker ‘not least’ werd de haalbaarheid van de verschillende produkten aan de
orde gesteld.
Door het uiterlijk van een gewone muis, relatief lage aanschafkosten (circa 60 euro)en de
geringe benodigde instructie werd de Hoverstop gezien als een haalbaar product. De
combinatie met pauzesoftware en de gebleken acceptatie door de gebruiker
onderschrijven dit nog extra.
Dit ligt wat anders voor de Yogi Type (circa 350 euro). De in eerste instantie onwennige
typehouding, de instructie die nodig is voor een echt correct gebruik en de diverse
vereiste werkhoogten om typen met bijvoorbeeld leeswerk te kunnen afwisselen, kunnen
voor de nodige obstakels zorgen bij de acceptatie van dit product in kantooromgeving en
daarmee de haalbaarheid op de markt.
De bijeenkomst werd afgesloten met de opmerking dat er momenteel helaas geen
platform van ergonomen is dat dit soort producten toetst voordat ze de markt op gaan.
Dit zou een goed initiatief vanuit de vereniging kunnen zijn.