Opleidingsmodule uitvoerder - Elia

Algemene Veiligheidsinstructies voor werken
aan en in de nabijheid van Kabels
Uitvoerders

Bepalingen
• Deze opleidingsmodule is enkel voorzien voor werknemers van het
niveau “uitvoerders” – (opleiding van 1/2 dag)
• Deze categorie werknemers mogen geen Elia documenten (TWVG,
WVG,…) ontvangen en ondertekenen.
• Om een Elia certificaat te behalen dienen de deelnemers te slagen
(met 70%) in een kennistest van 10 meerkeuzevragen.
• Het certificaat AVIK is verplicht om werken te kunnen uitvoeren op
kabelwerven Elia.
• Men mag enkel werken indien er een werkleider aanwezig is op de
werf.
2 18/11/2010

Inhoud van de opleidingsmodule
1. Voorstelling Elia
2. Doel en toepassingsgebied
3. Basisregels
4. Toegangsvoorwaarden
5. Terminologie
6. Gevaren
7. De middelen
Pauze (10’)
8. Inrichten van de werfzone
7. Grondwerken
8. Kabelwerken
9. Milieu
pauze (10’)
10.Kennistest
3 18/11/2010
Deel 1:
08:00 09:30
Deel 2:
09:40 11:15
Deel 3:
11:25 12:00

Elia als transmissienetbeheerder
Frankrijk,
Nederland, Elia
Luxemburg
IMPORT
Elektriciteits-
producenten
4 18/11/2010
elia
Transmissie
380 tot
30kV
Distributie
van 26kV
tot 230V
Frankrijk,
Nederland,
Luxemburg
EXPORT
Grote en
Middelgrote
industrie
KMO’s,
professionele
klanten,
huishoudens

Elia in cijfers
Elia is eigenaar van het hoogspanningsnet van 30kV tot 380 kV
5 18/11/2010
8.400 km luchtlijnen en ondergrondse kabels
800 hoogspanningsstations
21.000 hoogspanningsmasten

Elia
6 18/11/2010
Dispatching

Doel en toepassingsgebied AVIK
• De AVIK-procedure beschrijft:
• Algemene Veiligheidsinstructies en preventiemaatregelen
• voor werkzaamheden
• aan Kabels en in de nabijheid van Kabels
• in opdracht van
• De regels gelden zowel voor het openbaar domein als in de Eliaruimten.
• Het betreft zowel werken aan hoogspanningskabels als aan
signalisatiekabels
7 18/11/2010

Basisregels bij hoogspanningskabels
• Indien hoogspanningskabels worden aangetroffen moeten deze
steeds als onder spanning staande worden beschouwd.
• Het is, in dit stadium, verboden om de kabel te verplaatsen.
Kleine manipulaties zijn toegelaten mits geschikte PBM.
• Voor werken in opdracht van Elia dienen de uitvoerders steeds te
beschikken over een werkvergunning.
• Indien de werken worden uitgevoerd door derden is eveneens een
formulier BVIK vereist.
• Voor interventies op de kabel zelf zal de werkvergunning pas
worden verstrekt nadat de kabel werd geïdentificeerd en zo nodig
doorgeknipt door een Elia-agent.
8 18/11/2010

9 18/11/2010
Wettelijke verplichtingen
WELZIJNSWET
De opdrachtgever (Elia nv) moet:
OPLEIDING / INFORMATIE + TEST
(Welzijnwet 04.08.96 + K.B. 27.03.98)
Het veiligheidscertificaat is strikt persoonlijk en 2 jaar geldig
voor externen!!!

Toegangsvoorwaarden
Alle medewerkers die kabelwerken uitvoeren dienen in het bezit te
zijn van een geldig AVIK certificaat:
Uitzondering: Uitvoerders die niet beschikken over een AVIK certificaat mogen slechts
werken uitvoeren indien zij begeleid en bewaakt worden door een BA5 Elia
10 18/11/2010
Verklaring van de werkgever
BA4: Beschikken over voldoende kennis om elektrische gevaren te vermijden en kennen de procedures
en risico’s eigen aan kabelwerken(opleiding + test).
BA5: Beschikken over voldoende kennis van elektriciteit en de procedures en risico’s van kabelwerken
om zelf de gepaste veiligheidsmaatregelen te bepalen en te nemen.

11 18/11/2010
Specifieke terminologie AVIK

Terminologie
De kabelruimte Elia (D C)
12 18/11/2010
kabelruimte
ELIA
Dc
50 cm 50 cm
Elia kabel
Kabelruimte Elia (DC)
Voor de NIET VRIJGEGRAVEN kabel:
Is het de ruimte langsheen de kabel tussen
twee verticale vlakken op een afstand van
0,5m aan weerszijden van de vermoedelijke
ligging van de kabel.
Zonder voorafgaande overeenkomst met de
beheerder van de kabel mag er geen
gebruik gemaakt worden van machines of
mechanisch aangedreven gereedschap in
deze zone.

Terminologie
De Kabelruimte Elia (D C)
13 18/11/2010
kabelruimte
ELIA
Dc
0,5m
0,5m
Elia kabel
Kabelruimte Elia (DC)
Voor een VRIJGEGRAVEN kabel:
Onder het maaiveld is het de ruimte van
de put en/of de sleuf waarin de Elia HSkabel
ligt.
Boven het maaiveld is dat de ruimte die
Elia heeft afgebakend als werkzone.

Terminologie
De Kabelruimte Elia (D C)
0,5m
0,5m
Elia kabel
14 18/11/2010
Kabelruimte Elia (DC)
Voor een VRIJGEGRAVEN kabel:
Indien de put of sleuf gemaakt is voor
andere werken is de kabelruimte Dc
minstens 0,5 m aan weerszijden van de
kabel
Boven het maaiveld is het de afgebakende
ruimte die Elia nodig acht om het werk in
de sleuf en/of de put in alle veiligheid te
kunnen uitvoeren.

Terminologie
Definitie van het begrip “Kabel”
Het geheel dat één of meerdere
elektrisch gescheiden geleiders
bevat, onder één of meerdere
beschermde bekledingen
(mantel, omvlechting,
pantsering, enz.); een leiding
waarvan de volledige mantel
slechts mits vernieling
verwijderd kan worden.
15 18/11/2010
Geleider
Isolatie
Zwelbanden
Buitenmantel
Geleiderscherm
Isolatiescherm
Aardscherm
Zwelbanden

Principeschema kabelverbinding
Post A Post B
16 18/11/2010
Vereffeningsaardkabel
Crossbondingkast
MOF
Aardingskast
eindsluitingen
Cross-Bonding:
Het driefasig kruisen van de
aardschermen van de kabel,
om de circulatieverliezen in
de aardschermen te
annuleren en het
transportvermogen te
verhogen.
In de kasten worden
eveneens spanningslimiters
(SVL) aangesloten op de
mantel van de kabels, dit
om in geval van fout de
schermspanning te
beperken

Kabelsignalisatie
Wettelijke verplichting
om een kabel aan te
duiden door middel van
merkstenen of merkpalen
Om de 200 m op rechte
stukken,
om de 50 m in een bocht
op het einde van een
recht stuk
1bliksemschicht = 1kabel
2 schichten = meerdere
kabels.
17 18/11/2010
Het niet aanwezig zijn van
merkstenen is geen garantie
op afwezigheid van
ondergrondse HS kabels
(Specifiek verzoek van
lokale overheden,
verwijderde merkstenen
door werkzaamheden
derden, …).

Kabelsignalisatie
18 18/11/2010
Op kanalen, rivieren en bevaarbare
waterwegen moet op elke oever, boven
de plaats van de kabels, de
aanwezigheid aangeduid worden door
borden met, in grote letters, het
opschrift “KABELS”
KABELS

Kabelafdekking
Kabels moeten wettelijk
worden beschermd met een
afdekking in duurzaam
materiaal om hem te
beschermen tegen aanraking
door werktuigen bij
grondwerken.
Deze afdekking steekt aan
beide zijden van de kabel uit.
Zij wordt verwezenlijkt zonder
doorlopende langsvoegen
boven de kabel.
Bij Elia worden hiervoor
betonnen dekstenen ofwel
platen uit synthetisch materiaal
gebruikt.
19 18/11/2010

Voorbeeld kabelsleuf
20 18/11/2010
Merkteken
Maaiveld
3 signalisatiebanden
Betondallen
Kabelschermplaten in PE
PE-buis voor optische vezel
Seinkabel
Drainagekabel
3 kabels 150 kV
Aanvulling met gemalen
dolomiet van bodem sleuf
tot aan afdekplaat
Merkteken

Het gevaar ELEKTRICITEIT bij kabelwerken
Elektriciteit: hoogspanning, laagspanning
Risico’s: elektrocutie, elektrisering, vlamboog
Preventiemaatregelen:
1. Energie uitschakelen
2. Procedures toepassen
3. Collectieve bescherming (afscherming)
4. Persoonlijke bescherming
5. Signaleren (pictogrammen)
21 18/11/2010

Het gevaar ELEKTRICITEIT bij kabelwerken
Elektriciteit is onzichtbaar, reukloos en geruisloos maar kent
wel zeer ernstige en specifieke risico’s!
22 18/11/2010
• Brandwonden (inwendig en uitwendig)
• Hartfibrilatie
• Spiersamentrekking
• Schade aan weefsels, bloed-en zenuwstelsel
Een stroomstoot van 30 mA gedurende 2 seconden kan
dodelijke gevolgen hebben!

Veiligheidsafstanden
D V
≥d1
werkvloer
Kabelruimte ELIA (Dc)
0,5m
23 18/11/2010
D V
0,5 m
DL
0,5 m
0,5m
Elia kabel
D V
DC = KABELRUIMTE Elia
De zone onder spanning en de afstand DL
De zone onder spanning is een begrensde ruimte
rondom de blanke actieve delen onder spanning.
DL is de afstand die de buitengrens van de zone
onder spanning aangeeft. (AREI, art. 266)
De nabijheidszone en de afstand DV
De nabijheidszone is een begrensde ruimte rondom de
zone onder spanning.
DV is de afstand die de buitengrens van de
nabijheidszone aangeeft. (AREI, art. 266)
De kabelruimte Elia DC
Is de zone van 0,5m rondom de genaakbare kabel
Bij interventies binnen deze zone dienen
veiligheidsmaatregelen te worden bepaald.

Veiligheidsafstanden
Geleider onder
spanning
NBN-EN 50110-1
24 18/11/2010
Zone onder
spanning
Enkel toegankelijk mits
speciale maatregelen
Zone zonder
spanningvoere
nde delen
Nominale Afstand die de buiten- Afstand die de buitenspanning
grens van de zone grens van de nabijheidsvan
het net onder spanning aangeeft zone aangeeft
UN [KV] DL [mm] DV [mm]
efectieve w aarde
20 220 1220
30 320 1320
36 380 1380
70 750 1750
150 1200 3200
220 1600 3600
380 2500 4500
DL = afstand die de buitengrens van de
zone onder spanning aangeeft
DV = afstand die de buitengrens van de
nabijheidszone aangeeft
Deze afstanden moeten gemeten worden vanaf de
dichtstbijzijnde geleiders of niet-geïsoleerde delen
onder spanning
AREI art. 266
Voor U < 150 kV:
DV = DL + 1m
Voor U ≥ 150 kV:
DV = DL + 2 m
Dd1,l L, DV ?

Gevaren en risico’s bij kabelwerken
Gevaarlijke producten: solventen, gassen, oliën, …
Risico: ontvlambaar, explosief, toxische dampen, vergiftiging,
brandwonden
Preventiemaatregelen:
• Vervang een gevaarlijk product door een minder gevaarlijk
• Zorg voor voldoende ventilatie
• Respecteer de recipiënten
• Lees het etiket - R&S zinnen – binnenkort H&P zinnen
(gevarenaanduiding & veiligheidsaanduidingen)-(GHS-CLP)
• Meng niet eender welk product
• Bewaar enkel de dagdagelijkse hoeveelheid op de HS-post
• Draag de gepaste PBM’s
25 18/11/2010

Gevaren en risico’s bij kabelwerken
Gevaarlijke producten:
Aanmelden in BVIK:
• Welke producten?
• Hoeveelheden?
• Stockage: waar en hoe?
• Afval / Afvoer
Een aantal courante producten bij kabelwerken:
• Olieën
• Asbest
• Butaan, propaan
• Oplosmiddelen
• Solventen
• …
26 18/11/2010

27 18/11/2010
De middelen

28 18/11/2010
Benodigde documenten
De Risicoanalyse
Een exemplaar van de opgestelde risicoanalyse(s) moet op de werf aanwezig zijn.
De BVIK
Bijzondere VeiligheidsInstructies voor het werken aan en in de omgeving van kabels
De WVG of ATBE + bijlagen
WerkVerGunning of Attest van Ter Beschikkingstelling door Elia
Het AIV
Het Attest van InVeiligheidstelling
De (T)WVG
De toegangs- en werkvergunning
De Vuurvergunning
Verplicht indien werken met open vuur, vlammen, gensters, ...

Risicoanalyse
Het uitschakelen van gevaren en de vermindering van risico's vormen de
basis voor:
Men dient vóór aanvang van het werk de gevaren te detecteren en de
risico’s in te schatten=
29 18/11/2010
“veilig werken”
“Risicoanalyse”
Indien nodig preventieve maatregelen treffen
Bij Elia is de risicoanalyse een verplichting bij alle werken:
De formulieren risicoanalyse moeten op de werf aanwezig zijn.
De risicoanalyse maakt steeds deel uit van de werkvoorbereiding.

Het formulier BVIK
30 18/11/2010
BVIK
Een checklijst met veiligheidsaspecten
van de betrokken werf.
Geldig voor een bepaald werk, op een
bepaalde kabelverbinding/werkplaats en
voor een bepaalde periode
1 exemplaar uitgehangen in de post
1 exemplaar in bezit WL
1 exemplaar voor de opsteller
(1 exemplaar bewaard in SC)

Het document Werkvergunning (WVG)
31 18/11/2010
Verplicht voor bepaalde werken in opdracht van Elia.
Enkel geldig mits AIV gekoppeld
Wordt uitgereikt in een post waar VM genomen zijn
Wit exemplaar wordt uitgehangen in de HS-post
Geel exemplaar bij WL
Roze(enkel handgeschreven) als archief voor LVB

TWVG (Toegang en WerkVerGunning)
32 18/11/2010

Vuurvergunning
Gezien er tijdens herstelwerkzaamheden aan ondergrondse kabels vaak
gebruik gemaakt wordt van een open vlam is het noodzakelijk dat de
nodige voorzorgsmaatregelen tegen brand getroffen worden.
Gezien het feit de deze werkzaamheden plaatsvinden in een zeer beperkte
ruimte (lasput) dient er extra aandacht besteed te worden aan volgende
punten:
• Alle brandbare producten uit de lasput verwijderen (ook niet op de
rand van de mofput laten liggen).
• Gasflessen buiten de lasput opstellen.
• Vluchtwegen vrij houden van brandbare producten, gasflessen, ,…
• Brandblusapparaat in de lasput opstellen, of, indien lasput te klein is,
binnen handbereik opstellen.
33 18/11/2010

Vuurvergunning
34 18/11/2010

35 18/11/2010
Inrichten van de werfzone

Werfzone en opslagzone
Een zone van minimum 60 cm rond de uitgraving volledig vrijhouden.
Dus verboden materiaal te stapelen op minder dan 60 cm van de rand van de
uitgraving.
Afbakening te plaatsen op minimum 1.5m van de rand uitgraving.
Stapelzone voorbij de uitgraving inrichten.
Parking voor de uitgraving voorzien.
36 18/11/2010
Mogelijke
Stapelzone
0,6m Verboden stapelzone
Mofput
Minimum 1,5m
WERF
P

Wegsignalisatie
37 18/11/2010
Nodig voor:
Veiligheid van de weggebruiker
Hindernissen op de openbare weg
worden gesignaleerd
Veiligheid van de werknemers
Bescherming tegen het
binnendringen van voertuigen in de
werfzone
Werken mogen pas aanvangen nadat
de verkeerssignalisatie is aangebracht

Wegsignalisatie
38 18/11/2010
Indien een werfwagen gebruikt wordt voor signalisatie:
Moet deze voorzien zijn van de nodige signalisatie
(signalisatiebanden, zwaailichten, verkeersborden).
De verkeerstekens moeten worden weggenomen door diegene die de werken
uitvoert zodra deze beëindigd zijn.
Zie ook brochure NAVB: Signalisatie van werken en verkeersbelemmeringen op de openbare weg.

Ongeval Veurne
39 18/11/2010

Laagspanningsvoeding van de werf
De elektrische installatie van de kabelwerf zal ofwel gevoed
worden door een netvoeding afkomstig van het openbare net ofwel
van een generator.
Bij het opstellen van de generator moet men er voor zorgen dat de
uitlaatgassen het werk niet hinderen en het geluid de omgeving zo
weinig mogelijk stoort.
40 18/11/2010

Laagspanningsvoeding van de werf
41 18/11/2010
Netvoeding of generator
In functie van het gebruikte gereedschap (dubbel geïsoleerd of niet dubbel
geïsoleerd) dient men gepast te beveiligen: Zekeringen, automaten,
differentieelbeveiliging, isolatiebewaking, …

De werfaarding
De draineringskabel komt niet in aanmerking als werfaarding
Een werfaarding is noodzakelijk voor o.a.:
•Aarden van generatoren
•Aarden van de kabelmeetwagen (gebruikt buiten de Post)
•Eliminatie van inductiespanningen
Bij het slaan of boren van een werfaarding bestaat risico voor
beschadigen van andere nutsleidingen. Daarom zal men een
werfaarding boren of slaan in de werfput zelf. Er bestaat minder kans dat er
onder de HS-kabel nog andere nutsleidingen aanwezig zijn.
Het is aan de verantwoordelijke van de werken om, via risicoanalyse, uit te maken
welke bijkomende veiligheidsmaatregelen dienen getroffen te worden zoals:
welke PBM men zal gebruiken
42 18/11/2010

Werfverlichting
Een goede verlichting is noodzakelijk voor de activiteiten binnen de
werfzone (KB van 25/01/2001 bijlage III).
Indien het daglicht niet volstaat of bij werken ’s nachts dient
kunstmatige verlichting van voldoende sterkte te worden
geïnstalleerd.
43 18/11/2010
Een goede verlichting vertraagt de weggebruikers.
De verlichting mag de weggebruikers niet verblinden.

Sanitair en beschutting
44 18/11/2010
In de omgeving van de werf moeten de werknemers kunnen
beschikken over minstens een sanitaire installatie en een
schutplaats in verhouding met het aantal aanwezige
werknemers (KB van 25/01/2001 bijlage III).
De dichtstbijzijnde post kan hiervoor in aanmerking komen.
Indien een werfkeet gebruikt wordt zal die bij voorkeur opgesteld
worden voor en in de nabijheid van de lasput en dit gezien
vanuit de rijrichting van het verkeer.

Eerste hulp bij ongevallen
De werkgever dient ervoor te zorgen dat er op elk moment
gekwalificeerd personeel aanwezig is om eerste hulp te verlenen
(KB van 25/01/2001 bijlage III + ARAB art. 176).
Eerste hulp materiaal moet aanwezig zijn op de werf. De
aanwezigheid moet passend gemarkeerd worden en gemakkelijk
bereikbaar zijn.
De noodnummers voor het alarmeren van hulpdiensten en het
exacte adres van de werkplaats moeten aanwezig zijn.
45 18/11/2010
Europees GSM NOODNUMMER:

Rookverbod
Er geldt een strikt rookverbod van bij het graven van de lasput,
kabelsleuf, …
Risico op aanwezigheid van brandbare of explosieve gassen
(gasleidingen, riolen, brandstofleidingen enz.)
46 18/11/2010
Bij werken in de lasput blijft het rookverbod van kracht.

Werfveiligheid
Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM)
Op elke werf dienen de gepaste PBM te worden aangewend naargelang
opgelegd in de risicoanalyse en de aanwezige risico’s. (Principe STAR
toepassen voor aanvang van het werk)
47 18/11/2010

Signalisatiekledij
48 18/11/2010
Bij gelijk welke opdracht op de openbare weg draagt de uitvoerder
de gepaste signalisatiekledij (KB van 23 februari 1999).
De Elia werkkledij volgens signalisatieklasse
Er bestaan drie zichtbaarheidsklassen
Bij goede weersomstandigheden volstaat klasse 2.
Klasse 3 is vereist bij slechte omstandigheden zoals bij zonsopgang, bij het
invallen van de duisternis, bij slecht weer, regen, sneeuw, mist, nevel.
Nabij spoorweginfrastructuur is gele signalisatiekledij verplicht.

49 18/11/2010
10 minuten

Inhoud van de opleidingsmodule
1. Voorstelling Elia
2. Doel en toepassingsgebied
3. Basisregels
4. Toegangsvoorwaarden
5. Terminologie
6. Gevaren
7. De middelen
Pauze (10’)
8. Inrichten van de werfzone
7. Grondwerken
8. Kabelwerken
9. Milieu
pauze (10’)
10.Kennistest
50 18/11/2010
Deel 1:
08:00 09:30
Deel 2:
09:40 11:15
Deel 3:
11:25 12:00

Inrichting van de lasput 1
Voor een goede en veilige werkuitvoering moet een lasput:
Voldoende breed zijn (beschadiging putwand, scherpe voorwerpen in de wand)
Diep genoeg zijn om de mof op een comfortabele werkhoogte te realiseren
(preventie tegen rugletsel)
Goed geventileerd zijn (gassen)
In de mate van het mogelijke voorzien worden van een droge, vlakke en vaste
werkvloer (vallen, struikelen). Indien nodig op de bodem een laag zand of
vaster materiaal (mager beton)
Van een goede waterafvoer voorzien zijn (rekening houden met mogelijke
weersveranderingen)
Met een degelijke afdekking tegen weersinvloeden worden uitgerust

Inrichting van de lasput 2
•Voldoende vluchtwegen en
toegangsladders bevatten, zeker bij
lange sleuven. Bij beschoeide putten
voorzien van degelijk vastgemaakte
ladders.
•Van een goede en voldoende
verlichting voorzien worden (geschikt
voor nauwkeurig werk)
•Volgens de weersomstandigheden
ook met verwarming uitrusten. Liefst
zonder open vlam wegens het gebruik
van brandbare producten en mogelijke
aanwezigheid van gassen.
•Beschikken over
brandbestrijdingsmiddelen bij elke
vluchtweg/uitgang van de put.
52 18/11/2010

53 18/11/2010
Grondwerken

Grondwerken
De aannemer informeert zich over de mogelijke
aanwezigheid van nutsleidingen (kabels, gas- en
waterleiding, enz.) in de ondergrond.
De Elia-agent duidt de ligging van onze kabels aan, aan de
grondwerker.
De grondwerker graaft eerst proefsleuven om de exacte
ligging van de kabel te bepalen en andere nutsleidingen op
te sporen.
De grondwerker verwezenlijkt de sleuf op de aangegeven
plaats.
Hij neemt alle nodige voorzorgen om eventueel aanwezige
leidingen niet te beschadigen.
Het uitgraven met graafmachines is slechts toegestaan mits
formeel toelating werd gegeven door de beheerder van de
kabel.
Het vrijmaken van de kabels mag enkel manueel gebeuren.
54 18/11/2010

Grondwerken
Algemeen
IN DE VOORBEREIDINGSFASE
De liggingsplans opvragen en de werken melden bij de beheerders
Bij de planning rekening houden met de minimumtermijnen voor opvragen van de plans
en melding van de werken (15 werkdagen – 8 werkdagen)
Zo nodig via rechtstreeks overleg met beheerders de voorwaarden vastleggen waaronder
kan gewerkt worden
BIJ AANVANG VAN DE GRAAFWERKEN
De situatie ter plaatse evalueren (STAR)
Manueel en met grote omzichtigheid sonderen
Aangetroffen nutsleidingen passend beschermen tegen beschadiging
Bij onderboringen zo nodig bijkomende maatregelen treffen zoals peilingen met
handgereedschap, afschakelen risicoleidingen, …
BIJ DRINGENDE INGREPEN
Machines tot minimum beperken. Vanaf 50 cm diepte enkel manueel graven
55 18/11/2010

Sonderingen
56 18/11/2010
Gebeuren steeds met aangepast handgereedschap.
Gebeuren door het graven van sleuven loodrecht op de vermoedelijke as van de leiding.
Zo nodig uitbreiden totdat de leiding gevonden is.
In geval er bestrating of wegverharding (plaveien, beton, asfalt) moet worden
weggenomen kan men machinale middelen toepassen om die te
verwijderen.(boorhamer, mini-graafmachine)
Eens de verharding voorbij graaft men de sleuf manueel verder.
De sonderingen worden uitgevoerd tot aan het waarschuwingslint (indien aanwezig) en
anders tot aan de kabelafdekking.
Deze worden nog niet weggenomen als het duidelijk is dat de onderliggende kabel een
hoogspanningskabel is.

Grondwerken
Algemene bepalingen
Elia moet toelating verlenen om met graafmachines te graven.
Men zal dan gebruik moeten maken van een minigraafmachine uitgerust met
een effen grijpbak, niet voorzien van tanden!
57 18/11/2010
De grond moet worden afgeschraapt in dunne lagen.
Het werk moet worden uitgevoerd met minimum twee mensen waarvan één
iemand controle van de ondergrond uitoefent tijdens het wegschrapen.
Toelating voor deze manier van werken moet worden verstrekt via het
formulier BVIK.
De aannemer is steeds verantwoordelijk voor de te treffen
veiligheidsmaatregelen, zowel in normale als in uitzonderlijke situaties.
Hij dient zich te houden aan de wettelijke bepalingen en aan de eventueel
door de uitbaters voorgeschreven richtlijnen.

Grondwerken
Enkele vuistregels bij graafwerken
0,35 m
Tot en met een diepte van 1,75 meter moet de sleuf een breedte
hebben van minimaal de helft van de diepte!
Bij vertikaal uitgegraven sleuven van meer dan 1,20 meter moet men
een stutting, beschoeiing of damwand gebruiken.
58 18/11/2010

Grondwerken
Beschoeiing
Bij uitgravingen zal men automatisch dienen te
beschoeien indien een sleuf met verticale wanden
dieper is dan 1,20m.
Een goede beschoeiing is een “collectief
beschermingsmiddel” tegen het risico op bedelving.
Om efficiënt te zijn moet ze stevig genoeg zijn om
aan alle krachten die ze ondergaat te weerstaan (
eventueel horizontale stutten aanbrengen).
Na een lange onderbreking of een periode van slecht
weer of vorst en dooi de beschoeiingen nakijken op
hun goede staat vooraleer de werken aan te laten
vatten.
59 18/11/2010

Grondwerken
Speciale gevallen
Wanneer de uitgraving niet dieper is dan 1,75 meter en de grond stabiel is
kan een deel (≤ 1,20m) onbeschoeid worden gelaten mits men één van de
volgende principes toepast:
•Het bovenste deel van de uitgraving taluderen onder een hoek van 45° en
het onderste deel (Max. 1,20m) uitvoeren als onbeschoeide verticale
uitgraving.
•Het bovenste deel van de uitgraving beschoeien over een hoogte van 0,50m
en het onderste deel (Max. 1,20m) uitvoeren als onbeschoeide verticale
uitgraving.
•Grondwaterverlaging wordt ten stelligste aanbevolen wanneer de uitgraving
dieper is dan 1,20m en er werknemers in tewerkgesteld zijn.
60 18/11/2010

Grondwerken
De uitgraving dichten
Het dichten van uitgravingen en sleuven met blootgelegde leidingen dient op een
specifieke wijze te gebeuren.
Het is van belang dat de kabel op een stabiele ondergrond rust en er geen contact
mogelijk is met harde voorwerpen.
Rond de leidingen wordt zand aangebracht en zeker de ruimte eronder dient zorgvuldig
te worden opgevuld. Daarna verder aanvullen tot de leidingen bedekt zijn.
Voor verbindingen 36, 70 en 150 kV wordt het zand rond de kabels vaak vervangen
door een materiaal met een goede warmtegeleiding teneinde de transportcapaciteit van
de kabels te verhogen. Het betreft hier dan dolomiet van het type “Marche-les-Dames
Grandes Chutes non lavé 0-3"
De beveiligingen, zoals kabeldeksels, aanbrengen.
Uiteindelijk de grond verder aanvullen in lagen van 20cm en telkens aanstampen
(walsrol enkel toegestaan als de beschoeiing nog geplaatst is).
Denk ook aan het aanbrengen van signalisatielinten, waarschuwingsroosters,
merkstenen en dergelijke.
61 18/11/2010

Risico’s en Maatregelen bij grondwerken
62 18/11/2010

Risico’s en Maatregelen bij grondwerken
63 18/11/2010

Risico’s en Maatregelen bij grondwerken
64 18/11/2010

HS kabelwerken met in dienst zijnde kabel
Ingrepen met de kabel onder spanning worden uitgevoerd indien gegarandeerd
is dat men ten allen tijde boven de afschermplaten zal opereren. Bijvoorbeeld
voor het plaatsen van merktekens (zie 5.1)
Het is verboden om een kabel onder spanning te verplaatsen.
Lichte manipulaties van onder spanning staande kabels mogen wel gebeuren.
De uitvoerder is hiervoor uitgerust met de nodige PBM: Al naargelang
brandwerende werkkledij, helm met gelaatscherm en /of
beschermingshandschoenen.
65 18/11/2010

HS kabelwerken met in dienst zijnde kabel
Meting van de kathodische bescherming
Op een in dienst zijnde kabel zijn enkel de controle van het
potentiaal en de werking van de kathodische bescherming
toegestaan. Uitvoerder is minstens BA4.
Een herstelling aan de kathodische beschermingstoestellen kan
uitgevoerd worden, in zoverre men niet rechtstreeks aan de
verbinding met het scherm van de HS-kabel werkt.
66 18/11/2010

HS kabelwerken met in dienst zijnde kabel
Meting van de kabeltemperatuur d.m.v. de geïntegreerde optische vezels
Bij deze meting wordt gebruik gemaakt van laserstralen.
De nodige voorzorgen dienen in acht te worden genomen.
De straling kan oogletsel en brandwonden veroorzaken.
De laserstraal niet richten op reflecterende oppervlakken. De
weerspiegelingen kunnen gevaarlijker zijn dan de laser zelf.
(focalisatie-effect).
Meestal zal bij de meting gebruik gemaakt worden van een generator (zie
hoofdstuk 6.1.2).
67 18/11/2010

Lassen van de geïntegreerde optische vezels (HS-kabel buiten dienst!)
68 18/11/2010

HS kabelwerken met in dienst zijnde kabel
Controle/werken in longkamers
Een longkamer moet steeds op slot zijn
(sleutel met code HS-posten).
Werken in longkamers mag enkel in
aanwezigheid van een tweede persoon die
buiten de gevaarzone blijft en in geval van
nood de hulpdiensten moet kunnen
verwittigen.
(ARAB art. 54ter Afgezonderd tewerkgestelde
werknemers)
69 18/11/2010

HS-Kabelwerken met buiten dienst name
Algemeen
Voor alle werken aan de geleiders of kabelmantel is de kabel
spanningsloos en veilig gesteld.
70 18/11/2010

HS-Kabelwerken met buiten dienst name
Afbakening van de werkzones en gevaarzones
Alvorens het werk begint wordt elke betrokken
werkzone afgebakend.
Bijkomende afbakening van de gevarenzones:
Aan genaakbare kabelkoppen of –mantels binnen
de werkzone zal men tijdens de meting steeds een
dubbel rode afbakening plaatsen.
Men kan ook opteren om de ingang van de
werkzone af te sluiten.
De Elia WL of de LVB zijn hiervoor bevoegd.
71 18/11/2010
Het is ten strengste verboden om
afbakening te overschrijden.

HS-Kabelwerken met buiten dienst name
Afbakening van de gevaarzones
Gevarenzones worden extra afgesloten met afbakenketting of lint.
Daarenboven zal men een signalistiebord aanbrengen dat wijst op de
gevaarlijke situatie.
72 18/11/2010
Rood-witte
poort met
plaat
Meetwagen
met
bord

HS-Kabelwerken met buiten dienst name
Bijkomende afbakening langs het kabeltrace
Indien zich op het kabeltraject openliggende sleuven of mofputten bevinden
kan het nodig zijn om deze, tijdens metingen, passend af te bakenen.
Dit is zeker het geval indien het metallische scherm of de geleider van de
hoogspanningskabel genaakbaar is!
Op basis van de risicoanalyse en/of plaatselijke voorschriften dienen er
bijkomende maatregelen worden getroffen (Heras hekwerk, toezichter, … ).
73 18/11/2010

HS-Kabelwerken met buiten dienst name
74 18/11/2010

HS-Kabelwerken met buiten dienst name
Het doorknippen van de kabel dient
steeds te gebeuren door Elia- personeel.
Het “doorknippen” zal gebeuren met behulp van een hydraulische schaar
of een kabelschieter die van op afstand worden bediend. De toestellen
dienen strikt volgens de instructies te worden gebruikt.
75 18/11/2010
De LVB levert de WVG met de nodige AIV af aan de hersteller.
Deze laatste mag zijn werken pas aanvatten nadat de kabel werd
“doorgeknipt” door een Elia-werknemer

Gereedschappen en arbeidsmiddelen
Kabelschaar
•Zich op voldoende afstand houden van de plaats van knippen.
•De pomp bedienen tot men volledig doorknippen bekomt van de kabel(s).
•Bij het gebruik van de kabelschaar is het dragen van PMB’s tegen de
aanwezigheid van spanning verplicht (helm met gelaatscherm).
76 18/11/2010
Het doorknippen van de kabel dient steeds te
gebeuren door Elia- personeel.

Gereedschappen en arbeidsmiddelen
Kabelschieter
Het doorknippen van de kabel dient
steeds te gebeuren door Elia-
personeel.
•De kabelschieter wordt gebruikt bij spanningen
groter dan 36 kV en/of kabeldiameters groter
dan 120mm.
•De patronen moeten bewaard worden in een
zak of een speciaal daarvoor bestemde metalen
doos die geen andere voorwerpen mag
bevatten.
77 18/11/2010

Gereedschappen en arbeidsmiddelen
Kabelschieter
•Bij het schieten van de
kabel zullen alle
personen de mofput
verlaten en op een
veilige afstand schuilen,
de kabelschieter.
•De bedienaar draagt
een helm met vizier.
•Het schieten is enkel
gelukt wanneer het mes
volledig in de kabel is
doorgedrongen.
78 18/11/2010
Projectielbaan

Gereedschappen en arbeidsmiddelen
Accidenteel doorknippen van een kabel onder spanning
Vermoedelijk is er een vlamboog ontstaan, die men heeft
waargenomen door een doorslagknal en rookvorming die
in de sleuf aanwezig is.
Vanaf dit ogenblik dient elke tussenkomst in de sleuf te
worden stopgezet en dient de situatie te worden
uitgeklaard alvorens men kan voortwerken.
79 18/11/2010

Gereedschappen en arbeidsmiddelen
Gevaarlijke gereedschappen
• Bij werkzaamheden aan kabels wordt er gebruik gemaakt van
zeer specifieke snijdgereedschappen.
• Deze gereedschappen hebben allemaal een specifieke functie en
mogen enkel hiervoor gebruikt worden.
• Naast de gekende PBM bestaan er specifieke anti-cut
handschoenen. Dit om het risico op snijwonden te beperken.
80 18/11/2010

Gereedschappen en arbeidsmiddelen
Gasflessen
• Er dient de nodige aandacht besteedt te worden aan de goede
staat van de gasrecipiënten en hun toebehoren
(gasontspanners, terugslagklep, slangen, brander, ...).
• Verluchting van de ruimte.
• Defecten laten herstellen.
81 18/11/2010

Milieu
Tijdens werkzaamheden aan kabels en hun accessoires dient men
rekening te houden met mogelijke milieuvervuilingen.
Overzicht van interventies die speciale aandacht vergen m.b.t.
mogelijke milieuvervuiling:
• Werken aan oliedruk kabels (herstellingen, verplaatsingen, …).
• Werken aan de longen en of manometers bij oliedrukkabels.
• Werken aan oliegevulde eindsluitingen.
• Werken aan papier/lood kabels (afval en resten verwijderen:
lood, kabel, ...).
• Algemeen afvoer van kabels, moffen, eindsluitingen, …
• ….
In functie van de werkzaamheden dienen hierbij de nodige
voorzorgsmaatregelen genomen te worden.
82 18/11/2010

Milieu
Aan te raden om bij werken aan oliedrukkabels of oliegevulde
aansluitingen steeds over een Spill-kit in de nabijheid van de
werf te beschikken zodat eventuele olielekken onmiddellijk
kunnen behandeld worden.
83 18/11/2010

84 18/11/2010
Algemeen noodnummer Elia:
0800-99.044
of
(0800-95.062)

85 18/11/2010

86 18/11/2010
Dank u voor uw aandacht,
uw samenwerking en uw investering in
de veiligheid!
Elia Safety

87 18/11/2010
10 minuten

88 18/11/2010
Kennistest
Geslaagd bij 70%