Werkwijzer Groepsgewijs werken met klanten voor ... - Divosa

6
1.3. Soorten groepen voor groepsgewijs werken
Eenmalige en meermalige groepen
Er zijn groepen die eenmalig en groepen die meermalig bijeenkomen. Een groep klanten die een groepsvoorlichting krijgt
over rechten en plichten is een voorbeeld van een eenmalige groep. Een meermalige groep is bijvoorbeeld een groep die
een sollicitatietraining van meerdere dagdelen volgt. Het voordeel van meermalige groepen is dat er meer tijd is voor de
verschillende fasen van groepsvorming (zie hoofdstuk 3), waardoor je beter gebruik kunt maken van de groepsdynamiek.
Open en gesloten groepen
Daarnaast zijn er open groepen en gesloten groepen. Als een gesloten groep eenmaal van start is gegaan, worden er
geen nieuwe leden meer aan de groep toegevoegd. Een gesloten groep komt meestal een vooraf vastgesteld aantal keren
bijeen. In de bijeenkomsten kan worden voortgebouwd op wat in eerdere bijeenkomsten aan de orde is geweest. Het
voordeel van een gesloten groep is dat de leden elkaar beter leren kennen, wat veiligheid biedt. Stromen er tussentijds
veel leden uit, dan is het nadeel van een gesloten groep dat de doelmatigheid afneemt. Ook kan daardoor de positieve
werking van de groep afnemen (zie paragraaf 1.4). Bij een open groep wordt het aantal leden constant gehouden. In een
open groep kunnen klanten in hun eigen tempo werken en kunnen nieuwe groepsleden leren van de oude groepsleden.
Het nadeel is dat de groepsontwikkeling door nieuwe instroom mogelijk weer opnieuw moet plaatsvinden (zie
hoofdstuk 3). In een gesloten groep is het tempo van het traagste groepslid soms bepalend, wat bij grote niveauverschillen
nadelig en frustrerend kan werken. De tussenvariant is de halfopen groep: een open instroomperiode met daarna een
gesloten periode.
Hoofd-, hart- en handengroepen
Een handig onderscheid in soorten groepen is gebaseerd op datgene waar de groep zich op richt.
HOOFD
HART
HANDEN
Hoofdgroepen richten zich op het verwerven van kennis en inzicht, en het overdragen
van informatie. Met de aangereikte kennis en de inzichten kan de deelnemer beter(e)
keuzes maken. Voorbeeld: een voorlichtingsbijeenkomst over rechten en plichten. Meestal
gaat het om een beperkt aantal bijeenkomsten, soms om een eenmalige bijeenkomst. De
groep kan vrij groot zijn. De interactie tussen de groepsleden is minder van belang.
Hartgroepen richten zich op de verwerking van gevoelens en ervaringen van de groepsleden.
Deelnemers delen die met elkaar, wat de emotionele draagkracht versterkt. Soms moeten
de deelnemers emotionele blokkades overwinnen. De interactie tussen de groepsleden is
van groot belang; de groep kan niet zo groot zijn.
Handengroepen richten zich op het aanleren van vaardigheden. Het gaat in deze
groepen om het aanleren en oefenen van nieuw gedrag. Voorbeelden: cursussen of
vaardigheidstrainingen. Leerprocessen staan hierin centraal. Kenmerkend voor een
vaardigheidstraining is dat er altijd een bepaalde correcte werkwijze is om met situaties
om te gaan en dat die door instructie en oefening kan worden overgebracht.
De begeleider creëert leersituaties via allerlei werkvormen, zoals rollenspellen, simulatie spellen, gestructureerde
oefeningen en huiswerkopdrachten. De achterliggende gedachte is dat het aanleren van ander gedrag en nieuwe
vaardigheden een positieve bijdrage zal leveren aan het zelfbeeld en de gevoelens van zelfwaardering van de deelnemer.
De verschillende soorten groepen stellen andere eisen aan jou als begeleider. In de praktijk komen vaak mengvormen
voor.