Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
december <strong>2007</strong><br />
rubriek<br />
******************************************************************************************************* *<br />
28<br />
Wanbetalers: over<br />
goede en kwade trouw<br />
tekst: Liny Bruijnzeel, foto: Wiel van der Randen, collectie Spaarnestad<br />
Twee jaar na invoering van de nieuwe zorgverzekering<br />
wordt nog steeds gezocht naar een<br />
antwoord op de vraag wat te doen met wanbetalers.<br />
Minister Klink van Volksgezondheid<br />
wil ze nu gaan straff en met extra hoge premies<br />
en lijkt daarmee uit te gaan van hun kwade<br />
trouw. Daarmee steekt een oud onderscheid<br />
de kop weer op.<br />
Romeinen konden maar beter geen schulden<br />
maken: onder het oudste Romeinse recht<br />
mochten schuldeisers iemand die niet aan zijn<br />
afbetalingsverplichtingen voldeed doden of als<br />
slaaf verkopen. Waren er meerdere schuldeisers,<br />
dan mochten zij de schuldenaar zelfs in<br />
stukken snijden. Hoewel het executierecht later<br />
verschoof van de persoon naar het gehele vermogen,<br />
was er van beslagvrije voet geen sprake.<br />
Vroeger...<br />
Boedelafstand werd mogelijk, maar alleen<br />
bij goede trouw en afwezigheid van opzettelijke<br />
schuld.<br />
Pas in de Middeleeuwen gingen gezagsdragers<br />
zich meer met schuldregeling bemoeien,<br />
hoewel de nadruk bleef liggen op een (harde)<br />
strafrechtelijke aanpak. Uiteindelijk kwam de<br />
behandeling van schulden door de groei van<br />
de handel en het handelskrediet in de zestiende<br />
eeuw uit de criminele sfeer: er kwam meer<br />
oog voor de belangen van de schuldenaar.<br />
Dacht de meerderheid van de schuldeisers dat<br />
de schuldenaar later zou kunnen terugbetalen,<br />
dan was uitstel van betaling mogelijk. En ook<br />
boedelafstand, waarbij de schuldenaar haar<br />
‘dagelicks kleed’ mocht behouden, raakte in<br />
zwang. Maar alleen bij mensen die te goeder<br />
De rubriek Vroeger belicht het werk van sociale diensten in heden en verleden.<br />
Deze keer: mensen met schulden, zijn die te goeder of te kwader trouw? De nieuwe<br />
regeling voor wanbetalers in de zorg lijkt die vraag weer actueel te maken.<br />
Een veiling van goederen in de De Bank van Lening in<br />
Amsterdam eind jaren dertig<br />
trouw waren en buiten hun schuld schade hadden<br />
geleden.<br />
Ordentelijk<br />
In veel provinciale en stedelijke regelingen<br />
(waaronder de Ordonnantie 1777) lag de<br />
nadruk op een ordentelijke afwikkeling van<br />
insolvente boedels. Boedelafstand werd vaak<br />
toegestaan, en straf beperkte zich tot schuldenaren<br />
die schuldregelingen niet nakwamen of<br />
anderszins ‘te kwader trouw’ waren.<br />
Ook bij liquidatie en verkoop van de boedel<br />
speelde goede en kwade trouw een rol. Was iemand<br />
te goede trouw geweest, dan mocht een<br />
ambachtsman bijvoorbeeld zijn gereedschap<br />
kopen tegen taxatieprijs. Een debiteur die zich<br />
hield aan de afspraken en voorschriften kon<br />
zelfs een percentage krijgen van de boedelopbrengst.<br />
Ook ontslag van alle schulden, na<br />
rehabilitatie van de schuldenaar, was mogelijk.<br />
Daarmee oogde de Ordonnantie 1777 zeer<br />
modern.<br />
De huidige faillissementswet van 1893 kent<br />
geen premieregeling. De Wet schuldsanering<br />
natuurlijke personen (Wsnp) uit 1998 kent<br />
natuurlijk wel een premie voor goed gedrag:<br />
de schone lei. Maar deze staat los van de mate
Change language