December 2007 - Divosa

december 2007
betrokkenheid
Sturen op betrokkenheid
Sturen op vertrouwen en betrokkenheid is helemaal in. Maar houd je
daarmee ook je begroting sluitend?
tekst: Piet Leenders en Leni Beukema, foto: Gerlinde de Geus
Tijdens het Divosa-voorjaarscongres mochten
socialedienstmanagers op pad met cliënten
van gastgemeente Den Bosch. “Ik had een lieve
vrouw als coach”, vertelde een werkzoekende.
“Ze nam mij serieus. Ze keek ook echt wat
reëel was en wat niet. Ik heb in twee uur meer
bereikt dan in twee maanden bij het reïntegratiebureau.”
Even daarvoor had Huub Hannen van verzekeraar
Interpolis zich afgevraagd wat het werken
in organisaties zinvol maakt: “Het gaat om
vertrouwen in plaats van planning en controle.
Met controle krijgt u een bedrijf dat bang is
voor zijn eigen werknemers. Vertrouwen betekent
vrijheid geven, risico nemen en creativiteit
stimuleren. Het belangrijkste is dat mensen
plezier hebben in hun werk.”
Sturen op betrokkenheid. Het stond onlangs als
kernaanbeveling in het visitatierapport van de
sociale dienst van een middelgrote gemeente.
Een zeer succesvolle dienst overigens: in 2006
werd het Wwb-bestand met 9 procent gereduceerd
en hield de gemeente 4,2 miljoen over op
het inkomensbudget. Toch moet het anders.
“Want”, schrijft het rapport, “de organisatie
wordt centraal geleid, de sturing is sterk gericht
op resultaat. Uitvoerende medewerkers komen
nauwelijks aan bod.” De nieuwe directie vraagt
medewerkers “creatief te zijn en oog te hebben
voor hun cliënten”. “Het accent van sturing
moet liggen op betrokkenheid.”
Wel had iemand in de kantlijn geschreven:
“Sturen op betrokkenheid, hoe doe je dat?” Misschien
dacht hij er achteraan: “Hou je daarmee
de begroting sluitend?”
Financiële verantwoordelijkheid
De fi nanciële verantwoordelijkheid voor de
uitkeringen zette veel gemeenten ertoe aan
sterk te sturen op het budget. Dat resulteerde
in een stevige daling van het aantal bijstandsgerechtigden.
Is de Wwb daarmee een succes?
In Economische Statistische Berichten plaatst de
Tilburgse hoogleraar arbeidsmarktvraagstukken
Jan van Ours een kanttekening: “Het lijkt erop
dat de Wwb succesvol is in het beperken van
de instroom in de bijstand. Maar resultaten zijn
op de korte termijn gemakkelijker dan op de
langere termijn, wanneer gepoogd wordt de
harde kern van bijstandsontvangers naar een
baan toe te leiden .”
Dat beseff en gemeenten ook. Naast een sterke
inzet op preventie en handhaving experimenteren
ze ook met maatwerk. Het afgelopen jaar
vergeleek de Helmondse Rekenkamer twee
reïntegratieprojecten. Het eerste, ‘Direct Werk’,
is het work-fi rstproject waarmee Helmond
in 2002 alle kranten haalde. Doel is “mensen
direct aan het werk te zetten en, als nevendoel,
het opwerpen van een extra drempel om een
uitkering aan te vragen”. Het tweede project,
‘Helmond Actief’, beoogt alle werkloze mensen
in de wijk Binnenstad Oost via intensieve
persoonlijke begeleiding te bemiddelen naar
werk, sociale activering of zorg. Doel is dat
“burgers zich weer duurzaam en zo zelfstandig
mogelijk leren verhouden en verbinden met de
samenleving”.
De resultaten vertonen opmerkelijke verschillen.
Via Direct Werk stroomde 19 procent
van de deelnemers uit naar regulier werk en 1
procent naar sociale activering. Helmond Actief
slaagde erin 44 procent van de deelnemers aan
het werk te helpen en nog eens 35 procent
stroomde uit naar sociale activering.
De mening van de klanten weerspiegelt de
resultaten. De helft van de klanten van Direct
Werk zegt geen baat te hebben gehad bij het
******************************************************************************************************* *
22