Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
SPRANK<br />
VOOR PROFESSIONALS IN WERK, INKOMEN EN SOCIALE VRAAGSTUKKEN<br />
Sturen op cijfers<br />
of op mensen?<br />
* Nieuw instrument Wwb-Kompas levert alle gegevens<br />
* Amersfoort zet klantmanager aan het roer<br />
* Is sturen op betrokkenheid wel lonend?<br />
10<br />
1e jaargang - december <strong>2007</strong>
OPLEIDINGEN OP MAAT<br />
Voor uw werk moet u op de hoogte blijven<br />
van de laatste ontwikkelingen uit de sociale<br />
zekerheid. U weet precies welke bagage u<br />
nodig heeft. Helaas bieden veel opleidingsinstituten<br />
alleen standaardopleidingen die<br />
veel tijd en energie kosten. SOSV pakt het<br />
anders aan. Leren volgens SOSV betekent<br />
onderwijs op maat. Alleen leren wat nodig<br />
is voor succes in uw werk.<br />
Bekijk ons flexibele onderwijsaanbod op<br />
www.sosv.nl. En vindt u niet wat u<br />
zoekt? Dan ontwikkelen wij uw opleiding.<br />
MEER WETEN?<br />
Neem dan contact op met Ariadne Kuiper<br />
telefoon (036) 548 22 42, akuiper@sosv.nl<br />
Het essentiële van<br />
vooruitgang is<br />
vooruit te willen<br />
Interimair ondersteunt Sociale zekerheid- en Zorginstellingen met:<br />
Interim-management op operationeel/tactisch niveau<br />
(Door-)ontwikkeling van WMO-zorgloketten<br />
Individuele coaching (bijstands-)consulenten,<br />
klantmanagers en beginnend leidinggevenden<br />
Lid van de orde van Organisatiekundigen en -adviseurs (Ooa)<br />
www.interimair.info
De oplossing voor de structurele invulling<br />
van uw personeelsbestand<br />
Werving & selectie & opleidingen<br />
De Langhenkel Groep is een gerenommeerd detacheringsbureau,<br />
dat gemeenten voorziet van tijdelijk personeel en ook in staat is<br />
tot het invullen van uw structurele personeelsbehoefte.<br />
Desgewenst verzorgen wij de werving & selectie en opleiding van<br />
onder andere klantmanagers en uitkeringsadministrateurs in het<br />
kader van de WWB, consulenten Wmo en medewerkers VROM.<br />
• Bespaar advertentiekosten en tijd voor sollicitatieprocedures<br />
• Laat personeel werven dat past in uw organisatie en uw situatie<br />
• Laat medewerkers opleiden in uw beleid en uw werkprocessen<br />
• Verfris uw organisatie met jong, enthousiast en deskundig personeel<br />
• Ga voor personeel dat voldoet aan de eisen van deze tijd<br />
Geef ons nu uw opdracht en na tien weken<br />
beschikt u over uw nieuwe personeel!<br />
Uniek is dat wij uw nieuwe medewerkers kunnen blijven<br />
ondersteunen en verbreden door middel van onze telefonische<br />
helpdesk, het online Langhenkel Kennissysteem, coaching on<br />
the job en bijscholingen.<br />
Kijk voor meer informatie op www.langhenkel.nl of neem<br />
contact op met een van onze regiomanagers. Zij zijn telefonisch<br />
bereikbaar op (038) 467 72 00.<br />
Reïntegratie, loopbaanadvies<br />
en coaching voor vrouwen<br />
die werk en gezin combineren!<br />
Cursusaanbod Sociale Zaken,<br />
Welzijn en Onderwijs<br />
In 2008 gaan de volgende cursussen van start:<br />
• Terugvordering en verhaal, basiscursus<br />
14 januari 2008, Roermond<br />
• Wet werk en bijstand<br />
4 maart 2008, Tilburg<br />
5 maart 2008, Amsterdam<br />
• Inkomstenverwerking Wwb en<br />
salarisstroken lezen<br />
13 maart 2008, Tilburg<br />
• Wmo-consulent 6 maart 2008, Tilburg<br />
BAZN de bestuursacademie. Meer dan leren alleen!<br />
Heeft u als werkende moeder behoefte aan ondersteuning in de vorm van:<br />
• Loopbaanadvies<br />
• Outplacement<br />
• Reïntegratie ook IRO’s<br />
• Workshop Werk & gezin combineren<br />
Career & Kids is een landelijk werkend bureau dat zich richt op het begeleiden<br />
van vrouwen die werk en gezin combineren. Uitgangspunt hierbij is de samenhang<br />
tussen de persoonlijkheid van de vrouw, haar werk- en privé-omstandigheden.<br />
Career & Kids BV werkt met meer dan 35 vrouwelijke coaches<br />
die zelf ook ervaring hebben in het combineren van werk en gezin.<br />
Wilt u meer informatie, neem dan contact op met Annemie Schuitemaker:<br />
T: 0800 0201060 (gratis) of E-mail:info@careerandkids.nl.<br />
Ook vindt u meer informatie op onze site www.careerandkids.nl.<br />
• Debiteurenadministratie sociale zaken<br />
9 april 2008, Amsterdam<br />
• Leerlingenvervoer, basiscursus<br />
13 februari 2008, Tilburg<br />
• Leerlingenvervoer, praktijkdag<br />
14 april 2008, Amsterdam<br />
21 april 2008, Tilburg<br />
Kijk voor meer informatie op www.bazn.nl<br />
of neem contact op met Jeroen van Mierlo<br />
(013 – 465 13 15 of j.v.mierlo@bazn.nl).<br />
Hoe hou je als werkende moeder alle ballen in de lucht?<br />
Career & Kids B.V. - Dorpsstraat 30 - 4145 KC Schoonrewoerd - T: 0800 0201060 - W: www.careerandkids.nl<br />
Almere - Amersfoort - Amstelveen - Amsterdam - Arnhem - Assen - Bilthoven - Breda - Den Bosch - Den Haag - Dordrecht - Eindhoven - Emmeloord<br />
Enschede - Groningen - Hilversum - Lelystad - Maastricht - Nijmegen - Nunspeet - Rotterdam - Sneek - Tiel - Tilburg - Utrecht - Venlo - Woerden
december <strong>2007</strong><br />
inhoud<br />
******************************************************************************************************* *<br />
4<br />
Colofon<br />
*Sprank is hét vakblad voor professionals in werk, inkomen<br />
en sociale vraagstukken. Het blad is een uitgave van <strong>Divosa</strong>.<br />
Realisatie:<br />
Amazing Media/ Aranda<br />
Hoofd- en eindredactie:<br />
Ronald de Kreij, Peter Boorsma<br />
Redactie:<br />
Liny Bruijnzeel, Geert van Dijk, Marije van Dodeweerd,<br />
Alexandra Bartelds, Hanne Overbeek<br />
Fotografi e en en illustraties:<br />
Jan Lankveld, Gerlinde de Geus, Sam Rentmeester (FMax),<br />
Wiel van der Randen (Spaarnestad)<br />
Vormgeving:<br />
Henry Peters (Zodan)<br />
Druk:<br />
PlantijnCasparie, IJsselstein<br />
Aan dit nummer werkten mee:<br />
Leo Aarts<br />
Leni Beukema<br />
Martin Heekelaar<br />
Bert Hoeven<br />
Daniëlle Hermans<br />
Aad Klaassen<br />
Piet Leenders<br />
Tof Th issen<br />
Chantal Tutein Nolthenius<br />
Jan Vos<br />
Johan van der Waal<br />
Redactieadres:<br />
Eykmanlaan 30<br />
3571 JT Utrecht<br />
030 – 2733 414<br />
030 – 2657 156<br />
e-mail: sprank@divosa.nl<br />
Advertenties:<br />
HoeZo!<br />
Postbus 3300<br />
2001 DH Haarlem<br />
023 – 555 2720<br />
Abonnementen<br />
Een abonnement kost 84 euro (exclusief 6 procent btw)<br />
en per jaar (10 nummers). Opzeggen kan schriftelijk tot<br />
1 november van het lopende kalenderjaar. Voor leden van<br />
<strong>Divosa</strong> is het abonnement gratis. Telefoon 030 – 233 2337<br />
© <strong>Divosa</strong> <strong>2007</strong><br />
Oplage:<br />
2000 stuks<br />
Verschijning:<br />
10 x per jaar<br />
Voor niet-commerciële partners van <strong>Divosa</strong> bestaat de<br />
mogelijkheid tegen betaling artikelen te plaatsen. Voor meer<br />
informatie kunt u contact opnemen met de redactie.<br />
Opinie<br />
6 Baas in communicatie<br />
Staak de dienstverlening aan agressieve<br />
klanten<br />
Sociale diensten moeten focus vasthouden<br />
29 Gastcolumn van Leo Aarts: Een nieuw<br />
sturingsperspectief<br />
Rubrieken<br />
12 Slim! Alblasserwaard-Oost/Vijfheerenlanden<br />
13 Uit de spreekkamer: Tessa van Gorkum<br />
24 De klant: Nately Mambre<br />
28 Vroeger: Wanbetalers van goede en<br />
kwade trouw<br />
31 De passie van… Sjoerd Osinga (Zuidwest<br />
Friesland)<br />
En verder<br />
8 Gezocht: piloot met leiderschapskwaliteiten<br />
22 Sturen op betrokkenheid<br />
26 De klantmanager heeft de regie<br />
30 Wwb-Kompas, gratis af te halen<br />
Verenigingspagina’s<br />
14 <strong>Divosa</strong> nieuws<br />
16 Column Tof Th issen: Snelheid<br />
18 BKWI<br />
19 CP-ICT<br />
8<br />
Stuurmanskunst<br />
Managers van sociale diensten doen steeds<br />
meer ervaring op met aansturen van hun organisatie<br />
op cijfers. Maar de menselijke kant mag<br />
niet verwaarloosd worden. Dat vereist heel<br />
veel stuurmanskunst.<br />
Pagina 8<br />
22<br />
Betrokkenheid<br />
Sturen op vertrouwen en betrokkenheid is helemaal<br />
in. Maar hou je daarmee ook je begroting<br />
sluitend?<br />
Pagina 22
26<br />
Klantmanagers<br />
De klantmanager heeft de klant het best in<br />
beeld en dus moet de klantmanager bepalen<br />
of de klant moet opdraven voor een heronderzoek,<br />
vinden ze in Amersfoort.<br />
Pagina 26<br />
30<br />
nitor<br />
Wwb-Kompas<br />
Hoe kom je aan gegevens om de organisatie<br />
op te sturen? Winterswijk, Den Haag en<br />
Rotterdam ontwikkelden een compact en<br />
integraal sturingssysteem.<br />
Pagina 30<br />
D<br />
onitor Gemeentenive<br />
Districtsnive<br />
ringsmonitor Districtsn<br />
Teamnive<br />
Klantma<br />
Indivi<br />
Groe<br />
Sturingsinformatie<br />
Sinds de introductie van de Wwb heeft het managen van een sociale dienst een<br />
heel andere inhoud gekregen. Immers, een gemeente die het goed doet kan geld<br />
overhouden, terwijl een gemeente die het slecht doet er op toelegt. Dat vraagt om<br />
andere managementcapaciteiten, maar ook om goede informatie. Juist het tijdig<br />
beschikken over adequate gegevens maakt het mogelijk de activiteiten goed te<br />
monitoren en zonodig bij te sturen.<br />
Voor *Sprank reden om te komen met een special over ‘sturingsinformatie’. Centrale<br />
vraag in alle bijdragen over dit onderwerp: gaat het over de cijfers of over de<br />
mensen? En-én, zo laat het antwoord zich samenvatten. Juist met een combinatie<br />
van de ‘harde’ en ‘zachte’ sturingsmechanismen wordt het beste resultaat bereikt.<br />
‘Sturingsinformatie’ is een vorm van kijken naar jezelf en dat is precies wat ook de<br />
redactie van *Sprank gaat doen. Inmiddels zijn we een jaar bezig en ligt nummer<br />
tien alweer voor u. Kortom, tijd om de balans op te maken.<br />
Hebben we onze ambitie kunnen waarmaken om *Sprank te laten uitgroeien tot<br />
hét vakblad voor managers en professionals in werk, inkomen en sociale vraagstukken?<br />
We nemen alles nog eens goed onder de loep: met welke rubrieken gaan<br />
we verder? Zijn er dingen die nog niet goed uit de verf komen? Dit doen we met<br />
een zekere voldoening, al was het maar vanwege het plezier waarmee de voltallige<br />
redactie van *Sprank weer werkt aan een nieuwe editie.<br />
Maar we doen het niet alleen, net zomin als we de afgelopen tien nummers alleen<br />
hebben gemaakt. We doen het samen met u, de lezer. We betrekken u graag nauw<br />
bij ons ‘product’ en willen dat blijven doen. Gevraagd en ongevraagd. Dus als u<br />
ideeën heeft, suggesties of tips, schroom niet en neem contact met ons op. Want<br />
hier geldt zonder meer zoals Koot en Bie het ooit mooi hebben gezegd: Samen voor<br />
ons eigen.<br />
- De redactie -<br />
10<br />
redactioneel<br />
******************************************************************************************************<br />
5
december <strong>2007</strong><br />
opinie<br />
******************************************************************************************************* *<br />
6<br />
Baas in communicatie<br />
Interne gerichtheid en controledrang<br />
staan heldere communicatie en klantgerichtheid<br />
in de weg. Managers kunnen die<br />
patstelling doorbreken.<br />
Bert Hoeven, teamleider beleid, juridische zaken<br />
en voorlichting regionale sociale dienst Alblasserwaard-Oost/Vijfheerenlanden<br />
Communicatie tussen sociale diensten en hun<br />
cliënten blijft een heikel punt. Zo hebben we<br />
nog steeds geen eff ectieve methode gevonden<br />
om moeilijk bereikbare doelgroepen te<br />
benaderen. En ondanks alle investeringen in<br />
cursussen zoals ‘schrijven in Jip-en-Janneketaal’<br />
hanteren we in brieven en beschikkingen nog<br />
steeds ambtelijke taal en vakjargon. “Waarom<br />
lukt het ons niet om die communicatie echt op<br />
een andere manier vorm te geven?” vroeg laatst<br />
iemand tijdens een congres over communicatie<br />
door sociale diensten. Ik heb daar zo mijn<br />
ideeën over.<br />
Sociale diensten zijn organisaties met twee<br />
opvallende kenmerken. In de eerste plaats zijn<br />
ze erg in zichzelf gekeerd. Zo ervaar ik zelf dat<br />
Steeds meer taken en bevoegdheden<br />
worden bij gemeenten neergelegd. Daarmee<br />
groeit het risico dat sociale diensten<br />
van alles wat gaan doen en de prestaties<br />
terugzakken.<br />
Maarten Freriks, IDplein<br />
Sociale diensten hebben de afgelopen jaren een<br />
forse prestatie neergezet. De Wwb zorgde voor<br />
een heldere focus met als resultaat een forse<br />
daling van het aantal mensen in de bijstand.<br />
Maar het is te vroeg om genoegzaam achterover<br />
te leunen.<br />
Zo blijken de prestaties van gemeenten bij<br />
nadere beschouwing sterk uiteen te lopen.<br />
processen en procedures te vaak boven het<br />
klantbelang worden gesteld: niet de klant is<br />
het uitgangspunt van handelen, maar de wijze<br />
waarop we het georganiseerd hebben.<br />
Het tweede kenmerk betreft de hoge regelgerichtheid.<br />
Sociale diensten hebben de neiging<br />
om vrijwel alles - zoniet alles - vast te leggen in<br />
verordeningen, beleidsnota’s of handboeken. Op<br />
deze wijze hebben we het leven van cliënten<br />
van de wieg tot aan het graf geregeld, van het<br />
aantal te verstrekken rompertjes tot het aantal<br />
te verzenden rouwkaarten. Het gaat zelfs verder,<br />
want de organisatie is ook nog eens zo ingericht<br />
dat op allerlei verschillende niveaus wordt<br />
nagegaan of we ons in ons feitelijk handelen wel<br />
houden aan hetgeen we geregeld hebben.<br />
De interne gerichtheid en controledrang maken<br />
sociale diensten niet alleen erg bevoogdend<br />
naar de klanten, het is ook nog eens funest voor<br />
creativiteit, maatwerk en klantgerichtheid.<br />
En als je dan een ambitieuze communicatiemedewerker<br />
bent vol met ideeën, maar steeds<br />
gedwarsboomd wordt door juridisch medewerkers,<br />
kwaliteitsmedewerkers, beleidsmedewerkers<br />
en consulenten die je keer op keer wijzen<br />
Sommige gemeenten roepen dat hun bestand<br />
alleen nog bestaat uit de harde kern. Problemen<br />
worden geweten aan niet te beïnvloeden<br />
factoren en aan het objectief verdeelmodel.<br />
Desondanks slagen veel gemeenten er nog<br />
steeds in, soms tegen de eigen verwachting in,<br />
het aantal mensen met een bijstandsuitkering<br />
drastisch te verlagen. Ook zonder kunstgrepen,<br />
zoals het verlonen van uitkeringen. Voorbeelden<br />
zijn Amersfoort en Vlaardingen en meer recent<br />
Capelle aan den IJssel en Leeuwarden.<br />
Ook het ministerie van SZW en de VNG<br />
menen dat een verdere daling mogelijk is. In het<br />
bestuursakkoord spraken ze af om het aantal<br />
bijstandsgerechtigden de komende vier jaar<br />
met nog eens 75.000 te verlagen, iets wat de ge-<br />
op het belang van procedures en regels… Hoe<br />
kun je dan ooit op een andere manier gaan<br />
communiceren? Daar helpen geen duizend<br />
cursussen aan. Voor verandering is meer nodig.<br />
En dan komt u in beeld, manager! De cultuur<br />
binnen sociale diensten moet drastisch om.<br />
Weg met onzinnige argumenten van juristen,<br />
beleidsmedewerkers en consulenten die steeds<br />
beren op de weg zien om niet te hoeven<br />
veranderen. Zet ze buitenspel. Want wie is er nu<br />
eigenlijk de baas? De manager of de medewerkers?<br />
U moet het voorbeeld geven dat het<br />
anders moet; dat kan niemand anders. *<br />
Sociale diensten moeten focus vasthouden<br />
meenten met het huidige tempo dik halen. Om<br />
de verdere verlaging te ondersteunen zijn extra<br />
afspraken gemaakt. Zo zijn de macrobudgetten<br />
inkomensdeel vastgezet, waardoor besparingen<br />
tot en met 2011 bij de gemeenten blijven. Ook<br />
worden gemeenten tijdens het uitvoeringsjaar<br />
voortaan niet meer overvallen met omvangrijke<br />
budgetbijstellingen.<br />
Er liggen wel een aantal gevaren op de loer. Nu<br />
profi teren we nog van de goede economische<br />
groei, maar onder invloed van de huidige crises<br />
op de krediet- en huizenmarkten en de stijging<br />
van de olie- en grondstofprijzen zou de conjunctuur<br />
om kunnen slaan.<br />
Tegelijkertijd heeft de politiek hoge verwachtingen<br />
van de sociale diensten. “Gemeenten
Staak de dienstverlening aan agressieve klanten<br />
De overheid wil dat gemeenten meer<br />
gebruikmaken van de sanctiemogelijkheid<br />
die de Wet werk en bijstand biedt<br />
om agressieve klanten van bijstand uit te<br />
sluiten. Dat is nergens voor nodig.<br />
Aad Klaassen, directeur Kat Advies & Training<br />
(aad@kat.nl)<br />
Onlangs zei minister Ter Horst van Binnenlandse<br />
Zaken dat ze agressieve klanten wilde uitsluiten<br />
van bijstand. Navraag bij het ministerie<br />
leerde dat de minister geen nieuwe wetgeving<br />
wilde maken, maar de 443 gemeenten wil<br />
bewegen krachtiger en eenduidiger gebruik te<br />
maken van de sanctiemogelijkheid die de Wet<br />
werk en bijstand (Wwb) biedt.<br />
De Wwb geeft de gemeenten juist beleidsvrijheid,<br />
hield ik de voorlichter voor. In een lokale<br />
afstemmingsverordening moet worden vastgelegd<br />
wanneer en hoe zwaar gesanctioneerd<br />
wordt. Krijgt de VNG haar leden op één lijn,<br />
dan moeten die 443 afstemmingsverordeningen<br />
herschreven worden. Eenduidigheid regel je<br />
beter in de Wwb zelf, dan kunnen de afstem-<br />
ga alsjeblieft aan de slag” riep staatssecretaris<br />
Aboutaleb van Sociale Zaken recent in een<br />
interview in *Sprank. Gemeenten worden de<br />
aanjager van het regionaal arbeidsmarktbeleid;<br />
de samenwerking met UWV en CWI wordt<br />
verder geïntensiveerd in zogenaamde Locaties<br />
voor Werk en Inkomen en Toonkamers; sociale<br />
diensten moeten toegroeien naar diensten<br />
van sociale diensten; probleemwijken moeten<br />
prachtwijken worden; de maatschappelijke<br />
participatie wordt geïntensiveerd; de Wsw<br />
wordt gemoderniseerd; het inburgeringsbeleid<br />
wordt aangepast.<br />
Eén voor één prachtige ambities waarvoor sociale<br />
diensten niet kunnen en mogen weglopen.<br />
Maar voor je het weet zie je door de bomen<br />
mingsverordeningen in de prullenbak. “Gaat<br />
niet”, besloot de voorlichter, “deze minister gaat<br />
immers niet over sociale wetgeving.”<br />
Maar hebben we dat sanctieartikel, dat de posities<br />
van slachtoff er, aanklager, rechter en beul in<br />
één hand legt, überhaupt wel nodig? Uitdrukking<br />
van beleid, dat wél de portemonnee van<br />
de Wwb’er treft, maar niet is terug te vinden in<br />
andere sociale wetgeving zoals Ziektewet<br />
of Wajong.<br />
Met het strafrecht kunnen we agressievelingen<br />
prima aanpakken. Een boete kan gelijk zijn aan<br />
de Wwb-sancties. Regelen we in de Wwb dat<br />
justitiële boetes wegens publieksagressie niet<br />
door de Wwb gecompenseerd worden, dan<br />
regelen we het in één klap voor het hele stelsel.<br />
Wie zo’n boete in een loonvervangende uitkering<br />
krijgt opgelegd kan, ook bij onderschrijding<br />
van het bijstandsniveau, geen beroep doen op<br />
de Wwb.<br />
Maar zelfs van deze variant kun je je afvragen of<br />
we die wel nodig hebben.<br />
Besluiten die onder druk van agressie worden<br />
genomen, moeten we wantrouwen. De<br />
Arbowet verplicht werkgevers het welzijn en de<br />
het bos niet meer. Het gevaar is dat van alles<br />
een beetje wordt gedaan.<br />
De kunst van de sociale dienstmanager is nu<br />
de focus vast te houden. Prioriteiten te stellen.<br />
Alle maatregelen zouden onder één centrale<br />
visie moeten worden ondergebracht. Het gaat<br />
in alle gevallen, direct of indirect, om het zo<br />
laag mogelijk houden van de bijstands- of uitkeringsafhankelijkheid<br />
door middel van werk. Alle<br />
handelingen van medewerkers zijn daar telkens<br />
weer op gericht. Op die manier wordt voorkomen<br />
dat de sociale dienst een speelbal wordt<br />
van de lokale en landelijke politiek. *<br />
veiligheid van zijn medewerkers te waarborgen.<br />
Wie de veiligheid van medewerkers in het<br />
geding brengt, mag op professionele en op arbotechnische<br />
gronden helemaal niet te woord<br />
worden gestaan.<br />
Helaas is dat niet wat er gebeurt. In de praktijk<br />
leggen we toegangsverboden op en noemen<br />
dat een sanctie. De agressieveling moet zich<br />
laten vertegenwoordigen of zijn zaken schriftelijk<br />
afhandelen. We zouden dit klanten in veel<br />
gevallen niet toestaan. Zo sanctioneren we niet,<br />
we geven privileges.<br />
De klant moet ons in staat stellen ons werk te<br />
doen, anders kan hij geen klant zijn. Het is te<br />
gek voor woorden dat ambtenaren agressieve<br />
bijstandsklanten op een politiebureau te woord<br />
staan. Alsof de ambtenaar die een procedure<br />
voor de ontvangst van gehandicapte klanten<br />
bedacht, meteen ook maar een procedure voor<br />
agressieve klanten verzon. Handicaps of agressie<br />
mogen een beroep op de bijstand kennelijk niet<br />
in de weg staan.<br />
Staak bij agressie de dienstverlening. Zo tref je<br />
de agressieveling vaak ook in de portemonnee.<br />
Sancties zijn dan niet nodig. *<br />
10<br />
******************************************************************************************************<br />
opinie<br />
7
december <strong>2007</strong><br />
******************************************************************************************************* *<br />
8<br />
Gezocht: piloot met<br />
leiderschapskwaliteiten
De cockpit van een vliegtuig mag dan vol zitten met instrumenten, maar het<br />
is een mens van vlees en bloed die aan de stuurknuppel zit. In de cockpit<br />
van de sociale dienst is dit niet anders. En hier is de behoefte aan piloten met<br />
leiderschapskwaliteiten groter dan ooit.<br />
tekst: Peter Boorsma en Ronald de Kreij, foto’s: Jan Lankveld<br />
Wie zijn blik te lang op het dashbord gericht<br />
houdt, loopt een grote kans brokken te maken.<br />
Pauline Meurs, lid van de Wetenschappelijke<br />
Raad voor het Regeringsbeleid, heeft hierover<br />
in een essay over de kwaliteit van de publieke<br />
dienstverlening behartenswaardige dingen<br />
geschreven: “De voorliefde voor meetbare<br />
informatie heeft ook een nadelig eff ect. Het is<br />
een bodemloze put. Mensen willen altijd meer<br />
weten en meer precies weten. De nadruk op<br />
het precies willen weten vergroot de registratienoodzaak<br />
en de administratieve lastendruk.<br />
De papieren werkelijkheid neemt steeds<br />
grotere vormen aan. Er is een bijna onuitroeibare<br />
behoefte aan vergelijking, normering, en<br />
controleerbare verantwoordingsinformatie<br />
die via dezelfde formats wordt aangeleverd.<br />
Omdat we niet precies weten wat we willen<br />
weten, willen we te veel weten met als gevolg<br />
dat de verantwoordingsinformatie een doel in<br />
zichzelf wordt.”<br />
Meurs is bijzonder hoogleraar Management en<br />
Organisatie in de Gezondheidszorg, maar haar<br />
woorden kunnen zonder meer geprojecteerd<br />
worden op sociale diensten. Haar stelling wint<br />
aan kracht wanneer we ons realiseren dat de<br />
invoering van de Wwb in 2004 gepaard is gegaan<br />
met een fundamenteel andere werkwijze.<br />
Onder de Abw hadden sociale diensten houvast<br />
aan de wet en regelgeving. Het ging om<br />
een rechtmatige uitvoering. Bij de uitvoering<br />
van de Wwb moeten sociale diensten zelf hun<br />
koers uitzetten. Het risico bestaat dan dat managers<br />
houvast zoeken bij allerlei modellen en<br />
recepten, maar standaardrecepten bestaan niet.<br />
Miljoenenbedrijf<br />
De Wwb gaat uit van volledige fi nanciële<br />
verantwoordelijkheid voor de gemeenten.<br />
Sinds de invoering van de wet worden sociale<br />
diensten als risicodragende miljoenenbedrijven<br />
gezien. Daarmee heeft het managen van<br />
een sociale dienst een heel andere inhoud<br />
gekregen. Het management moet zorgen voor<br />
beleidsdoelstellingen en strategische beleid,<br />
én sturing geven aan het uitvoeringsbeleid.<br />
Visie en missie bepalen, die afstemmen met de<br />
lokale politiek en aansluitend op een inspirerende<br />
wijze leiding geven aan de organisatie<br />
vereisen andere kwaliteiten dan uitvoering<br />
geven aan wat de wet voorschrijft.<br />
Als gevolg van deze majeure veranderingen<br />
zijn plannen en sturen belangrijke begrippen<br />
geworden in de bedrijfsvoering van sociale<br />
diensten. Om goed te kunnen plannen en<br />
sturen, moet de ondersteuning met een<br />
procesinrichting, ict, instructies, communicatie<br />
en dergelijke op orde zijn en dienstbaar aan de<br />
planning en control. Dit alles wakkert de roep<br />
aan om een integraal Wwb-sturingssysteem. Zo<br />
zijn we aanbeland bij de metertjes, kompassen<br />
en andere zaken die nodig zijn om het vehikel<br />
een juiste koers te laten gaan.<br />
Zelfs het bedrijfsvoeringsmodel van <strong>Divosa</strong>, De<br />
cockpit van de sociale dienst, gaat uit van een<br />
bedrijfseconomische benadering. Het model<br />
verhaalt over beleidsmogelijkheden, investeringen<br />
en het evenwicht dat daartussen gezocht<br />
moet worden. Met als doel om met zo min<br />
mogelijk kosten het beste rendement in de zin<br />
van een reductie van het klantbestand<br />
te realiseren.<br />
De aansturing van de dienstverlening – toch<br />
de corebusiness van sociale diensten – laat zich<br />
Door ‘ontkoppeling’ blijft de uitvoering<br />
resistent voor beleidsveranderingen<br />
10<br />
omslagverhaal<br />
******************************************************************************************************<br />
9
december <strong>2007</strong><br />
omslagverhaal<br />
******************************************************************************************************* *<br />
10<br />
echter lastig in feiten, cijfers, schema’s en grafi<br />
eken vastleggen. Managers moeten oppassen<br />
voor de valkuil van te veel techniek. Professioneel<br />
management vraagt meer dan het<br />
mechanisch toepassen van allerlei instrumenten.<br />
Daarom is bij sociale diensten, net als in<br />
echte vliegtuigen, steeds minder behoefte aan<br />
boordwerktuigbouwkundigen en steeds meer<br />
aan managers die hun medewerkers weten te<br />
motiveren om écht anders te gaan werken.<br />
Ontkoppeling<br />
Zonder meer verhelderend was een recente<br />
bijeenkomst waarop managers van sociale<br />
diensten op initiatief van <strong>Divosa</strong> met elkaar en<br />
met gemeentelijke controllers van gedachten<br />
wisselden over hun visie op het werk van de<br />
sociale dienst en de wijze van aansturen. Een<br />
enkele gemeente stuurt nog puur op fi nanciën<br />
en volumereductie, terwijl andere juist zijn<br />
overgestapt naar meer individueel maatwerk<br />
gecombineerd met meer ruimte voor de<br />
medewerkers. De aanwezigen waren het er over<br />
eens dat het één het ander zeker niet uitsluit,<br />
maar een meerderheid gelooft toch vooral een<br />
combinatie van ‘harde’ en ‘zachte’ sturingsmechanismen.<br />
Het gebeurt maar zelden dat wetswijzigingen<br />
of beleidsveranderingen ook echt doorwerken<br />
in de uitvoering. De Rotterdamse hoogleraar<br />
Romke van der Veen spreekt in dit verband<br />
van ‘ontkoppeling’ tussen beleid en uitvoering,<br />
wat er populair gezegd op neerkomt dat de<br />
werkvloer niet meegaat in de wensen van het<br />
management. Hierdoor blijft de uitvoering min<br />
of meer resistent voor beleidsveranderingen. De<br />
vraag is daarom hoe ‘ontkoppeling’ te voorkomen<br />
en ‘doorwerking’ te bewerkstelligen?<br />
Het antwoord luidt: vertrouwen geven. Zoals<br />
sociale diensten ook hun klanten steeds meer<br />
vertrouwen geven, zo zouden de managers van<br />
deze diensten dit ook moeten doen met hun<br />
eigen medewerkers. Door hen aan te spreken<br />
op hun professionaliteit en ze beleidsruimte<br />
te geven wordt doorwerking bevorderd. Deze<br />
ruimte stimuleert professionals tot coöperatief<br />
gedrag en is voorwaardelijk aan eff ectieve<br />
individuele gevalsbehandeling, zo stelt Van der<br />
Veen (zie kader ‘Wisselwerking’).<br />
Dit is ook hoe de meeste managers op de genoemde<br />
<strong>Divosa</strong>-bijeenkomst het ervaren. Vol-<br />
Romke van de Veen, hoogleraar Sociologie van Arbeid en Organisatie,<br />
Erasmusuniversiteit<br />
Het gaat om de wisselwerking<br />
“Vroeger werd er vooral gestuurd met regels. Men ging er van uit dat in de<br />
uitvoering de professionals vervolgens hun werk gewoon goed deden. Maar in<br />
de praktijk leidde dat tot beheersingsproblemen en normafwijkende uitvoeringspraktijken.<br />
In reactie hierop is men meer op resultaat gaan sturen. Hiervan<br />
weten we inmiddels dat dit bijna altijd perverse – averechtse en onbedoelde<br />
– effecten met zich meebrengt: het scoren van meetbare resultaten wordt<br />
belangrijker dan de beoogde effecten. De vraag is daarom: hoe kunnen we wél<br />
goed sturen?”<br />
“Een eerste reactie die we vaak zien is de sturingsinformatie verder te verfijnen.<br />
Door bijvoorbeeld de eis ‘meer reïntegratie’ te veranderen in ‘meer<br />
duurzame reïntegratie’ voorkom je een deel van de ongewenste effecten van een<br />
ongekwalificeerde eis. Maar uiteindelijk blijf je ook dan het risico van perverse<br />
effecten houden.”<br />
“Een andere mogelijkheid is te gaan sturen op het uitvoeringsproces. Dus door<br />
doelen te stellen in plaats van resultaten. Dit dwingt je om antwoord te geven<br />
op vragen als: ‘wat voor soort klantmanagers wil ik hebben?’ en ‘welke professionele<br />
criteria moeten we stellen?’. Deze aanpak bevordert een andere manier<br />
van werken. Het breekt het individuele proces open dat we bij professionals<br />
vaak zien. Professionals houden graag de deur van de spreekkamer dicht. Maar<br />
daardoor ontstaat achter die deur op een gegeven moment een praktijk die we<br />
eigenlijk niet willen. Niet doen dus. Houd de deur open. “<br />
“Belangrijk is wel dat de manager zich realiseert dat er een wisselwerking moet<br />
zijn. Eenrichtingsverkeer vanuit een autoritaire hardhorende ‘leider’ is dodelijk<br />
voor de organisatie. Het gaat om betrokkenheid, luisteren naar de signalen<br />
vanaf de werkvloer en oog hebben voor de gevolgen van je aanpak voor de<br />
uitvoeringspraktijk.”<br />
“De beste vorm van sturing van een sociale dienst – maar ook in bijvoorbeeld de<br />
zorg, de jeugdhulpverlening en op meer plekken – is volgens mij het combineren<br />
van het sturen op cijfers én het sturen op mensen. Belangrijke randvoorwaarde<br />
is de wisselwerking die ook hier tussen beide moet kunnen ontstaan. Zorg voor<br />
transparantie. Deel ervaringen en zorg voor reflectie.”
gens hen bestaat het gevaar dat een gewenst<br />
resultaat weliswaar volgens het meetinstrument<br />
gehaald wordt, maar dat er ongewenste<br />
neveneff ecten optreden. Veel nadruk op<br />
reïntegratie en handhaving bijvoorbeeld kan<br />
tot gevolg hebben dat er minder aandacht<br />
is voor bijzondere bijstand. Omdat klanttevredenheid<br />
moeilijk is in te passen in een<br />
Petra Lugtenburg, directeur Werk en Bijstand, ministerie Sociale<br />
Zaken en Werkgelegenheid<br />
Vraag nou niet om regels<br />
“De overheid heeft de uitvoering van de bijstand gedecentraliseerd, dus formeel<br />
heb ik geen oordeel over hoe goed gemeenten met de Wwb omgaan. Ik<br />
heb natuurlijk wel persoonlijke observaties: gemeenten hebben een flinke slag<br />
gemaakt. Er heeft een cultuuromslag plaatsgevonden en er wordt scherper<br />
gestuurd op doelstellingen met betrekking tot instroom, uitstroom en handhaving.<br />
Maar tegelijkertijd is het mijn overtuiging dat er ook nog steeds de<br />
nodige winst te behalen is.”<br />
“We zijn momenteel bezig met de evaluatie van de Wwb en de uitkomsten<br />
zijn gunstig. Het volume van de bijstand is flink gedaald. Maar nu komen we<br />
bij de lastigere doelgroepen; mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt.<br />
Hier kunnen de gemeenten nog veel winst boeken. Dit is ook het<br />
moment, want de arbeidsmarkt is gunstig. De staatssecretaris heeft met<br />
de gemeenten een gezamenlijke ambitie afgesproken: een reductie van het<br />
aantal bijstandsgerechtigden met 30.000 in de komende vier jaar, bovenop<br />
de daling van 45.000 die al verwacht wordt. Als dit lukt dan valt er in totaal<br />
940 miljoen euro te verdienen. De gemeenten die de beste prestaties leveren<br />
profiteren het meest.”<br />
“Nog een observatie: onderzoek heeft uitgewezen dat de gemeenten hun<br />
doelstellingen weliswaar hebben aangepast aan de Wwb, maar dat die nog<br />
lang niet altijd smart zijn geformuleerd. Dat kan dus nog beter. En in het<br />
verlengde van het Participatiefonds waarbij we de gelden voor reïntegratie,<br />
educatie en inburgering onder één noemer gaan brengen, is de uitdaging dat<br />
de gemeenten ook zelf verbindingen gaan leggen en over de eigen schotten<br />
heen kijken.”<br />
“Tot slot nog dit: gemeenten vragen ons veelvuldig of een bepaalde aanpak<br />
mag of niet. Bij doorvragen blijkt de beperking vaak niet in rijksregelgeving<br />
te liggen maar bij de gemeenten zelf. Kennelijk laten die zich in een keurslijf<br />
drukken dat eigenlijk niet bestaat. Dat vind ik wel paradoxaal: we leggen<br />
de verantwoordelijkheid bij de gemeenten, en vervolgens vragen ze ons om<br />
regels en randvoorwaarden.”<br />
geautomatiseerd dashbord, worden dergelijke<br />
ongewenste eff ecten minder snel opgemerkt.<br />
In dit verband wordt ook wel gesproken over<br />
de ‘controlparadox’, die alleen kan worden<br />
omzeild door in de sturing de verbinding te<br />
zoeken tussen het harde instrumentarium en<br />
de zachte (inter)menselijke mechanismen, cultuur<br />
en gedrag.<br />
Extra complicatie is dat de omstandigheden<br />
vrijwel overal verschillend zijn. De ene gemeente<br />
is de andere niet. Bovendien legt de ene<br />
wethouder andere accenten dan de andere en<br />
reageren ook de medewerkers van de sociale<br />
dienst zelf verschillend. In zo’n omgeving vergt<br />
het ware stuurmanskunst om als leidinggevende<br />
de neuzen op de werkvloer dezelfde kant<br />
op te krijgen en te houden, om de plaatselijke<br />
politiek in de gewenste werkwijze mee te<br />
krijgen en tegelijkertijd zowel de koers vooruit<br />
als de instrumenten op het dashbord goed in<br />
het oog te houden. Kortom: dit is nou wat we<br />
tegenwoordig heel modern ‘leiderschap’ noemen.<br />
En daar is bij de sociale diensten behoefte<br />
aan als nooit tevoren. *<br />
Sinds de Wwb<br />
worden sociale<br />
diensten als<br />
risicodragende<br />
miljoenenbedrijven<br />
neergezet<br />
10<br />
omslagverhaal<br />
******************************************************************************************************<br />
11
december <strong>2007</strong><br />
rubriek<br />
Tessa van Gorkum, opleider DWI-academie, Amsterdam<br />
‘Je ervaring neem je mee’<br />
tekst: Ronald de Kreij, foto: Jan Lankveld<br />
“Ik werk nu vijf jaar bij de Amsterdamse Dienst<br />
Werk en Inkomen, eerst als medewerker<br />
dienstverlening, later als klantmanager. Sinds<br />
anderhalf jaar doe ik binnen DWI andere dingen<br />
op detacheringsbasis. Van juni vorig jaar tot en<br />
met augustus dit jaar heb ik gewerkt als klantregisseur<br />
in de Toonkamer-pilot in Amsterdam<br />
Zuid-Oost. Sinds september werk ik voor de<br />
DWI-academie, waar ik drie dagen per week les<br />
geef en twee dagen nieuwe opleidingen voor<br />
klantmanagers ontwikkel.”<br />
“In de Toonkamer verzorgde ik integrale dienstverlening.<br />
Mensen die zich melden krijgen één<br />
aanspreekpunt, een klantregisseur die uit CWI,<br />
UWV of de sociale dienst komt. Je hoeft als<br />
klantregisseur dus niet opnieuw een band met<br />
iemand op te bouwen die het half jaar daarvoor<br />
door bijvoorbeeld het CWI is begeleid. Je kunt<br />
direct in actie komen om samen met de<br />
klant de weg naar werk te bewandelen.<br />
En als bijvoorbeeld<br />
schuldhulpverlening<br />
noodzakelijk is, kun je die direct inzetten. Je<br />
kunt de klant ook direct in zijn verantwoordelijkheid<br />
zetten. Het is niet zo dat jíj de zaken<br />
regelt voor hem of haar. De klant gaat zelf aan<br />
de slag en jij faciliteert en regisseert.”<br />
“Deze manier van werken heeft mijn ogen wel<br />
geopend, ja. Ik heb de aanpak als heel slagvaardig<br />
ervaren. Ik denk zelfs dat ik niet anders<br />
meer zou kunnen. Gelukkig wordt binnenkort<br />
een start gemaakt om de toonkamerprincipes<br />
landelijk, vanaf de werkvloer op te bouwen.”<br />
“Natuurlijk neem ik mijn ervaring als klantmanager<br />
en klantregisseur mee in het werk dat ik<br />
nu doe. Ik vertel er ook over aan de collega’s<br />
die ik opleid. Het valt trouwens op hoeveel<br />
vragen er zijn. Veel DWI-collega’s hebben wel<br />
van het begrip Toonkamer gehoord,<br />
maar wat het precies inhoudt is niet<br />
altijd be- kend. Bijvoorbeeld<br />
dat het een heel<br />
andere manier<br />
van werken<br />
vergt, wat een hele verandering zal zijn voor de<br />
drie organisaties en hun medewerkers. Ik hoop<br />
dat de DWI-academie hierin ook een rol kan<br />
spelen.”<br />
“Wat ik nu doe is echt iets heel anders dan wat<br />
ik altijd heb gedaan. Ik mis het uitvoerende<br />
werk niet, maar wil er wel voeling mee houden.<br />
Dat doe ik door nadrukkelijk met mijn collegaopleiders<br />
uit de praktijk te blijven samenwerken,<br />
vooral bij de ontwikkeling van nieuw lesmateriaal.<br />
Dat is belangrijk. De DWI-academie<br />
heeft gekozen voor het grotendeels werken<br />
met parttime opleiders die ook met een been<br />
in de praktijk staan. Ze geven een paar dagen<br />
les, en de andere dagen zijn ze elders actief bij<br />
DWI. Gezamenlijk staan we trouwens voor een<br />
behoorlijke klus. Gezien de veranderingen die<br />
op stapel staan, zal er op het gebied van<br />
de ontwikkeling van de ketenmedewerkers<br />
nog veel gaan<br />
gebeuren.” *<br />
uit de spreekkamer<br />
******************************************************************************************************* *<br />
12
DKD uitgebreid met DCV<br />
tekst: Ronald de Kreij<br />
De regionale sociale dienst Alblasserwaard-Oost/Vijfheerenlanden bereidt zich<br />
voor op de overschakeling naar het Digitaal Klantdossier (DKD). Een slimme<br />
extensie - het Digitaal Curriculum Vitae (DCV) - brengt de klanten op meerdere<br />
manieren beter in beeld.<br />
Een nieuw onderdeel van het beleid van de<br />
RSD Alblasserwaard-Oost/Vijfheerenlanden is<br />
meer service bieden aan werkgevers. Speciaal<br />
hiervoor is eind september samen met het<br />
CWI en UWV een Werkgeversservicepunt<br />
ingericht. “Een gezamenlijke benadering,<br />
min of meer als voorproefj e richting het Toonkamergebeuren”,<br />
zegt directeur Elone<br />
van Velthuijsen.<br />
In de aanloop hier naartoe bemerkten Van<br />
Velthuijsen en haar medewerkers dat in de<br />
klantdossiers bij de RSD slechts sporadisch<br />
goede cv’s terug te vinden waren. Daar moest<br />
hoognodig wat aan gedaan worden. “Zo kwam<br />
het idee bovendrijven van een digitaal cv”, zegt<br />
ze. “Dat hebben we niet zelf bedacht, maar<br />
een externe adviseur die is ingehuurd om met<br />
voorstellen te komen voor een creatieve besteding<br />
van het werkdeel. Het plan waarvoor zij<br />
de aanzet heeft gegeven is werkelijk geniaal.”<br />
Het geniale zit ‘m volgens Van Velthuijsen in<br />
het feit dat diverse zaken aan elkaar worden<br />
geknoopt. “We nodigen de komende tijd zeker<br />
700 klanten uit voor het invullen van een papieren<br />
cv. Als we ze eenmaal binnen hebben,<br />
proberen we ze tegelijk te verleiden tot het<br />
opnemen van een digitaal cv voor de camera.<br />
Dat verleiden gebeurt met een gratis haarknipbeurt<br />
bij de kapper, de mogelijkheid om bij de<br />
winkel Dress4Succes een nieuwe kledingoutfi t<br />
uit te zoeken als ze op een vacature worden<br />
afgestuurd, én ze krijgen een voedselbon van<br />
50 euro voor de plaatselijke supermarkt. Zo<br />
doen we tegelijk iets aan armoedebeleid, gecombineerd<br />
met de mogelijkheid om – indien<br />
gewenst – onze uitkeringsgerechtigden een<br />
meer representatieve uitstraling te geven.<br />
Het is de bedoeling dat de digitale cv’s straks<br />
worden gekoppeld aan het Digitaal Klantdossier.<br />
Overigens gebeurt dit ook met de<br />
papieren versies. Door deze vervolgens te<br />
koppelen aan een vacature-searchfunctie<br />
kunnen digitale matches tussen vacatures<br />
en kandidaten worden gemaakt. Bijkomend<br />
voordeel is dat de medewerkers van het Werkgeversservicepunt<br />
eventuele kandidaten voor<br />
een functie op een wel heel persoonlijke wijze<br />
kunnen presenteren. Ze hoeven de werkgever<br />
alleen maar een inlogcode te geven zodat deze<br />
twee of drie kandidaten via internet kan zien<br />
en horen.<br />
Het is de vraag of Van Velthuijsen tegen die<br />
tijd nog wel voldoende kandidaten heeft,<br />
want het werkloosheidspercentage in de<br />
regio is met ongeveer 1 procent wel heel erg<br />
laag. “We hebben nog zo’n 1.200 mensen in<br />
ons bestand. Dit jaar nog roepen we zeker de<br />
helft van hen op voor het invullen van hun cv.<br />
Dat doen we niet zelf, maar het bedrijf dat de<br />
digitale cv’s maakt en dat tevens is gespecialiseerd<br />
oplossingen rond reïntegratie. Iedereen<br />
die straks verschijnt wordt direct gekoppeld<br />
aan óf een vacature, óf een leerwerktraject.<br />
Daarom zullen we straks ook proberen nuggers<br />
binnen te krijgen, zodat we de werkgevers<br />
kunnen blijven bedienen.” *<br />
10<br />
******************************************************************************************************<br />
rubriek<br />
Slim!<br />
Met het werkdeel, geld bedoeld om<br />
uitkeringsgerechtigden aan het werk te<br />
helpen, kan meer worden gedaan dan<br />
vaak gedacht. *Sprank geeft voorbeelden<br />
van nieuwe concepten waarmee<br />
sociale diensten hun w-gelden slim<br />
inzetten.<br />
13
december <strong>2007</strong><br />
<strong>Divosa</strong>-nieuws<br />
<strong>Divosa</strong>-nieuws<br />
******************************************************************************************************* *<br />
14<br />
Zeven vragen over<br />
Gemeente heeft Antwoord ©<br />
In 2015 zijn gemeenten dé ingang voor nagenoeg alle vragen aan de overheid. Veel gemeenten zijn inmiddels<br />
begonnen met het vormgeven van een Klant Contact Centrum om al die vragen goed te kunnen afhandelen.<br />
Zeven vragen over hoe deze ontwikkeling sociale diensten raakt.<br />
tekst: Liny Bruijnzeel<br />
1. Waarom wordt de gemeente hét<br />
overheidsloket?<br />
De gezamenlijke overheden willen de<br />
kwaliteit en de toegankelijkheid van hun<br />
dienstverlening verbeteren. De commissie<br />
Gemeentelijke Dienstverlening (commissie<br />
Jorritsma) ging op zoek naar een oplossing<br />
en kwam met de volgende visie: “Het Klant<br />
Contact Centrum (KCC) van de gemeente<br />
wordt het unieke portaal waar burgers,<br />
bedrijven en instellingen terecht kunnen voor<br />
alle producten en diensten van de overheid<br />
en daarmee samenhangende producten en<br />
diensten van ketenpartners.” Dit advies is<br />
door alle overheden overgenomen.<br />
2. Wat betekent dit concreet?<br />
De gemeente moet in 2015 nagenoeg alle<br />
vragen aan de overheid en ketenpartners via<br />
alle denkbare kanalen (fysiek loket, internet,<br />
balie, telefoon, post, sms) kunnen afhandelen.<br />
Doel is dat burgers betere dienstverlening<br />
krijgen van de overheid. Het vraagt twee<br />
belangrijke investeringen: gemeenten moeten<br />
een breder palet vragen kunnen afhandelen<br />
dan nu, en ze moeten dat professioneler<br />
doen dan nu.<br />
3. Hoe kunnen gemeenten deze ambities<br />
realiseren?<br />
De Vereniging Directeuren Publieksdiensten<br />
(VDP) heeft een concept uitgewerkt hoe<br />
gemeenten de komende acht jaar het ‘loket’<br />
voor de overheid kunnen realiseren. Dat<br />
concept heet Antwoord © . Het is verwoord in<br />
het rode boekje Gemeente heeft Antwoord ©<br />
en op de website www.antwoord.nl.<br />
4. Is Gemeente heeft Antwoord © een<br />
blauwdruk?<br />
Nee. Het biedt een concept, een stappenplan<br />
waarlangs gemeenten het loket voor de<br />
overheid in hun eigen lokale omstandigheid<br />
kunnen realiseren. Het geeft antwoord op de<br />
meest gestelde vragen van gemeenten.<br />
5. Staat de ontwikkeling van een<br />
Klant Contact Center haaks op de<br />
ontwikkelingen in de keten van werk<br />
en inkomen?<br />
Nee, juist niet. Uitgangspunt is excellente<br />
dienstverlening aan burgers. Die moet op alle<br />
onderdelen in de gemeente, van de sociale<br />
dienst, het bedrijfsverzamelgebouw, de paspoorten,<br />
de bouwvergunningen tot en met<br />
onderwijs en welzijn, geleverd worden. Sociale<br />
diensten, UWV en CWI zijn daar volop<br />
mee bezig. Het werken volgens de methodieken<br />
ontwikkeld in de Toonkamers en samenwerking<br />
in bedrijfsverzamelgebouwen waarbij<br />
de dienstverlening rond de klant is georganiseerd,<br />
passen volledig in de ontwikkeling naar<br />
betere en toegankelijkere dienstverlening. Op<br />
vergelijkbare wijze zal de gemeente de dienstverlening<br />
op allerlei terreinen steeds meer op<br />
een voor de burger logische, toegankelijke en<br />
professionele manier organiseren.<br />
6. Wat kunt u als manager van een<br />
sociale dienst zelf doen?<br />
Bent u nog niet betrokken bij de ontwikkeling<br />
van het Klant Contact Center in uw<br />
gemeente, zoek dan snel aansluiting. Vaak<br />
heeft Publiekszaken het voortouw. Het is<br />
belangrijk dat de ontwikkelaars van het KCC<br />
op de hoogte zijn van de wijze waarop u uw<br />
dienstverlening samen met UWV, CWI en<br />
eventuele andere partners hebt georganiseerd.<br />
7. Wat gaat <strong>Divosa</strong> doen?<br />
<strong>Divosa</strong> en de Vereniging Directeuren Publieksdiensten<br />
gaan samenwerken. Excellente<br />
dienstverlening aan burgers is het raakvlak<br />
tussen de twee verenigingen. Doel van de<br />
samenwerking is kennisuitwisseling en leden<br />
gezamenlijk informeren en ondersteunen.<br />
Gemeente heeft<br />
Antwoord ©<br />
Het klantcontactcentrum van<br />
gemeenten als frontoffice voor<br />
de hele overheid¬<br />
Vereniging Directeuren Publieksdiensten<br />
Vereniging van Nederlandse Gemeenten<br />
Programma Contactcenter Overheid
Een dagje<br />
hoogvliegen<br />
In november heeft <strong>Divosa</strong> in een actieve strategiesessie met leden de<br />
koers uitgezet voor de komende jaren. De uitkomsten van de sessie<br />
vormen de basis voor het <strong>Divosa</strong> beleidsplan 2008-2010.<br />
Workshop klanten: managers leven zich in<br />
Workshop managers: kritisch kijken naar jezelf<br />
In het Aviodrome te Lelystad spraken <strong>Divosa</strong>-leden<br />
over de ontwikkeling van sociale<br />
diensten tot netwerkorganisaties. De sociale<br />
dienst van de toekomst voert niet alleen sec<br />
de Wwb uit, maar heeft ook aandacht voor<br />
preventie, in de zin van voorkomen dat mensen<br />
afhankelijke worden van een bijstandsuitkering.<br />
Om daar invulling aan te geven zullen<br />
sociale diensten van de toekomst meer dan<br />
Workshop professionals: op zoek naar eerste klas personeel<br />
Diner: presentatie van de uitkomsten<br />
nu verbindingen leggen met andere gemeentelijke<br />
diensten als zorg, welzijn en onderwijs.<br />
Met ketenpartners CWI en UWV. En met<br />
lokale zorginstellingen en welzijnsorganisaties.<br />
De professional is volgens de leden van <strong>Divosa</strong><br />
de belangrijkste succesfactor voor een goede<br />
integrale dienstverlening. Als die de ruimte<br />
heeft, kan hij de juiste verbindingen leggen en<br />
maatwerk leveren.<br />
Er op terugkijken<br />
… het<br />
VNG/<strong>Divosa</strong><br />
Najaarscongres<br />
Het VNG/<strong>Divosa</strong> Najaarscongres ging over<br />
outreachend werken. En dat betekent:<br />
Erop af! De straat op. Aanbellen bij burgers.<br />
En actief hulp bieden. “De leefwereld<br />
wordt de spreekkamer.”<br />
Cultuurpsycholoog Jos van der Lans ziet de populariteit<br />
van ‘erop af’ toenemen: “Mensen hebben<br />
behoefte aan vormen van sociale interventie.” De<br />
overheid moet kunnen corrigeren en stimuleren.<br />
Loes Neeft, directeur sociale dienst in Utrecht,<br />
over erop af: “Van belang is om de frontsoldaten,<br />
de mensen die elke dag met de kwetsbare<br />
burgers in contact zijn, te faciliteren en de<br />
ruimte te geven.”<br />
Amsterdamse politie-agenten over Ajaxhooligans:<br />
“Wij kennen hen en zij kennen ons.”<br />
‘Erop af-gaan’ is voor de politie vanzelfsprekend:<br />
“Preventie van rellen is goedkoper dan een<br />
strafonderzoek achteraf.”<br />
* Lees het volledige congresverslag op<br />
www.divosa.nl<br />
10<br />
<strong>Divosa</strong>-nieuws<br />
******************************************************************************************************<br />
15
december <strong>2007</strong><br />
<strong>Divosa</strong>-nieuws<br />
<strong>Divosa</strong>-nieuws<br />
******************************************************************************************************* *<br />
16<br />
Snelheid<br />
Met mijn oudste zoon neem ik zaterdag de trein van 8:58 naar de Open Dag van de<br />
Avans Hogeschool in Den Bosch. Hij heeft nu mbo-niveau 4 en wil op de Avans in een<br />
half jaar, van februari tot juli, zijn propedeuse commerciële economie halen om eventueel<br />
daarna door te stromen naar de universiteit. Zo’n open dag vind ik altijd een opgave<br />
waar ik met gemengde gevoelens heenga. Vaak past de informatie niet op de vragen<br />
waarmee je zit. Niet zelden worden de verhalen saai en ongeïnspireerd gebracht. De<br />
schoolgebouwen worden meestal ook heel massaal bezocht.<br />
Desondanks neem ik me voor om deze dag voor hem en mij nuttig en leuk te houden.<br />
Ze waren echt niet nodig, die voornemens.<br />
Want wat een goede open dag! Wat een toegespitste en goede informatie. En iedereen<br />
die je wilde spreken om iets te vragen, kreeg je ook te spreken. Ik had voor het eerst weer<br />
eens het gevoel dat hier school gemaakt wordt voor wie het bestemd is: de student.<br />
Heerlijk.<br />
Een voorbeeld: elke student wil na z’n tentamen zo snel mogelijk zijn uitslag weten. Nou,<br />
dat hebben ze daar geregeld. Binnen vier dagen hebben de docenten het tentamen nagekeken<br />
en met commentaar teruggegeven aan de studenten. “Wij vragen van hen zich<br />
aan van alles te houden, daarom moeten wij dat ook doen. Stipt en snel.” Te gek!<br />
De gemeentelijke sociale dienst van Tietjerkstradeel beslist binnen een kwartier over een<br />
aanvraag voor bijzondere bijstand. “Mensen in nood willen zo snel mogelijk weten waar<br />
ze aan toe zijn”, aldus het commentaar van de dienst over dit geweldige initiatief.<br />
Een beslissing op een hypotheekaanvraag duurt twaalf dagen. In die twaalf dagen wordt<br />
er door verschillende mensen in totaal slechts twintig minuten aan gewerkt. Je kunt die<br />
beslissing dus veel sneller krijgen als je het proces anders organiseert, uitgaande van het<br />
belang van de aanvrager.<br />
Als je in ons land een horecaonderneming wilt starten heb je te maken met veertig<br />
vergunningen en verplichtingen. Daarvoor moet je negentien loketten langs, waarvan er<br />
zeven bij de gemeente. Dat moet dus anders kunnen. Meer gecoördineerd en afgestemd.<br />
Waardoor er meer tijd zou kunnen zijn voor persoonlijke begeleiding en advies.<br />
Voor een heleboel zaken zouden we in het belang van de burger veel meer snelheid<br />
kunnen maken. Beslissingen op aanvragen bijvoorbeeld. Wellicht juist om meer tijd vrij<br />
te spelen voor de zo noodzakelijke persoonlijke aandacht. Dat trof mij zo in de open dag<br />
van Avans en in de wijze waarop ze het onderwijsprogramma hadden ingericht.<br />
Snelle procedures geven tijd voor mooie dingen. Voor persoonlijke aandacht. Voor<br />
uitvoerige brieven schrijven aan mijn jongste zoon in Frankrijk. En hij schrijft prachtige<br />
brieven aan ons terug. Krachtig en verrassend. Tussen mijn en zijn schrijven zitten soms<br />
zeven á acht dagen. Maar dan is dat wachten zo de moeite waard. En met je oudste zoon<br />
twee uur heen en terug in de trein op zaterdag geeft ook zeeën van tijd voor aandacht<br />
en tijd voor elkaar bij een snelheid van 130 km.<br />
Tof Th issen<br />
voorzitter <strong>Divosa</strong><br />
Eén jaar<br />
<strong>Divosa</strong> Visitatie<br />
Op 8 december <strong>2007</strong> bestaat Stichting <strong>Divosa</strong><br />
Visitatie één jaar. Dertien gemeenten<br />
zijn inmiddels gevisiteerd. Zij hebben hun<br />
organisatie opengesteld voor collega-managers<br />
en daar adviezen en sparringpartners<br />
voor teruggekregen.<br />
In november zijn alle visitatoren van stichting<br />
<strong>Divosa</strong> Visitatie bijeen gekomen om terug te<br />
kijken op één jaar visitatie en hun ervaringen te<br />
delen. Visitator Leo Koopal, manager sociale zaken<br />
gemeente Emmen: “Een visitatie uitvoeren<br />
is voor mij een feest van herkenning. Je bezoekt<br />
een organisatie met een vergelijkbare dynamiek.<br />
De gemeente die ik heb gevisiteerd had<br />
de zaken goed voor elkaar, maar toch waren<br />
we in staat om redelijk snel een aantal nieuwe<br />
uitdagingen te formuleren.”<br />
Tijdens het avondprogramma van de dag onderworpen<br />
visitatoren hun eigen werk aan een<br />
toetsing. Conclusie: een goede voorbereiding is<br />
onontbeerlijk. En: de snelle ontwikkelingen in de<br />
wereld van werk en inkomen leiden steeds weer<br />
tot nieuwe inzichten over het werk van sociale<br />
diensten. Begin 2008 komt er een uitgebreide<br />
evaluatie van <strong>Divosa</strong> Visitatie. Het <strong>Divosa</strong>-bestuur<br />
heeft de stichting drie jaar de tijd gegund<br />
om tot volle wasdom te komen.<br />
Het Stichtingsbestuur en de uitvoerende medewerkers van<br />
<strong>Divosa</strong> Visitatie
Samenwerking<br />
met sector handel<br />
De sector handel faciliteert 700 duale trajecten. <strong>Divosa</strong> ondertekent<br />
samenwerkingsovereenkomst.<br />
Kees Mosselman ondertekende onlangs een akkoord met het<br />
kenniscentrum Handel<br />
De sector handel wil komend jaar 700<br />
mensen met een lage of ontbrekende<br />
(start)kwalificatie aan een leerbaan helpen.<br />
Iedereen met commercieel talent is welkom.<br />
<strong>Divosa</strong>-bestuurslid Kees Mosselman ondertekende<br />
29 oktober een samenwerkingsovereenkomst<br />
met het kenniscentrum Handel.<br />
In Almere start binnenkort een eerste groep<br />
klanten van de sociale dienst met een leerwerktraject<br />
in de detail- en groothandel.<br />
De sector handel werkt samen met brancheorganisaties,<br />
opleidingsfondsen, sociale diensten,<br />
CWI, UWV en roc’s om de instroomprojecten<br />
op te zetten. Het kenniscentrum<br />
Handel inventariseert stageplekken en banen<br />
bij lokale werkgevers. “Onze regiocoördinatoren<br />
gaan van deur tot deur bij werkgevers,<br />
zetten de banen in een register en maken ze<br />
naar jullie bekend,” aldus Hedy Segond von<br />
Banchet van kenniscentrum Handel. Tot op<br />
gemeenteniveau heeft het kenniscentrum<br />
een overzicht van vacatures. De betrokken<br />
werkgevers zijn allemaal erkende leer-werkbedrijven.<br />
Juist dit overzicht overtuigde Henk van<br />
Oosten, directeur van de sociale dienst in<br />
Almere: “95 procent van deze bedrijven is<br />
klein en dat maakt het moeilijk om met ze<br />
in contact te komen. Het zijn de Vomars en<br />
de Ako’s. Het kenniscentrum Handel had de<br />
infrastructuur klaar liggen, wij hoefden er<br />
alleen maar op aan te sluiten.”<br />
Van Oosten organiseerde een banenmarkt<br />
en liet een aantal vooraf geselecteerde<br />
klanten direct met werkgevers uit de sector<br />
praten. Vijftien van hen starten in januari<br />
met de Almeerse Handelsklas. Ze hebben<br />
een betaalde baan van minstens twintig uur<br />
per week en gaan één dag in de week naar<br />
school. Na twee jaar zijn ze opgeleid tot<br />
volwaardige verkopers.<br />
Meer weten?<br />
In alle regio’s is het mogelijk om handelsklassen<br />
op te zetten. In navolging van Almere<br />
starten binnenkort pilots in Leeuwarden,<br />
Alblasserwaard en Zwolle. Meer informatie<br />
bij Hanne Overbeek, procesmanager bij<br />
<strong>Divosa</strong> (overbeek@divosa.nl)<br />
Agenda <strong>2007</strong><br />
12 december<br />
* Studiedag over sturing op de Wwb<br />
Koers zetten en houden.<br />
13 december<br />
* Regiobijeenkomst Zuid-Holland, Zoetermeer<br />
Thema: De Werkacademie. Informatie: Betty<br />
Talstra 079-3469135 of Martin Heekelaar<br />
06-51506593.<br />
21 december<br />
* Regiobijeenkomst Zuid<br />
Agenda 2008<br />
28 februari<br />
* Regiobijeenkomst Noord-Holland, gemeentehuis<br />
Haarlem<br />
24 april<br />
* Regiobijeenkomst Noord-Holland, Gebouw<br />
Werk en Inkomen Hoorn<br />
29 en 30 mei<br />
* <strong>Divosa</strong> Voorjaarscongres, Rotterdam<br />
Mensen mensen mensen<br />
De gemeente Veldhoven heeft een nieuwe manager sociale<br />
zaken: de heer Wil Berkers. Zijn voorganger, Wil Legius, is<br />
onlangs overleden.<br />
In Nieuwegein is Patricia Windmeijer de opvolger van Piet<br />
Woudt als hoofd Bureau Werk.<br />
10<br />
<strong>Divosa</strong>-nieuws<br />
Mevrouw Helma Hilders wordt het hoofd Sociale Zaken\Welzijn<br />
en Onderwijs in Goedereede en volgt daarmee Marius Kraak op.<br />
Leida Rasing wordt per 1 januari de nieuwe directeur in Den<br />
Bosch.<br />
******************************************************************************************************<br />
17
december <strong>2007</strong><br />
BKWI<br />
BKWI<br />
******************************************************************************************************* *<br />
18<br />
Suwinet-Inkijk ruim aan bod bij<br />
Roadshows DKD<br />
Suwinet-Inkijk is een besloten website met klantgegevens van de ketenpartners, de Gemeentelijke Basisadministratie en de Rijksdienst<br />
voor het Wegverkeer. Dat Suwinet-Inkijk ook gebruikt kan worden bij beleidsontwikkeling en voor aanvullende informatie over de<br />
status van bepaalde gegevens, blijkt voor veel gemeenten nieuw.<br />
tekst: Meenakshi Peters<br />
De uitrol van het Digitaal Klantdossier (DKD) is<br />
in volle gang. Het BKWI houdt zich op diverse<br />
manieren met het DKD bezig, onder meer<br />
in verband met het door BKWI ontwikkelde<br />
Suwinet-Inkijk. Dit is een besloten website met<br />
klantgegevens van de ketenpartners, de Gemeentelijke<br />
Basisadministratie en de Rijksdienst<br />
voor het Wegverkeer .<br />
De adviseurs van BKWI spannen zich al jaren in<br />
het gebruik van Suwinet-Inkijk in de werkprocessen<br />
van de ketenpartners te bevorderen. De<br />
afgelopen tijd is veel aandacht besteed aan het<br />
laten zien van wat er allemaal bij de uitrol van<br />
het DKD komt kijken. Deze uitrol behelst immers<br />
veel meer dan sec het realiseren van een<br />
technische voorziening. En juist een optimaal<br />
gebruik van de mogelijkheden van DKD en van<br />
de gegevens is een belangrijke voorwaarde om<br />
het instrument tot een succes te maken.<br />
370 gemeenten<br />
Deze zomer trokken de adviseurs van BKWI samen<br />
met de regiocoaches van CP-ICT het land<br />
in met de ‘Roadshow DKD’. In totaal werden er<br />
zestig bijeenkomsten gehouden, die door 370<br />
gemeenten werden bezocht. De Roadshows<br />
waren bedoeld om het gebruik van het DKD en<br />
de toepassingsmogelijkheden van Suwinet-Inkijk<br />
nog eens nadrukkelijk onder de aandacht te<br />
brengen van de ketenmedewerkers.<br />
Tijdens de presentaties van BKWI op de<br />
Roadshows stond Suwinet-Inkijk centraal. De<br />
aanwezigen werden ideeën aangereikt over hoe<br />
ze Suwinet-Inkijk optimaal kunnen inzetten<br />
voor professionals en wat ze daarvoor op lokaal<br />
niveau samen met hun ketenpartners voor de<br />
uitrol van DKD moeten regelen.<br />
Hergebruik<br />
Deelnemers kregen eerst een algemene uitleg<br />
over de website. Vervolgens werden de toepassingsmogelijkheden<br />
van Suwinet-Inkijk en de<br />
relatie met het DKD toegelicht. Een aantal thema’s<br />
kwam hierbij nadrukkelijk naar boven. Eén<br />
daarvan was de noodzaak van een omslag in<br />
denken en doen en in houding en gedrag. Ook<br />
de risico’s die het hergebruik van gegevens van<br />
de ketenpartners vormen, kwamen aan de orde.<br />
Dit was vooral in verband met de juistheid van<br />
de gegevens en de beschikbaarstelling van veel<br />
privacygevoelige gegevens via Suwinet-Inkijk.<br />
Om goed zicht op het gebruik van Suwinet-<br />
Inkijk te houden, willen gemeenten daarom de<br />
rapportages van BKWI regelmatig raadplegen.<br />
Ook werd duidelijk dat Suwinet-Inkijk veel<br />
als een controle-instrument wordt gebruikt.<br />
Dat Suwinet-Inkijk ook ingezet kan worden<br />
bij beleidsontwikkeling en voor aanvullende<br />
informatie over de status van het identiteitsbewijs,<br />
adresgegevens en contactpersonen van<br />
bedrijven, wet- en regelgeving op het terrein<br />
van sociale zekerheid, zorg en welzijn, beroepen<br />
en opleidingen en fraudepreventie, was nog<br />
nauwelijks bekend. Voor veel deelnemers bleek<br />
dit een eye-opener te zijn. Ze waren verbaasd<br />
over de mogelijkheden die Suwinet-Inkijk te<br />
bieden heeft.<br />
Een andere vaststelling was dat niet alle gemeenten<br />
gebruik van Suwinet-Inkijk verplicht<br />
stellen. Verplicht hergebruik van gegevens<br />
vereist aanpassing van de processen en inbedding<br />
van het gebruik van Suwinet-Inkijk in deze<br />
werkprocessen.<br />
Tevredenheid<br />
Ondanks de grote hoeveelheid aan informatie,<br />
betoonden de deelnemers zich zeer tevreden<br />
over de DKD Roadshows. De presentaties<br />
gaven een volledig beeld van wat er nodig is om<br />
optimaal gebruik te maken van het DKD. Niet<br />
alleen hoe gemeenten Suwinet-Inkijk optimaal<br />
kunnen inzetten voor professionals, maar<br />
ook en wat ze voor de uitrol van het DKD op<br />
lokaal niveau en samen met hun ketenpartners<br />
moeten regelen.<br />
Meer weten?<br />
Zie: http://www.bkwi.nl/suwinet
IPW-programma stroomlijnt<br />
reïntegratieactiviteiten<br />
Drie gemeenten hebben het initiatief genomen voor het project ‘Sturen en meten in de<br />
keten’. Dit project moet leiden tot meer inzicht in de mogelijkheden van klanten en een<br />
betere aansluiting tussen de vraag en aanbod op de arbeids- en reïntegratiemarkt.<br />
Instrumenten ontwikkelen om vraag en<br />
aanbod op de arbeidsmarkt en reïntegratiemarkt<br />
goed op elkaar te laten aansluiten<br />
en gemeenten beter inzicht te geven in hun<br />
bestand van bijstandsgerechtigden, zodat zij<br />
effectief en gericht aan uitstroom kunnen<br />
werken. Dat is wat de gemeenten Almere,<br />
(advertentie)<br />
Arnhem en Roosendaal voor ogen hadden<br />
toen ze in 2006 bij het ministerie van Sociale<br />
Zaken en Werkgelegenheid een subsidieaanvraag<br />
indienden. Het initiatief resulteerde<br />
uiteindelijk in het gemeenschappelijke project<br />
‘Sturen en meten in de keten’ binnen het<br />
Innovatieprogramma Werk en Bijstand (IPW).<br />
10<br />
E-mail info@interwerk.nl<br />
Website www.interwerk.nl<br />
******************************************************************************************************<br />
CP-ICT<br />
Het Coördinatiepunt ICT Gemeenten (CP-ICT) is hét<br />
aanspreekpunt voor gemeenten bij ICT-gerelateerde<br />
onderwerpen in de sector werk en inkomen.<br />
Binnen ‘Sturen en meten in de keten’ worden<br />
in deelprojecten ict-toepassingen ontwikkeld.<br />
Deze moeten het selecteren, meten en<br />
uitwisselen van gegevens uit (uitkerings-)bestanden<br />
(lees verder op pagina 20)<br />
INTERWERK ZOEKT DE BESTE PROFESSIONALS<br />
DIE MET ONS,<br />
ONZE AMBITIES GAAN WAARMAKEN.<br />
INTERWERK BV staat bekend als hét kwaliteitsbureau als het gaat om advies & detachering<br />
in gemeenteland. In verband met de voortdurende vraag naar kwalitatief hoogstaand personeel<br />
zijn wij op zoek naar de beste medewerkers voor de Business Unit:<br />
Klantmanagers<br />
voor de regio’s West,<br />
Midden en Zuid Nederland<br />
Wilt u meer informatie, bel of mail dan<br />
met een van de regiomanagers:<br />
Jaap Tol (06 - 53 22 33 45)<br />
j.tol@interwerk.nl<br />
Katharina de Kool (06 - 53 21 64 43)<br />
katharinadekool@interwerk.nl<br />
Marie-Therese Seignette<br />
(06 - 23 92 95 56)<br />
m.seignette@interwerk.nl<br />
WERK, INKOMEN & ZORG<br />
Management<br />
consultants<br />
Voor meer informatie kunt u<br />
contact opnemen met de heer<br />
P. de Glas (06 - 53 21 55 64).<br />
Mailen kan ook:<br />
p.deglas@interwerk.nl<br />
Wilt u direct<br />
solliciteren?<br />
Stuur dan een sollicitatiebrief<br />
met curriculum vitae aan:<br />
Interwerk BV<br />
t.a.v. mevrouw K. Göppel<br />
Zaadmarkt 95<br />
7201 DD Zutphen<br />
Mailen kan ook:<br />
k.goppel@interwerk.nl<br />
Zaadmarkt 95<br />
7201 DD Zutphen<br />
Telefoon 0575 - 54 54 62<br />
Fax 0575 - 51 05 76<br />
Voor inhoudelijke informatie over deze vacatures, zie www.interwerk.nl<br />
19
december <strong>2007</strong><br />
CP-ICT<br />
CP-ICT<br />
******************************************************************************************************* *<br />
20<br />
Ict, of alles wat daar omheen hangt, heeft<br />
voor veel mensen iets magisch. Het is Waar Maas en Waal tezamen stroomt<br />
niet grijpbaar en onaantastbaar. Ook de<br />
Waar Maas en Waal tezamen stroomt<br />
specialisten spreken een onbegrijpelijk<br />
En Gorcum rijst van ver,<br />
taaltje. Op hun beurt verstaan zij jou<br />
Daar heft zich op den linker zoom<br />
niet. Het is alsof je uit twee verschillende<br />
En spiegelt in den breeden stroom<br />
landen komt, volstrekt verschillende talen<br />
Een slot van eeuwen her.<br />
spreekt. Zijn we zelf op reis, dan lossen we<br />
‘t Is Loevestein<br />
dat op met handen en voeten. Soms ook<br />
gewoon niet. Dan accepteren we een verkeerde beslissing. Als het ons echt intrigeert,<br />
gaan we de taal van de ander leren.<br />
In deze laatste column van <strong>2007</strong> wil ik een lans breken voor mijn eigen team bij het<br />
CP-ICT. Vervelend dat het woord ‘ict’ erin zit misschien, want coördinatiepunt dekt<br />
de lading beter. Wat de medewerkers van het CP het afgelopen jaar hebben gedaan is<br />
‘tolken’ tussen de gemeentelijke uitvoering, de ict-wereld en zelfs de ‘Haagse beleidswereld’.<br />
Waarom wil ik mijn team in het zonnetje zetten? Omdat ik werkelijk vind dat zij heel<br />
veel hebben betekend voor gemeenten en ze een pluim verdienen. Veel meer nog dan<br />
u soms heeft gemerkt. In de diverse gremia zijn zij altijd voor u als gemeente opgekomen<br />
en hebben zoveel mogelijk geprobeerd het gemeentelijk belang voorop te zetten.<br />
Ook hebben ze de juiste of meest haalbare compromissen weten te sluiten.<br />
Neem bij het Digitaal Klantdossier bijvoorbeeld de ‘40 cent-regeling’ en adviseurregeling.<br />
Deze zijn volledig in het belang van de gemeenten geregeld. Dat daar regels bij<br />
horen snappen wij allemaal wel. Gewoon geld geven zonder tegenprestatie doen we<br />
alleen aan charitatieve instellingen.<br />
De toekomst van het CP is nog niet helemaal duidelijk. Daarom wordt van een aantal<br />
mensen afscheid genomen. Verder hopen wij dat u, als gemeenten, ons laat weten of<br />
u tevreden of ontevreden bent over wat wij doen. Mijn mailbox staat open voor uw<br />
positieve en negatieve commentaar (waal@divosa.nl).<br />
Als CP denken wij dat gemeenten gebaat zijn bij de manier waarop de implementatie<br />
van het DKD is begeleid. Ook denken wij dat wij dat voor andere projecten ook<br />
kunnen doen. Een project als geïntegreerde dienstverlening heeft veel waarde. Het is<br />
aan u om dat daadwerkelijk aan te geven. Laat uw stem dus horen, en niet alleen in de<br />
wandelgangen. Uw tolken tussen beleid, ICT en de uitvoering kunnen alleen aan het<br />
vertalen slaan als u ze laat weten dat u ze verstaat en er baat bij heeft.<br />
Fijne feestdagen en jaarwisseling alvast.<br />
Johan van der Waal<br />
projectmanager CP-ICT<br />
tussen gemeenten en ketenpartijen effi ciënt<br />
en eff ectief laten verlopen. Het gaat om de<br />
volgende drie deelprojecten:<br />
1. Verbetering van gegevensuitwisseling tussen<br />
gemeenten en reïntegratiebedrijven<br />
2. Reïntegratie met voorkennis<br />
3. Reïntegratiescorekaart<br />
Het deelproject ‘Verbetering van gegevensuitwisseling<br />
tussen gemeenten en reïntegratiebedrijven’<br />
bevordert een effi ciënte en eff ectieve<br />
reïntegratie. Dit kan mede worden bereikt<br />
door het realiseren van een gestandaardiseerde<br />
gegevensset en de mogelijkheid van onderlinge<br />
gegevensuitwisseling. De eerste gegevensset is<br />
inmiddels opgeleverd. Het CP-ICT fungeert bij<br />
dit deelproject als projectleider.<br />
Binnen het deelproject ‘Reïntegratie met voorkennis’<br />
komt een geautomatiseerde voorselectie<br />
van bijstandsgerechtigden tot stand. De voorselectie<br />
sluit aan bij de gemeentelijke klantprofi<br />
elen en bij gegevens die werkgevers belangrijk<br />
vinden. Het is een effi ciënt instrument om<br />
werkzoekenden (voor) te selecteren voor werk,<br />
scholing en reïntegratieprojecten.<br />
Met de ‘Reïntegratiescorekaart’ kan een gestandaardiseerd<br />
klant- en schadeprofi el worden<br />
opgesteld. Het klantprofi el maakt inzichtelijk<br />
welke belemmeringen en mogelijkheden de<br />
klant heeft. Het schadeprofi el laat zien hoelang<br />
de klant gemiddeld een beroep op een uitkering<br />
zou doen. Hierdoor ontstaat een investeringsbudget<br />
dat, gekoppeld aan het klantprofi el, kan<br />
leiden tot nieuwe keuzes over het al dan niet<br />
inzetten van reïntegratie-instrumenten.<br />
Meer weten?<br />
Kijk voor meer informatie en diverse<br />
documenten op www.cp-ict.nl.
Terugblik op één jaar DKD<br />
Afgelopen jaar is er door veel collega’s in heel veel gemeenten hard gewerkt aan de implementatie van het Digitaal Klant-<br />
dossier (DKD). Wat heeft CP-ICT gedaan om hen hierbij te ondersteunen? Een terugblik.<br />
Dit jaar (en komend jaar) staat voor veel collega’s<br />
in de keten werk en inkomen in het kader van<br />
de implementatie van het Digitaal Klantdossier<br />
(DKD). Voor de uitvoering van de Wet eenmalige<br />
gegevensuitvraag werk en inkomen (Weu), die<br />
naar verwachting op 1 januari 2008 van kracht<br />
wordt, is het werken met het DKD een essentiële<br />
randvoorwaarde. Veel gemeenten hebben er de<br />
laatste maanden dan ook hard aan getrokken<br />
om alle noodzakelijke voorbereidingen voor de<br />
implementatie te treff en.<br />
In februari <strong>2007</strong> is het implementatieproject<br />
voor het DKD van start gegaan. Het DKD is<br />
een gezamenlijk project van CWI, UWV en<br />
gemeenten. Namens de gemeenten participeert<br />
het Coördinatiepunt ICT Gemeenten (CP-ICT)<br />
in het project. Het CP-ICT is daarbij onder meer<br />
verantwoordelijk voor de ondersteuning van de<br />
implementatie van het DKD bij gemeenten.<br />
De ondersteuning van gemeenten is door CP-ICT<br />
begin dit jaar vormgegeven in de ‘Operatie DKD’.<br />
Gemeenten konden er zelf voor kiezen of zij zich<br />
bij Operatie DKD aan zouden sluiten. Uiteindelijk<br />
hebben circa 400 van de in totaal 458 gemeenten<br />
zich verbonden aan Operatie DKD.<br />
Met Operatie DKD kunnen gemeenten stap voor<br />
stap, met haast militaire precisie, het hele traject<br />
- van het treff en van voorbereidingen voor de<br />
technische implementatie tot en met het gebruik<br />
van het DKD - doorlopen. De site operatiedkd.<br />
nl vormt de centrale plek waar informatie wordt<br />
uitgewisseld en waarop allerlei ondersteuningsmateriaal<br />
te vinden is, zoals diagnose-instrumenten,<br />
voorbeeldplannen, checklists en dergelijke.<br />
Ook ontvangen gemeenten digitale nieuwsbrieven<br />
over actuele ontwikkelingen en nieuwe<br />
instrumenten.<br />
Regiocoaches<br />
Binnen Operatie DKD wordt extra hulp geboden<br />
door de tien regiocoaches van het CP-ICT. Iedere<br />
regiocoach heeft zo’n veertig gemeenten onder<br />
zijn hoede. Hun taak is de projectleiders DKD, die<br />
in elke gemeente zijn aangesteld, terzijde te staan.<br />
Daarbij is intensief samengewerkt met de mensen<br />
van het Inlichtingenbureau. Uit de positieve<br />
reacties valt op te maken de regiocoaches voor<br />
veel gemeenten een steun en toeverlaat zijn<br />
tijdens het hele traject. Hoewel deze intensieve<br />
ondersteuning aan het einde van het DKD-implementatieproject<br />
ophoudt, blijft het CP-ICT de<br />
plek waar gemeenten met vragen rond het DKD<br />
terecht kunnen. Voor technische vragen kunnen<br />
gemeenten terecht bij de servicedesk van het<br />
Inlichtingenbureau.<br />
Naast de realisatie van de site en de inzet van<br />
de regiocoaches heeft het CP-ICT voor twee<br />
fi nanciële regelingen gezorgd. De ‘40 cent regeling’<br />
komt gemeenten fi nancieel tegemoet bij het aanschaff<br />
en van software om DKD gegevens aan te<br />
leveren en te gebruiken. De adviseurregeling zorgt<br />
voor een tegemoetkoming in de kosten van inzet<br />
van derden voor ondersteuning van gemeenten<br />
bij de ingebruikname van het DKD.<br />
Samen communiceren<br />
Dat in een gemeente alles uiteindelijk technisch<br />
op orde is wil nog niet zeggen dat het DKD is geimplementeerd.<br />
Er moet ook mee gewerkt worden.<br />
Het gebruik van het DKD is een samenwerkingsverband<br />
tussen gemeenten, CWI en UWV.<br />
Zonder onderlinge afspraken over bijvoorbeeld<br />
het moment van openstellen van het gezamenlijke<br />
klantbeeld, afstemming van processen,<br />
voorlichting aan klanten, beveiliging, hergebruik<br />
en correctie van gegevens, is het DKD een lege<br />
huls. In de proefuitrol in Den Haag, waar het DKD<br />
eerder dit jaar is getest, bleek de ketensamenwerking<br />
een van de belangrijkste succesfactoren.<br />
De samenwerking vraagt natuurlijk ook om<br />
gezamenlijke aanpak van de communicatie. Wat<br />
vertellen we onze klanten, wat vertellen we onze<br />
medewerkers? Ook deze aspecten zijn tijdens<br />
Operatie DKD ruim aan bod gekomen. Zo is<br />
een aantal kant en klare communicatiemiddelen<br />
beschikbaar gesteld, zoals folders en voorbeeldbrieven<br />
voor klanten en voorlichtingsmateriaal<br />
voor professionals.<br />
Nu de fase van het ingebruikname van het DKD<br />
is aangebroken, pakt de keten de implementatie<br />
gezamenlijk op. Binnen veel regio’s zijn al ketenafspraken<br />
gemaakt en wordt het gebruik van het<br />
DKD door gemeenten, UWV en CWI samen<br />
uitgevoerd. Het CP-ICT blijft uiteraard betrokken<br />
bij de landelijke ontwikkelingen rond het DKD.<br />
Ook operatiedkd.nl blijft bestaan.<br />
Het CP-ICT sluit een jaar af waar met een tevreden<br />
gevoel op wordt teruggekeken. Want wat is<br />
mooier dan aan een project te werken waarvan<br />
de resultaten de komende jaren zichtbaar en<br />
merkbaar zullen zijn? En bovenal: een project dat<br />
op de lange termijn zal bijdragen aan geïntegreerde<br />
dienstverlening binnen de keten werk<br />
en inkomen.<br />
Meer weten?<br />
Ga voor meer informatie over het<br />
DKD naar<br />
www.dkd.nl en www.operatiedkd.nl<br />
10<br />
******************************************************************************************************<br />
CP-ICT<br />
21
december <strong>2007</strong><br />
betrokkenheid<br />
Sturen op betrokkenheid<br />
Sturen op vertrouwen en betrokkenheid is helemaal in. Maar houd je<br />
daarmee ook je begroting sluitend?<br />
tekst: Piet Leenders en Leni Beukema, foto: Gerlinde de Geus<br />
Tijdens het <strong>Divosa</strong>-voorjaarscongres mochten<br />
socialedienstmanagers op pad met cliënten<br />
van gastgemeente Den Bosch. “Ik had een lieve<br />
vrouw als coach”, vertelde een werkzoekende.<br />
“Ze nam mij serieus. Ze keek ook echt wat<br />
reëel was en wat niet. Ik heb in twee uur meer<br />
bereikt dan in twee maanden bij het reïntegratiebureau.”<br />
Even daarvoor had Huub Hannen van verzekeraar<br />
Interpolis zich afgevraagd wat het werken<br />
in organisaties zinvol maakt: “Het gaat om<br />
vertrouwen in plaats van planning en controle.<br />
Met controle krijgt u een bedrijf dat bang is<br />
voor zijn eigen werknemers. Vertrouwen betekent<br />
vrijheid geven, risico nemen en creativiteit<br />
stimuleren. Het belangrijkste is dat mensen<br />
plezier hebben in hun werk.”<br />
Sturen op betrokkenheid. Het stond onlangs als<br />
kernaanbeveling in het visitatierapport van de<br />
sociale dienst van een middelgrote gemeente.<br />
Een zeer succesvolle dienst overigens: in 2006<br />
werd het Wwb-bestand met 9 procent gereduceerd<br />
en hield de gemeente 4,2 miljoen over op<br />
het inkomensbudget. Toch moet het anders.<br />
“Want”, schrijft het rapport, “de organisatie<br />
wordt centraal geleid, de sturing is sterk gericht<br />
op resultaat. Uitvoerende medewerkers komen<br />
nauwelijks aan bod.” De nieuwe directie vraagt<br />
medewerkers “creatief te zijn en oog te hebben<br />
voor hun cliënten”. “Het accent van sturing<br />
moet liggen op betrokkenheid.”<br />
Wel had iemand in de kantlijn geschreven:<br />
“Sturen op betrokkenheid, hoe doe je dat?” Misschien<br />
dacht hij er achteraan: “Hou je daarmee<br />
de begroting sluitend?”<br />
Financiële verantwoordelijkheid<br />
De fi nanciële verantwoordelijkheid voor de<br />
uitkeringen zette veel gemeenten ertoe aan<br />
sterk te sturen op het budget. Dat resulteerde<br />
in een stevige daling van het aantal bijstandsgerechtigden.<br />
Is de Wwb daarmee een succes?<br />
In Economische Statistische Berichten plaatst de<br />
Tilburgse hoogleraar arbeidsmarktvraagstukken<br />
Jan van Ours een kanttekening: “Het lijkt erop<br />
dat de Wwb succesvol is in het beperken van<br />
de instroom in de bijstand. Maar resultaten zijn<br />
op de korte termijn gemakkelijker dan op de<br />
langere termijn, wanneer gepoogd wordt de<br />
harde kern van bijstandsontvangers naar een<br />
baan toe te leiden .”<br />
Dat beseff en gemeenten ook. Naast een sterke<br />
inzet op preventie en handhaving experimenteren<br />
ze ook met maatwerk. Het afgelopen jaar<br />
vergeleek de Helmondse Rekenkamer twee<br />
reïntegratieprojecten. Het eerste, ‘Direct Werk’,<br />
is het work-fi rstproject waarmee Helmond<br />
in 2002 alle kranten haalde. Doel is “mensen<br />
direct aan het werk te zetten en, als nevendoel,<br />
het opwerpen van een extra drempel om een<br />
uitkering aan te vragen”. Het tweede project,<br />
‘Helmond Actief’, beoogt alle werkloze mensen<br />
in de wijk Binnenstad Oost via intensieve<br />
persoonlijke begeleiding te bemiddelen naar<br />
werk, sociale activering of zorg. Doel is dat<br />
“burgers zich weer duurzaam en zo zelfstandig<br />
mogelijk leren verhouden en verbinden met de<br />
samenleving”.<br />
De resultaten vertonen opmerkelijke verschillen.<br />
Via Direct Werk stroomde 19 procent<br />
van de deelnemers uit naar regulier werk en 1<br />
procent naar sociale activering. Helmond Actief<br />
slaagde erin 44 procent van de deelnemers aan<br />
het werk te helpen en nog eens 35 procent<br />
stroomde uit naar sociale activering.<br />
De mening van de klanten weerspiegelt de<br />
resultaten. De helft van de klanten van Direct<br />
Werk zegt geen baat te hebben gehad bij het<br />
******************************************************************************************************* *<br />
22
traject door gebrek aan maatwerk en eigen<br />
inbreng en het ontbreken van aansluiting op<br />
de relevante vraag op de arbeidsmarkt. De kans<br />
op uitval is groot: één op de drie deelnemers<br />
die werk vonden, is weer werkloos. Slechts 15<br />
procent van de deelnemers zegt dat het project<br />
hen geholpen heeft werk te vinden. Bij Helmond<br />
Actief ligt dat percentage op 49 procent.<br />
De deelnemers tonen veel waardering voor<br />
de begeleiding.<br />
Kennis van de persoon<br />
Sturing op betrokkenheid als tegenwicht tegen<br />
eenzijdige sturing op meetbare resultaten is<br />
een discussie die behalve in sectoren als zorg<br />
en onderwijs ook in de sociale zekerheid steeds<br />
nadrukkelijker gevoerd wordt. Dat heeft te<br />
maken met de omslag van rechtmatigheid<br />
naar doelmatigheid. De uitkeringsfabriek heeft<br />
genoeg aan ‘objectieve’ maatstaven als arbeidsverleden,<br />
leeftijd, inkomen en dergelijke om het<br />
recht op en de hoogte van de uitkering vast te<br />
stellen. Maar de activerende sociale dienst heeft<br />
te maken met individuen met hun ambities,<br />
mogelijkheden en onmogelijkheden. Dan komt<br />
het niet aan op de administratieve kennis, maar<br />
Kennis van de persoon is essentieel voor het succes van reïntegratie, zo bleek uit een vraaggesprek met werkzoekenden tijdens het <strong>Divosa</strong>-voorjaarscongres<br />
op de kennis van de persoon.<br />
Dit principe betekent dat kwaliteit ‘gemaakt’<br />
wordt in het primaire proces. Dat proces wordt<br />
van twee kanten gestuurd, van die van de professional<br />
en van die van de klant. De professional<br />
is afhankelijk van de klant omdat die de kennis<br />
heeft over de eigen situatie en de eigen ambities<br />
en mogelijkheden. Omgekeerd is de klant afhankelijk<br />
van de kennis van de professional. Beiden<br />
opereren binnen de kaders van het sociaal beleid,<br />
maar de professional heeft het inzicht in de<br />
formele regels van het spel.<br />
De sociale dienst van de gemeente Weert is sinds<br />
2002 bezig langs deze lijnen een vraaggestuurde<br />
benadering te ontwikkelen. Dat heeft belangrijke<br />
gevolgen voor werkwijze en sturing van de organisatie<br />
en voor de relatie met de politiek.<br />
• In het primaire proces ligt de regie bij de cliënt,<br />
de professional ondersteunt. Niet rechtmatigheid<br />
maar het persoonlijk gesprek is daarom<br />
het startpunt.<br />
• Betrokkenheid en vertrouwen staan niet alleen<br />
centraal in de relatie tussen professional en<br />
cliënt, maar ook in de verhoudingen tussen<br />
professionals onderling en tussen professionals<br />
en leidinggevenden. Managers zijn<br />
verantwoordelijk voor open communicatie en<br />
een sfeer waarin mensen de ruimte krijgen en<br />
ervaren om hun eigen werk vorm te geven.<br />
• Naar het gemeentebestuur beperkt het<br />
management zich niet tot de gebruikelijke<br />
cijfermatige verantwoording. In een speciale<br />
opiniërende raadsvergadering lichten medewerkers<br />
van de sector en lokale werkgevers de<br />
gekozen benadering toe.<br />
Bovengemiddeld<br />
Terug naar de vraag naar het resultaat. Het<br />
project Helmond Actief liet al zien dat met een<br />
vraaggestuurde methode een bovengemiddelde<br />
uitstroom valt te realiseren. De gemeente<br />
Weert belandde met een vergelijkbare aanpak<br />
op de achtste plaats van gemeenten met de<br />
snelst dalende uitkeringsbestanden.<br />
Maar okay, sturen op betrokkenheid, hou je<br />
daarmee de begroting sluitend? Misschien<br />
moet je het omdraaien: alleen sociaal beleid dat<br />
inzet op het faciliteren van de mogelijkheden<br />
van mensen en daartoe investeert in cliënten,<br />
medewerkers en organisatie, is duurzaam<br />
houdbaar in termen van maatschappelijk én<br />
fi nancieel rendement. *<br />
10<br />
betrokkenheid<br />
******************************************************************************************************<br />
23
december <strong>2007</strong><br />
rubriek<br />
******************************************************************************************************* *<br />
24<br />
tekst: Ronald de Kreij, foto: Jan Lankveld<br />
‘Wel eng, zelf er<br />
op af’<br />
Iets meer dan tien jaar geleden kwam Nately<br />
Mambre vanuit Curaçao naar Vlissingen. Het<br />
lukte de nu 33-jarige vrouw al die tijd niet om<br />
in een reguliere baan aan de slag te komen. “Ik<br />
heb een opleiding tot verkoopster gevolgd,<br />
maar mijn oudste dochter had zoveel moeite<br />
met naar de kinderopvang gaan, dat ik met de<br />
opleiding ben gestopt. Dat maakte het lastig om<br />
een vaste baan te vinden.”<br />
Ze zat echter niet bij de pakken neer en bleef<br />
proberen werk te vinden. Onder begeleiding<br />
van het reïntegratiebedrijf schreef ze twee jaar<br />
lang zo’n beetje elke week sollicitatiebrieven,<br />
maar dat leverde niet één reactie op. Tot het<br />
reïntegratiebedrijf haar bekend maakte met een<br />
horecaproject waarin ook de Sociale Dienst<br />
Walcheren, CWI, UWV, een roc en een zorgcentrum<br />
participeren. Ze kon als gastvrouw terecht<br />
op een leerwerktraject in het nieuwe Grand<br />
Café onder het Middelburgse zorgcentrum<br />
Buitenrust, waar ook publiek van buiten terecht<br />
kan. Even dreigden de kinderen weer roet in het<br />
eten te gooien. “Ik raakte zwanger van de derde<br />
en de zwangerschap verliep niet heel soepel.<br />
Bovendien ging ook de kinderopvang weer niet<br />
goed. Maar inmiddels ben ik hersteld en is het<br />
kinderopvangprobleem opgelost. Mijn moeder<br />
past nu op. Ik hoop de opleiding in februari af<br />
te ronden.”<br />
Het is de bedoeling dat Mambre straks op eigen<br />
benen verder gaat en zelf elders een vaste baan<br />
vindt. “Dat gaat wel lukken”, zegt ze zelfverzekerd,<br />
“want ik wil graag werken en vind dit<br />
een leuke baan. Bovendien heb ik veel meer<br />
zelfvertrouwen gekregen. De sociale dienst en<br />
het reïntegratiebedrijf hebben me wel geholpen,<br />
maar ik moest het steeds vooral zelf doen. Dus<br />
zelf er op af, zelf mijn zaken regelen. Dat vond ik<br />
wel een beetje eng. Zeker in het begin. Maar nu<br />
ben ik er aan gewend.” *
De klant<br />
10<br />
******************************************************************************************************<br />
25
december <strong>2007</strong><br />
organisatieverandering<br />
******************************************************************************************************* *<br />
26<br />
De klantmanager heeft de regie<br />
Het is de klantmanager die de klant het beste in beeld heeft, en dus zou het<br />
ook de klantmanager moeten zijn die bepaalt hoe vaak de klant moet opdraven<br />
voor een heronderzoek. Zo gezegd zo gedaan in Amersfoort.<br />
tekst: Ronald de Kreij, fotografi e: Jan Lankveld<br />
Toen Odilia Hafkenscheid twee jaar geleden<br />
van de gemeente Drachten overkwam naar<br />
Amersfoort om daar teamleider op de afdeling<br />
Sociale Zekerheid te worden, viel het haar op dat<br />
de Amersfoortse klantmanagers wel erg veel tijd<br />
staken in het heronderzoeken van uitkeringsgerechtigden.<br />
De betreff ende personen opnieuw<br />
oproepen, opnieuw informatie verzamelen,<br />
opnieuw uitgebreid rapporteren… “Weinig<br />
inspirerend allemaal”, aldus Hafkenscheid, “en<br />
bovendien werk dat voor een belangrijk deel al<br />
eens eerder is gedaan. Jammer ook van de tijd die<br />
hierdoor niet in dienstverlening en handhaving<br />
kan worden gestoken.”<br />
Dat moet en kán anders, bedacht de teamleider,<br />
en ze opperde een idee voor verbetering:<br />
weg met het strakke heronderzoeksplan en<br />
meer regie bij de klantmanager zelf. Vanuit het<br />
project ‘Trossen Los’ was al een ontwikkeling<br />
ingezet naar meer verantwoordelijkheid voor de<br />
klantmanagers, en in overleg met afdelingshoofd<br />
Klantbeheer Peter Coenen werd een werkgroep<br />
opgericht die het idee van Hafkenscheid verder<br />
uitwerkte. Het nieuwe motto werd: opereren op<br />
basis van signalen en gebeurtenissen.<br />
Drie peilers<br />
Het Amersfoortse sociale zekerheidsbeleid is<br />
gestoeld op drie peilers: werk/zorg/activering,<br />
rechtmatigheid en minimabeleid/dienstverlening.<br />
Voor een goed begrip van de gemeentelijke<br />
situatie is inzicht noodzakelijk in de route die<br />
de uitkeringsgerechtigden er afl eggen. Coenen<br />
schetst hoe die er uit ziet:<br />
“Iedereen die zich bij het CWI meldt voor een<br />
uitkering komt na een korte scan terecht in de<br />
zogenoemde A- of B-route. De A-route leidt<br />
direct tot werk en heeft als naam ‘Morgen<br />
Beginnen’ meegekregen. De tweede route is voor<br />
mensen die niet direct aan de slag kunnen en<br />
aangewezen zijn op een uitkering. Hun intake<br />
doet niet het CWI maar onze Afdeling Sociale<br />
Zekerheid, want deze mensen komen uiteindelijk<br />
toch bij ons terecht. Het voordeel is dat we ze<br />
gelijk op een traject kunnen zetten. Aan de kant<br />
van het CWI komt hierdoor weer tijd vrij voor<br />
de begeleiding van mensen die wél al aan de slag<br />
kunnen. Ter illustratie: van hen zien we 60 tot 70<br />
procent nooit meer terug.”<br />
Degenen die uiteindelijk toch bij de sociale<br />
dienst belanden, vallen onder het genoemde<br />
regime van werk, rechtmatigheid en dienstverlening.<br />
Met name dit laatste onderdeel speelt<br />
een steeds belangrijkere rol, omdat het aantal<br />
mensen bij de Amersfoortse sociale dienst dat<br />
geheel of gedeeltelijk kán werken steeds kleiner<br />
wordt. De groep die resteert bestaat vooral uit<br />
mensen die dit (tijdelijk) niét kunnen.<br />
Wie vooral aandacht wil besteden aan dienstverlening,<br />
wenst niet te veel tijd te verliezen aan<br />
heronderzoek. Maar de beoordeling van de<br />
rechtmatigheid van de uitkeringen kan natuurlijk<br />
ook niet helemaal losgelaten worden. Temeer<br />
omdat de wet voorschrijft dat gemeenten heronderzoekplannen<br />
moéten hebben waarin aan<br />
de hand van risicoprofi elen wordt aangegeven<br />
hoe vaak er voor welke doelgroepen periodieke<br />
heronderzoeken dienen te worden uitgevoerd.<br />
“De ene dakloze is de andere niet en dat geldt<br />
net zo goed voor bouwvakkers en mensen<br />
uit de horeca”, aldus Hafkenscheid. “Generieke<br />
risicoprofi elen per doelgroep met bijbehorende<br />
termijnen functioneren dan ook onvoldoende.<br />
Slimmer is het om de termijnen los te laten<br />
en meer te koersen op de bevindingen van de<br />
klantmanagers. Zij kennen hun klanten immers<br />
het best en weten doorgaans als eerste wanneer<br />
zich bepaalde veranderingen in de persoonlijke<br />
omstandigheden voordoen, zoals verhuizen,<br />
het vinden van deeltijdwerk of wat dan ook.<br />
Maar ze krijgen natuurlijk ook andere signalen.<br />
‘Zolang je mensen aanspreekt op hun<br />
professionaliteit kan er veel’
Peter Coenen en Odilia Hafkenscheid<br />
Het Amersfoortse minimabeleid<br />
Het minimabeleid in Amersfoort is de laatste jaren ingrijpend gemoderniseerd en<br />
uitgebreid. Het omvat een pakket financiële regelingen en integrale schuldhulpverlening.<br />
Amersfoort doet het op dit punt, vergeleken met andere gemeenten, erg<br />
goed. In de armoedemonitor van het FNV, dat een beeld schetst van het sociaal<br />
beleid van gemeenten, behoort Amersfoort tot de best scorende gemeenten. Ook<br />
uit de inventarisatie van het armoedebeleid van de G-27 gemeenten van onderzoeksbureau<br />
SGBO komt Amersfoort zeer goed naar voren.<br />
De Amersfoortse regelingen zijn:<br />
- Bijzondere bijstand (tot 130 procent van het sociaal minimum)<br />
- Witgoedregeling (tot 100 procent)<br />
- Kwijtschelding van gemeentelijke belastingen (tot 100 procent)<br />
- Langdurigheidstoeslag (tot 100 procent)<br />
- Amersfoort plus toeslag voor 65-plussers (tot 110 procent)<br />
- Collectieve ziektekostenverzekering voor minima (tot 110 procent)<br />
- Regeling sociale participatie (tot 100 procent)<br />
- Regeling voor gezinnen met schoolgaande kinderen van 12 tot 18 jaar (tot 120<br />
procent van het wettelijk minimumloon)<br />
10<br />
organisatieverandering<br />
Bijvoorbeeld iemand die nooit iets van zich laat<br />
horen, of een ander die geen gebruik maakt van<br />
bepaalde voorzieningen waar hij wel recht op<br />
heeft.”<br />
KAP’s<br />
Om te zien of de praktijk net zo uitpakt als de<br />
theorie, is Amersfoort begin oktober gestart met<br />
een pilot waarbij vier klantmanagers volgens<br />
de geschetste aanpak zijn gaan werken. Zij zijn<br />
vrijgesteld van de reguliere heronderzoeken en de<br />
bijbehorende termijnen en administratieve belasting.<br />
Hiervoor in de plaats gaan zij werken met<br />
zogenoemde KAP’s: KlantActiviteitenPlannen.<br />
Deze zijn digitaal beschikbaar en zullen van de<br />
klantmanagers veel fl exibiliteit vragen. Maar zover<br />
is het nog niet. De KAP’s moeten nog worden<br />
ontwikkeld. De klantmanagers zijn hiervoor één<br />
dagdeel vrijgeroosterd en hun caseload is tijdelijk<br />
teruggebracht.<br />
Het is de bedoeling dat de KAP’s al worden<br />
opgesteld bij het eerste klantcontact en dat ze<br />
gaandeweg verder worden ingevuld en eventueel<br />
aangepast. “We denken dat we hiermee de<br />
rechtmatigheid beter kunnen borgen en dat de<br />
klantmanagers tegelijkertijd meer tijd overhouden<br />
om aan dienstverlening te besteden”, aldus<br />
Coenen. “Daarmee krijgen ze ook nog meer de<br />
regie over hun werk.”<br />
Coenen en Hafkenscheid hopen dat de nieuwe<br />
werkwijze een succes wordt en zich straks langzaam<br />
als een olievlek over alle veertig klantmanagers<br />
verspreid. Hafkenscheid realiseert zich dat dit<br />
nog niet mee zal vallen, want de nieuwe aanpak<br />
vereist een andere werkwijze en mensen zijn nu<br />
eenmaal niet gemakkelijk te veranderen. “Een<br />
paar jaar geleden heeft Amersfoort de beweging<br />
ingezet om de klant beter te gaan bedienen. Alles<br />
is daar nu op gericht. Maar het is een opgave om<br />
je eigen mensen hierin mee te nemen.”<br />
Coenen is niettemin optimistisch. “Zolang je<br />
mensen aanspreekt op hun professionaliteit kan<br />
veel. Neem bijvoorbeeld onze accountant. Die<br />
hebben we via de afdeling interne controle vanaf<br />
het prille begin bij onze plannen betrokken. Hij<br />
had zo’n beweging als wij voor ogen hebben nog<br />
nooit eerder gezien en werd gaandeweg steeds<br />
enthousiaster. Hoewel het een andere manier<br />
is waarop we onze controle inrichten, heeft hij<br />
gezegd ‘ga door’. Dat is toch geweldig? Dit is onze<br />
manier waarop we de toonkamerprincipes vorm<br />
en inhoud willen geven.” *<br />
******************************************************************************************************<br />
27
december <strong>2007</strong><br />
rubriek<br />
******************************************************************************************************* *<br />
28<br />
Wanbetalers: over<br />
goede en kwade trouw<br />
tekst: Liny Bruijnzeel, foto: Wiel van der Randen, collectie Spaarnestad<br />
Twee jaar na invoering van de nieuwe zorgverzekering<br />
wordt nog steeds gezocht naar een<br />
antwoord op de vraag wat te doen met wanbetalers.<br />
Minister Klink van Volksgezondheid<br />
wil ze nu gaan straff en met extra hoge premies<br />
en lijkt daarmee uit te gaan van hun kwade<br />
trouw. Daarmee steekt een oud onderscheid<br />
de kop weer op.<br />
Romeinen konden maar beter geen schulden<br />
maken: onder het oudste Romeinse recht<br />
mochten schuldeisers iemand die niet aan zijn<br />
afbetalingsverplichtingen voldeed doden of als<br />
slaaf verkopen. Waren er meerdere schuldeisers,<br />
dan mochten zij de schuldenaar zelfs in<br />
stukken snijden. Hoewel het executierecht later<br />
verschoof van de persoon naar het gehele vermogen,<br />
was er van beslagvrije voet geen sprake.<br />
Vroeger...<br />
Boedelafstand werd mogelijk, maar alleen<br />
bij goede trouw en afwezigheid van opzettelijke<br />
schuld.<br />
Pas in de Middeleeuwen gingen gezagsdragers<br />
zich meer met schuldregeling bemoeien,<br />
hoewel de nadruk bleef liggen op een (harde)<br />
strafrechtelijke aanpak. Uiteindelijk kwam de<br />
behandeling van schulden door de groei van<br />
de handel en het handelskrediet in de zestiende<br />
eeuw uit de criminele sfeer: er kwam meer<br />
oog voor de belangen van de schuldenaar.<br />
Dacht de meerderheid van de schuldeisers dat<br />
de schuldenaar later zou kunnen terugbetalen,<br />
dan was uitstel van betaling mogelijk. En ook<br />
boedelafstand, waarbij de schuldenaar haar<br />
‘dagelicks kleed’ mocht behouden, raakte in<br />
zwang. Maar alleen bij mensen die te goeder<br />
De rubriek Vroeger belicht het werk van sociale diensten in heden en verleden.<br />
Deze keer: mensen met schulden, zijn die te goeder of te kwader trouw? De nieuwe<br />
regeling voor wanbetalers in de zorg lijkt die vraag weer actueel te maken.<br />
Een veiling van goederen in de De Bank van Lening in<br />
Amsterdam eind jaren dertig<br />
trouw waren en buiten hun schuld schade hadden<br />
geleden.<br />
Ordentelijk<br />
In veel provinciale en stedelijke regelingen<br />
(waaronder de Ordonnantie 1777) lag de<br />
nadruk op een ordentelijke afwikkeling van<br />
insolvente boedels. Boedelafstand werd vaak<br />
toegestaan, en straf beperkte zich tot schuldenaren<br />
die schuldregelingen niet nakwamen of<br />
anderszins ‘te kwader trouw’ waren.<br />
Ook bij liquidatie en verkoop van de boedel<br />
speelde goede en kwade trouw een rol. Was iemand<br />
te goede trouw geweest, dan mocht een<br />
ambachtsman bijvoorbeeld zijn gereedschap<br />
kopen tegen taxatieprijs. Een debiteur die zich<br />
hield aan de afspraken en voorschriften kon<br />
zelfs een percentage krijgen van de boedelopbrengst.<br />
Ook ontslag van alle schulden, na<br />
rehabilitatie van de schuldenaar, was mogelijk.<br />
Daarmee oogde de Ordonnantie 1777 zeer<br />
modern.<br />
De huidige faillissementswet van 1893 kent<br />
geen premieregeling. De Wet schuldsanering<br />
natuurlijke personen (Wsnp) uit 1998 kent<br />
natuurlijk wel een premie voor goed gedrag:<br />
de schone lei. Maar deze staat los van de mate
waarin crediteuren hun geld terugkrijgen.<br />
Moraliteit<br />
Sinds het Wetboek van Koophandel uit 1838<br />
maakt het bij een akkoord tussen debiteur en<br />
schuldeisers niet meer uit of de schuldenaar<br />
zijn schulden al dan niet te goeder trouw was<br />
aangegaan. Bij rehabilitatie speelde het nog wel<br />
een rol.<br />
De huidige Faillissementswet van 1893 rept<br />
helemaal niet meer over de moraliteit van de<br />
debiteur. Faillissement werd een algemeen beslag<br />
op het vermogen van de schuldenaar ten<br />
behoeve van de crediteuren, ongeacht goede<br />
of kwade trouw. Ook voor de beoordeling van<br />
de surseanceaanvraag speelt vanaf 1935 goede<br />
of kwade trouw geen rol meer.<br />
Opvallend genoegd duikt het onderscheid wel<br />
weer op in de Wsnp: is een schuldenaar niet te<br />
goeder trouw geweest bij het ontstaan of niet<br />
betalen van schulden dan kan de rechter een<br />
verzoek tot toepassing van de regeling afwijzen.<br />
Reactionair element<br />
Arnoud Noordam noemt gerechtelijke toetsing<br />
van de goede trouw van de schuldenaar bij de<br />
toelating tot de Wsnp in zijn proefschrift “vanuit<br />
rechtshistorisch perspectief een ‘reactionair<br />
element’”. Overigens wel in een “revolutionaire<br />
kwijtscheldingsregeling”. Daarbij moet die<br />
schuldenaar zijn goede trouw trouwens zelf<br />
aannemelijk maken.<br />
“Met de impliciete veronderstelling dat de<br />
schuldenaar niet te goeder trouw is, tot het tegendeel<br />
blijkt, maakt de wetgever nog een stap<br />
verder terug in de tijd”, oordeelt Noordam. In<br />
dat licht zou de opstelling van Klink ten aanzien<br />
van mensen met schulden in de zorgverzekering<br />
consequent genoemd kunnen worden. *<br />
Bron: Arnoud Noordam, ‘Rechtshistorische<br />
verkenningen – hoofdstuk 3’ in: Schuldsanering<br />
en goede trouw (proefschrift Vrije Universiteit<br />
Amsterdam, <strong>2007</strong>)<br />
Sturingsperspectief<br />
De Wwb heeft meer beleidsruimte gebracht maar heeft ook de fi nanciële risico’s<br />
aanzienlijk groter gemaakt. Het functioneren van de sociale dienst heeft daardoor een<br />
ander perspectief gekregen.<br />
Onder de Wwb is het budget – binnen zekere marges – niet meer afhankelijk van het<br />
werkelijke aantal bijstandsuitkeringen, maar van de sociale en economische omstandigheden<br />
die de kans op veel of weinig bijstandsklanten bepalen. Dit betekent dat<br />
gemeenten in gelijke omstandigheden in principe gelijke budgetten krijgen. Natuurlijk<br />
is discussie mogelijk over wat nou precies gelijke omstandigheden zijn en of alle<br />
relevante omstandigheden goed in de verdeelsleutel zijn verwerkt. Die discussie vindt<br />
ook plaats. Maar bij de gehanteerde systematiek is het onvermijdelijk dat sommige<br />
gemeenten met fi nanciële tekorten worden geconfronteerd. Daar staat tegenover dat<br />
andere gemeenten geld overhouden.<br />
Deze bekostigingssystematiek vraagt om een herdefi niëring van de sturingsfunctie. In<br />
de praktijk gaan gemeenten hier soms heel verschillend mee om. Globaal kom je twee<br />
typen reacties tegen: gemeenten die willen ‘sturen op het budget’ en gemeenten die<br />
willen ‘sturen op de uitgaven’.<br />
In de eerste groep gaat het meestal om gemeenten waar de bijstandsuitgaven hoger<br />
zijn dan het budget. De fi nanciële spanning die dat met zich meebrengt, willen deze<br />
gemeenten oplossen met maatregelen die het budget verhogen. Dat is een moeilijke<br />
weg, want in de huidige systematiek gaat het budget alleen omhoog als er minder<br />
banen komen of meer mensen met een laag inkomen of meer laagopgeleiden, kortom<br />
als de sociaaleconomische kwetsbaarheid van de bevolking toeneemt. Maar als dat<br />
gebeurt, dan zullen meer mensen een beroep doen op de bijstand en zal het fi nanciële<br />
probleem blijven bestaan. De enige hoop voor gemeenten die de oplossing van hun<br />
fi nanciële probleem in het budget zoeken, is een wijziging van de bekostigingssystematiek<br />
die in hun voordeel werkt.<br />
Het tweede type reactie komt van gemeenten die wel kritisch willen kijken naar de<br />
eigen uitgaven en naar de eff ectiviteit van de eigen uitvoeringspraktijk. Kunnen onze<br />
uitgaven omlaag, met hoeveel en hoe doen we dat zonder in te leveren op onze<br />
wettelijke plichten? Sturen op de uitgaven dus, op de omvang van het bestand, op de<br />
instroom, op handhaving en op reïntegratie.<br />
Natuurlijk heeft elke gemeente het volste recht om te pleiten voor veranderingen in<br />
de bekostigingssystematiek die haar een hoger budget opleveren. Maar een gemeente<br />
doet zichzelf en haar burgers ernstig tekort als het daarbij blijft en als zij niet tegelijkertijd<br />
ook de eigen verrichtingen systematisch en kritisch tegen het licht houdt. Het is<br />
de professionele plicht van de sociale dienst manager om zowel het bestuur als ook de<br />
mensen binnen de eigen dienst daarvan te overtuigen, mocht dat nog nodig zijn.<br />
Leo Aarts,<br />
partner-directeur Aarts, de Jong, Wilms & Goudriaan<br />
Public Economics (Ape)<br />
10<br />
gastcolumn<br />
******************************************************************************************************<br />
29
december <strong>2007</strong><br />
instumenten<br />
******************************************************************************************************* *<br />
30<br />
Wwb-Kompas - gratis af te halen<br />
tekst: Peter Boorsma<br />
Den Haag, Rotterdam en Winterswijk hebben een compact en zeer<br />
compleet sturingssysteem voor de Wwb ontworpen dat binnenkort gratis<br />
is te downloaden.<br />
Steeds meer sociale diensten willen weten bij<br />
welke klanten het meeste resultaat is te halen<br />
en waar de beschikbare middelen het meeste<br />
rendement opleveren om zo te weten waarop zij<br />
hun organisatie moeten sturen. Maar hoe is deze<br />
informatie te genereren?<br />
Die vraag hield twee jaar geleden ook de sociale<br />
diensten van Rotterdam, Den Haag en Winterswijk<br />
bezig. Uiteindelijk trokken zij de stoute<br />
schoenen aan en namen ze het initiatief een<br />
sturingssysteem te ontwerpen. Met subsidie van<br />
IPW hebben zij het ‘Wwb-Kompas’ ontwikkeld:<br />
een compact sturingssysteem dat informatie<br />
genereert voor strategisch, operationeel en klantmanagement.<br />
Zijn deze instrumenten eenmaal<br />
geïmplementeerd, dan is eenvoudig na te gaan<br />
of bijvoorbeeld de kosten van de huisbezoeken<br />
wel opwegen tegen de opbrengsten. Het geeft<br />
antwoord op de vraag welke inspanningen voor<br />
welke cliënten het meeste rendement opleveren.<br />
Het Wwb-Kompas is ontwikkeld en in de praktijk<br />
‘Implementatie op<br />
zich levert al veel op<br />
omdat iedereen moet<br />
nadenken over de<br />
doelstellingen’<br />
getest in Rotterdam en Den Haag na oplevering<br />
uitgetest in Winterswijk. Die test stemde Geurt<br />
Jonker, beleidsmedewerker Sociale Zaken, zeer<br />
tevreden. “Juist in de hoogconjunctuur moet je<br />
inzetten op het aan het werk helpen van de mensen<br />
met de grootste afstand tot de arbeidsmarkt.<br />
Dat levert het meeste rendement op, want het<br />
zijn ook de duurste klanten. Maar klantmanagers<br />
helpen liever een cliënt met goede kansen, dat<br />
is gewoon makkelijker. Met het Wwb-Kompas<br />
kan die medewerkers juist de goede afwegingen<br />
maken. Het is een integraal, maar zeer eenvoudig<br />
systeem. Dat is gelijk de kracht ervan.”<br />
Voordeel van het Wwb-Kompas is verder dat<br />
het, op wat kleine uitzonderingen na, werkt met<br />
gegevens die ook al nodig zijn om de uitkeringen<br />
te betalen.<br />
Bestandsmonitor<br />
Het Wwb-Kompas is opgebouwd uit een aantal<br />
componenten. Op strategisch niveau zijn er<br />
de Bestandsmonitor en de Budgetmonitor. De<br />
Bestandsmonitor geeft een goede indicatie van<br />
het reductiepotentieel: met welk aantal kan het<br />
klantenbestand dalen en in welke uitkeringscategorie<br />
is er de meeste kans op succes? De Budgetmonitor<br />
helpt om de te verwachten uitgaven en<br />
Wwb-budget voor het i-deel goed te volgen.<br />
De Uitvoeringsmonitor genereert maandelijks<br />
een korte rapportage van de verrichtingen in<br />
de vier belangrijke werkstromen van de sociale<br />
dienst: de instroom, de uitstroom, handhaving en<br />
de dienstverlening aan het zittend bestand.<br />
Voor klantmanagers zijn rendementmeters ontwikkeld<br />
voor de drie belangrijke instrumenten die<br />
zij kunnen inzetten: reïntegratie, Werk Direct en<br />
het huisbezoek (handhaving). Op basis van een<br />
econometrische analyse van het bestand geeft de<br />
meter een prognose van de ‘opbrengst’ van het<br />
betreff ende instrument. Die prognose kan voor<br />
een individuele klant worden afgegeven, maar<br />
ook voor een heel bestand of een caseload. In het<br />
Manager Bestandsmonitor Gemeenteniveau<br />
Districtsniveau<br />
Manager en<br />
klantmanager<br />
Klantmanager Rendementmeter<br />
Lijstwerk<br />
Budgetmonitor Gemeenteniveau<br />
Districtsniveau<br />
Uitvoeringsmonitor Districtsniveau<br />
Teamniveau<br />
Klantmanager<br />
Individuele klant<br />
Groepen
laatste geval wordt de meest kansrijke bovenaan,<br />
de minst kansrijke onderaan geplaatst.<br />
Ingebruikname van het Wwb-Kompas vergt niet<br />
veel technische voorbereidingen. Sociale diensten<br />
moeten wel eerst hun reductiepotentieel in<br />
kaart brengen. Ook moet er een analyse van het<br />
klantbestand plaatsvinden. De inrichting van de<br />
rendementmeters is dan de laatste stap.<br />
Misschien wel de meest intensieve exercitie is<br />
het vaststellen van de beleidsdoelstellingen en<br />
het benoemen van de doelgroepen. Jonker: “Dat<br />
maakt dat het implementeren van het systeem<br />
op zich al veel oplevert omdat iedereen moet<br />
nadenken over de doelstellingen waarop gestuurd<br />
moet worden.” *<br />
Meer weten?<br />
Een demoversie van het Wwb-Kompas:<br />
www.divosa.nl. Het model zelf kan worden<br />
gedownload via het Gemeenteloket.<br />
De passie van...<br />
Wie: Sjoerd Osinga<br />
Wat: directeur ISD<br />
Waar: Zuidwest Friesland<br />
Passie: boeren<br />
Paardstuurlessen<br />
Wil je paarden echt in beweging krijgen, dan moet je<br />
ze sturen met zachte hand. Bij mensen is dit net zo,<br />
weet manager en hobbyboer Sjoerd Osinga.<br />
tekst: Ronald de Kreij, foto’s: Jan Lankveld<br />
“Mijn beide opa’s waren boer, en mijn broer heeft<br />
nog geprobeerd een eigen boerenbedrijf te beginnen<br />
in Nederland, maar dat lukte niet. Hij zit nu in<br />
de VS. Bij mij kruipt het bloed kennelijk ook waar<br />
het niet gaan kan, want ik heb altijd een onbedwingbare<br />
hang gehad naar buiten wonen. We<br />
hebben nu sinds een jaar of tien een boerderij in<br />
het noordwesten van Overijssel waar we wonen en<br />
werken, zowel in de hobbysfeer als beroepsmatig.<br />
Tot we hier terecht kwamen hebben mijn vrouw<br />
en ik in onze vrije tijd over de halve wereld<br />
gereisd, maar sindsdien zijn we niet meer op<br />
vakantie gegaan. Th uis zijn voelt al als vakantie.<br />
Als directeur van een intergemeentelijke sociale<br />
dienst heb ik contacten met zes gemeenten.<br />
Dat is een meer dan een fulltime klus. Maar als<br />
ik eenmaal thuis ben, valt alles van me af. Hazen<br />
op het land, reetjes in de tuin, de natuur om me<br />
heen… een absoluut rustpunt. En dan onze eigen<br />
dieren: paarden, kippen, honden en katten, het is<br />
elke dag weer genieten.<br />
Voor mij is de boerderij een hobby. Mijn vrouw<br />
heeft een eigen bedrijf. Zij begeleidt groepen,<br />
managers meestal. Die komen dan een dag langs<br />
om met elkaar van gedachten te wisselen en bepaalde<br />
onderwerpen te bespreken. De paarden<br />
spelen hierin een rol, als metafoor. Ze maken<br />
kennis met de paarden en leren ze tegelijkertijd<br />
beter kennen. Zo leren ze bijvoorbeeld dat paarden<br />
zich niet laten dwingen. Die moet je anders<br />
aanpakken, met zachte hand sturen. Met mensen<br />
werkt het precies zo.<br />
Dit soort dingen neem ik natuurlijk ook mee naar<br />
mijn werk. Zo snijdt het mes aan twee kanten:<br />
ik kan me hier volledig ontspannen, én ik leer er<br />
nog dingen van ook die ik in mijn werk weer kan<br />
gebruiken. Nee, de verhouding werk-privé ligt bij<br />
mij prima. Ik denk trouwens dat ik ons managementteam<br />
ook maar eens meeneem naar mijn<br />
boerderij om een dagje met de paarden in de<br />
weer te gaan. Gratis natuurlijk, want ik wil geen<br />
belangenverstrengeling tussen werk en privé.” *<br />
10<br />
******************************************************************************************************<br />
rubriek<br />
31
DE WERKGIDS B.V.<br />
netwerk van coaches en re-integratiespecialisten<br />
meetbaar coachen<br />
van uw klantmanagers<br />
onze ervaring leert: dieptecoaching leidt tot duurzaam resultaat<br />
meer weten? kijk op www.dewerkgids.nl of bel / mail:<br />
Trudy Vendrig 06 - 14 27 67 32 trudyvendrig@dewerkgids.nl<br />
Rob van den Broek 06 - 20 54 58 90 robvandenbroek@dewerkgids.nl<br />
HELPT UW GEMEENTE EFFECTIEF BIJ HET OPLOSSEN VAN<br />
SCHULDEN VAN INWONERS? REALISEERT U DE POLITIEKE DOELEN?<br />
VIA DE BENCHMARK SCHULDHULPVERLENING ONTDEKT U<br />
DE BESTE AANPAK VOOR ÚW GEMEENTE.<br />
Besturen is een voorrecht<br />
CARLA VIANEN, ADVISEUR WERK & INKOMEN<br />
CARLA.VIANEN@SGBO.NL 070-3738691 WWW.SGBO.NL