RAD 21: Vermeulen B. & M. H. Bartels, 2007. Boeren voor de stad ...

Afb. 6.2
Een van de houten straten aan de Noordenbergstraat.
Het hele proces van het inzamelen, transporteren en storten van de stadsdrek van
de straten was handarbeid. Uit de bronnen wordt niet helemaal duidelijk waar de
stadsdrek naar toe werd gebracht. Een vermelding uit 1395 vertelt, dat het afval
naar ‘Oertmersch’ ging, maar de ligging van deze locatie is niet bekend. 21 Voor het
begin van de 15 de eeuw is in de historische bronnen een eerste indicatie te vinden
over de hoeveelheid stadsafval. In het dienstjaar 1401-1402 werden 550 karren drek
van de Brink de stad uitgebracht, waarbij de Brinkgreve (de Brinkgraaf) de rol van
organisator had. 22 Naast de stratendrek werd voor de particulieren ook nog huishoudelijk
(beerput) afval de stad uitgebracht. Deze particulieren sloten hiervoor
contracten met de boeren uit de omgeving. Uit de 15 de eeuw zijn meer historische
bronnen over het inzamelen en afvoeren van de stadsdrek bekend. In 1403 werden
294 karren afgevoerd naar onbekende bestemming en 80 karren naar de Meybergh.
23 Een bron uit 1414 beschrijft, dat er stadsdrek in de IJssel werd geworpen
en naar een wetering werd gebracht. 24 De naam ‘Meybergh(e)’, gelegen in de buurschap
Riele-Wechele, komt vaker voor in de bronnen en is duidelijk een plek waar
systematisch afval werd gestort. Het werk van het verzamelen en vervoeren van de
stadsdrek werd door de stedelijke overheid georganiseerd, maar niet uitgevoerd.
De uitvoering werd aan particulieren uitbesteed. De historische bronnen spreken
hier het eerst over in 1486, toen werd geschreven dat ‘karrelui’ van stadswege een
betaling kregen voor het afvoeren van stadsdrek. 25 Ook voor het organiseren van
de afvoer werd betaald. In de 16 de eeuw ontving Herman Brinkgreeff, van wie de
functie als achternaam werd gebruikt, 30 gulden aan geld en laken voor het schoonhouden
van de Brink. 26
De volgeschepte karren moesten met menskracht of trekdieren naar buiten de
(Binnen) Brinkpoort worden gebracht. Hier werden het straatvuil en de inhoud van
21
De Meijer, 1968, 269.
22
Koch, 1988, 88. De inhoud van deze karren is vermoedelijk maar klein.
23
De Meijer, 1971, 184.
24
De Meijer, 1973, 174-5, 254.
25
Lugard jr., 1949, 16.
26
Hogenstijn, 1987, 63.
99