RAD 21: Vermeulen B. & M. H. Bartels, 2007. Boeren voor de stad ...

Afb. 5.30
Op het erve Baltink werd de muur van een
bakstenen bijgebouwtje uit de 20 ste eeuw
opgegraven.
kennen. Vermoedelijk heeft men de andere delen bij de afbraak verwijderd, maar
lukte het door de wateroverlast niet deze delen naar boven te halen. Onder de
zandstenen ring van de waterput werd een houten ring aangetroffen. Deze houten
ring bestond uit een aantal afgeronde planken, die met elkaar verbonden waren met
houten pennen. Vermoedelijk diende de ring om de zandstenen waterput een goede
fundering te geven. Daarnaast diende de ring ook om de uit meerdere stenen bestaande
putring in watervoerende laag af te laten zakken. Door aan de binnenzijde
zand weg te graven, zakte de houten ring met daarop de onderste lagen van de waterput
verder in de watervoerende laag. Hierdoor werd een put gecreërd, die een
groot deel van het jaar water voerde.
Direct naast de waterput lag een grote kuil met een diameter van 1,5 m en een
diepte van ongeveer 0,8 m. 70 Onderin de kuil was het restant van een houten paal
nog te herkennen. Vermoedelijk heeft in de kuil de staander van een haalboom gerust,
die diende om water uit de waterput te putten. Het grootste deel van de vulling
van de waterput had een datering in de 18 de eeuw. Er is echter ook een fragment
aardewerk met een stempel uit de voormalige DDR (1948-1989) aangetroffen.
Dit zou betekenen dat de waterput pas in de tweede helft van de 20 ste eeuw buiten
gebruik geraakt is, mogelijk bij de brand op het erf in 1951. Het is ook mogelijk, dat
men de waterput bij de afbraak van het huis in 1951 heeft teruggevonden en alsnog
heeft uitgebroken om de zandstenen delen te kunnen hergebruiken.
Een erfafscheiding aan de zuidzijde van het erf
Langs de zuidrand van de opgravingsput liep een rij paalgaten (afb. 5.30). 71 De paalgaten
hadden een gemiddelde diameter van ongeveer 0,3 tot 0,5 m en een diepte
van ongeveer 0,1 tot 0,3 m. Daarmee waren de palen aan de lichte kant voor een
huisconstructie. Ook de geringe onderlinge afstand van ongeveer 0,5 m sprak dit
tegen. Het gaat vermoedelijk om de overblijfselen van een erfafscheiding met palen,
een hekwerk. Haaks op deze rij paaltjes stond een tweede rij palen met dezelfde
kenmerken, die vermoedelijk gelijktijdig tot stand gekomen is. 72 Het hekwerk zou
gediend kunnen hebben om het erf van de moestuin en de weide af te scheiden. Aan
de zuidoostzijde ging de palenrij over in een smalle greppel. Mogelijk werd het hekwerk
in een smalle sleuf geplaatst.
Een bakstenen bijgebouw
Aan de zuidzijde van werkput 54 bovenop de hierboven beschreven palenrij is de
70
S 54-127.
71
S 54-222, S 54-165, S 54-171, S 54-171, S54-174, S54-181 tot S54-183, S 54-186, S 54-189, S54-191 tot S54-193, S54-96 tot
S 54-103, S54-206 tot S54-208.
72
S 54-211, S 54-212, S54-129 tot S54-135.
85