RAD 21: Vermeulen B. & M. H. Bartels, 2007. Boeren voor de stad ...

58
pingsdorf, daterend uit de 10 de tot 12 de eeuw, aangetroffen. Opvallend is het volledig
ontbreken van baksteenfragmenten in de sloten, op basis waarvan de structuur vermoedelijk
vóór de 15 de en mogelijk zelfs vóór de 14 de eeuw kan worden gedateerd.
Vermoedelijk hebben we hier zodoende te maken met een complex uit de ontginningsfase
van de Rielerenk.
Als de ligging van de sloten wordt uitgezet op de hoogtekaart valt onmiddelijk op
dat de omgrachte structuur gelegen was op een kleine hoogte midden in het nattere
gebied aan de noordzijde van het onderzoeksgebied. Het natuurlijke gele zand
lag hier op een hoogte van meer dan 6,37 m boven NAP. Het maaiveld lag op 6,73
m boven NAP en hoger. Hieruit kan worden afgeleid, dat het esdek hier nog maar
ongeveer 0,36 m dik was. In de loop van de laatste eeuw is het esdek van de hogere
delen naar de lagere delen van het landschap geploegd. Dit betekent, dat de lagere
delen van het gebied een dikkere beschermende laag hadden dan de hogere delen.
Dit heeft er toe geleid dat op de koppen veel ondiepe sporen zijn verploegd. Binnen
de greppels werden dan ook vooral grote sporen aangetroffen, die waarschijnlijk
dieper waren dan normale paalkuilen.
Twee hooibergen binnen de greppelstructuur
Binnen de greppels zijn nauwelijks sporen uit de middeleeuwen aangetroffen. Naast
de hierboven beschreven ingangsconstructie zijn alleen de sporen van twee hooibergen
in de zuidwesthoek van de omheining opgegraven. Hierbij moet wel worden
opgemerkt, dat niet het gehele terrein binnen de greppels kon worden opgeschaafd
en er zodoende mogelijk sporen niet zijn waargenomen. De beide hooibergen waren
niet gelijktijdig, omdat de zespalige hooimijt de vijfpalige oversneed. Van de vijfpalige
hooimijt waren nog slechts vier paalgaten te herkennen. Deze paalgaten hadden
een doorsnede van ongeveer 1 m en en waren tussen 0,4 en 0,8 m diep. 38 De
noordwestelijke paal werd oversneden door één van de palen van de zeskantige
hooimijt. 39 De zuidwestelijke paal is zelfs geheel vergraven bij de aanleg van deze
latere hooimijt. De zijden van de vijfkantige hooimijt hadden elk een lengte van ongeveer
3,75 m. De zeskantige hooiberg was groter dan het eerste exemplaar. Deze
bestond uit zes dragende palen met een doorsnede van ongeveer 1,5 m en een
diepte van ongeveer 1 m onder het aangelegde vlak. 40 De zijden van deze hooiberg
waren ongeveer 5 m lang. In één van de paalgaten is een enkele scherf protosteengoed
aangetroffen die tussen 1240 en 1280 te dateren is. De zuidelijke twee palen
van de grootste hooiberg doorsneden de binnenste greppel en zijn daarmee in
ieder geval van later datum. 41 Of het gehele greppelsysteem toen reeds buiten gebruik
was, valt niet met zekerheid te zeggen. Een vijf- of zesroedige hooiberg wijst
op een boerenbedrijf van enige omvang en niet op een keuterboer. 42
De plaats van de structuur binnen de verkaveling
Het complex van sloten lag in 1832 op het kadastrale perceel E-33, dat eigendom
was van de stad Deventer en deel uitmaakte van de landerijen bij Erve Mensink. Het
perceel was als akkerbouwgrond in gebruik, wat er ook op wijst dat het hoger lag
dan de omliggende weidegronden (afb. 5.18, pag. 73). Opvallend is, dat de oriëntatie
van de sloten ongeveer 45° afwijkt van de perceelsgrenzen in 1832. Dit wordt geïllustreerd
door afb. 5.15 waarin het verloop van verschillende sloten is gereconstrueerd.
In de afbeelding valt duidelijk te zien, dat naast sloten in lijn met de
percelering van 1832, ook een groep sloten met een daarvan afwijkende oriëntatie
aanwezig is. Vermoedelijk valt dit afwijkende systeem in de middeleeuwen te
dateren en is het andere systeem in de nieuwe tijd aangelegd (zie ook vindplaats 4).
38
S 101-6, S 101-8, S 101-13, S 101-14 en S 101-90.
39
S 101-50.
40
S 101-5, S 101-7, S 101-12, S 101-14, S 101-90 en S 101-89.
41 S 101-5 en S 101-89.
42 Goutbeek & Jans, 1988, 28-29.