RAD 21: Vermeulen B. & M. H. Bartels, 2007. Boeren voor de stad ...

48
ziekenhuizen waren oorspronkelijk in de binnenstad van Deventer gevestigd. Het St.
Geertruidenziekenhuis lag in de late middeleeuwen aan de Molenstraat, het huidige
buurtcentrum aan het Muggeplein, en werd in 1884 naar de Singel verplaatst. In
1940 verhuisde het opnieuw, ditmaal naar de H.J.Ph. Fesevurstraat. Het St. Jozefziekenhuis
lag aanvankelijk aan de Nieuwstraat en werd in 1956 naar de Van Oldenielstraat
verplaatst. Aan het eind van de 20 ste eeuw waren beide complexen van het
inmiddels gefuseerde Deventer Ziekenhuis aan renovatie toe. Men besloot op zoek
te gaan naar een nieuwe locatie, waar beide gebouwen in één modern complex konden
worden samengebracht. Deze locatie werd gevonden op de Rielerenk. Deze
centrale locatie binnen Deventer zou voldoende ruimte bieden voor parkerende
bezoekers. Voorafgaand aan de nieuwbouw werd al in 1995 het erf Warmboldink
gesloopt.
5.3 De verkaveling en bezitsverhoudingen op de Rielerenk
In de periode voor de 14 de eeuw was het grootste deel van de Rielerenk vermoedelijk
niet verkaveld en niet als akker of weideareaal in gebruik. Deze woeste
gronden waren van groot belang voor het functioneren van het laatmiddeleeuwse
boerenbedrijf. Op de heide graasden kudden schapen, die er voor zorgden dat de
heide in stand bleef en bomen geen kans kregen. Op veel plaatsen leidde het verdwijnen
van de bomen en overbegrazing tot verstuiving. Verder werden op de heide
plaggen gestoken. In de winter stond het vee op stal in de schuren. Deze hadden
een verdiepte stal, de zogenaamde potstal, waarin de plaggen werden neergelegd.
De hele winter lang kwam de mest van de dieren op deze plaggen terecht. Aan het
eind van de winter werden de met mest verzadigde plaggen als bemesting uitgereden
over het akkerland. Over de eeuwen heen ontstonden zo dikke akkerlagen, de
zogenaamde esdekken. Tot slot lagen er op de woeste gronden percelen met hagen
of rijen hakhout, die bouw- en brandhout leverden.
In historische bronnen uit de 14 de eeuw is voor het eerst de naam Riele te vinden.
Een bron uit 1362 beschrijft een weg die liep naar de buurschap Riele, in dit geval
gespeld als Reler. 11 Andere schrijfwijzen van de naam Riele waren Reele en Relo.
Vooral de laatste spellingsvariant zou iets kunnen zeggen over het oorspronkelijke
karakter van de omgeving. Plaatsnamen die eindigen met -lo of -loo verwijzen naar
een open bosgebied of een open plek in een bos. 12 Dergelijk bos werd ook gebruikt
voor beweiding. Varkens eten bijvoorbeeld graag eikels en ook jonge loten van
loofgewas zijn zeer geschikt veevoer. De naam Relo wijst dus op een relatief open
bosgebied, dat in de loop van de middeleeuwen en nieuwe tijd langzaam maar zeker
de ‘Rieler’-enk werd. Gezien de relatieve natheid van grote delen van de omgeving,
met daartussen meerdere droge dekzandruggen en -koppen, zal op de Rielerenk
een vrij gevarieerd loofbos hebben gestaan. Omdat Riele of Relo, ook de naam van
één van de eerste laatmiddeleeuwse boerenerven was, kan worden aangenomen dat
bij dit erf in een open deel van het bos de oorsprong van het buurtschap Riele lag.
De buurschap of het erf Het Riele, in historische bronnen ook wel Erve Alferdink
genoemd, is inmiddels verdwenen, maar lag een paar honderd meter noordwestelijk
van het onderzoeksgebied. Tegelijk met Het Riele zijn in 14 de eeuw verschillende
boerenerven in het gebied ontstaan.
Erve Mensink bevond zich aan de westzijde van het onderzoeksgebied ter hoogte
van de knik in het Mensinkdijkje. Aan de oostzijde van het onderzoeksgebied, bij de
knik in de Oude Rielerweg, lag Erve Warmboldink. Beide erven lagen net zoals Het
11 Van Doorninck, 1887, 214.
12 Ter Laak, 2005, 108.