RAD 21: Vermeulen B. & M. H. Bartels, 2007. Boeren voor de stad ...

More documents

Recommendations

Info

42 Afb. 5.2 Boerderijen in de omgeving van de Rielerenk die deel uitmaakten van het bezit van de bisschop in 1399. De cirkels geven het aantal waren (eenheden) aan dat de boerderijen in de marke bezaten. Afb. 5.3 De boerderijen op de Rielerenk weergegeven op de kadastrale kaart van 1832.
2 CRD 1392, 430/431: De Meijer, 1968. 3 Nalis, 2003 (afb. 4). 4 Hogenstijn, 2005, 95. lijke grond gaat, terwijl Erve Mensink in de 14 de eeuw bisschoppelijk eigendom was. 2 Ook rond 1500 waren Mensink, Warmboldink en Werninck nog eigendom van de bisschop. In de rekeningen van het bisdom zijn verschillende pachtbetalingen van deze erven terug te vinden. In 1528 ging de politieke macht in het Oversticht van de bisschop over naar de Spaanse koning Karel de Vijfde. Hij werd de nieuwe landsheer en daarmee ook de heerser in het schoutambt Colmschate. In 1568 begon De Opstand tegen de Spaanse overheersing, beter bekend als de Tachtigjarige Oorlog, die tot 1648 zou duren. De onafhankelijkheidsstrijd van de Nederlanden kostte het Spaanse koningshuis veel geld. Dit geldgebrek had grote gevolgen voor de juridische status van de Rielerenk. De in 1555 aan de macht gekomen Philips, zoon van Karel de Vijfde, verpandde in 1576 de bisschopshof aan de Nieuwe Markt en de Hof van Colmschate met bijbehorende landerijen aan de stad, in ruil voor een geldlening. Deventer ondervond ook de nadelen van het oorlogsgeweld tijdens de belegeringen van de stad door Staatse troepen in 1578 en 1591. Vooral het eerste beleg duurde lang en rond de stad werd een stelsel van schansen, linies en legerkampen aangelegd. Ook de bewoners van de boerderijen op de Rielerenk zullen de gevolgen van het beleg hebben gevoeld. Niet alleen waren ze afgesloten van de stad, ook zullen de foeragerende belegeraars bij tijd en wijle voor onrust hebben gezorgd. Op een schilderij en verschillende tekeningen van het beleg in 1578 zijn echter geen legerkampen te zien op de plaats van de Rielerenk. Mogelijk lag deze locatie te ver van de stad. 3 Wel werden in de esdeklaag grote hoeveelheden loden pistool- en musketkogels aangetroffen. Mogelijk zijn deze ter plaatse verschoten bij schermutselingen, de jacht of schietoefeningen. Andere kogels zijn vermoedelijk met stadsafval op de Rielerenk terecht gekomen. In 1568 werd de stad Deventer zodoende de feitelijke bestuurder van de Rielerenk. Naast de pachtinkomsten ging ook het privilege om recht te mogen spreken in stedelijke handen over. De stad nam direct de touwtjes stevig in handen door een eigen rentmeester aan te stellen. Het stond het stadsbestuur vrij de pachtinkomsten aan te wenden voor allerlei doeleinden. Vooral de veelal noodlijdende gasthuizen in de stad werden met de inkomsten ondersteund. In dit licht moet waarschijnlijk ook het afdragen van Saetgewas aan het Rijke Fratershuis in 1594-1595 door Erve Mensink worden gezien. Het Rijke Fraterhuis lag op het huidige Lamme van Dieseplein in Deventer. Na de Vrede van Münster in 1648 kreeg de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden pas echt de gelegenheid om zich te ontwikkelen. Dat ging op veel plaatsen gepaard met een behoefte aan meer landbouwgrond en een betere organisatie van de productie. In het Gewest Holland werden bijvoorbeeld nieuwe polders drooggelegd. Ook in het Gewest Overijssel werden nieuwe gebieden ontgonnen. Deventer werd, evenals andere steden, omgebouwd tot vestingstad. De Rielerenk bleef een rol spelen in de stedelijke voedselvoorziening. In het inmiddels protestantse Deventer werden de (katholieke) kerkelijke goederen en bezittingen verbeurd of verkocht. Zo kwamen de stad en de protestantse stedelijke elite in het bezit van veel grond. De magistraat, het stedelijke bestuur, verwierf daarmee indirect nog meer invloed. 4 Hun beleggingen in grond en daarmee niet alleen belastinginkomsten van de pachtboeren, maar ook de landbouwproducten, leverden in goede tijden dubbele winsten op. Deze rijke burgers woonden niet op de erven 43
Page 1 and 2: BOEREN VOOR DE STAD archeologisch,
Page 3 and 4: INHOUD DANKWOORD 1 INLEIDING MICHIE
Page 5 and 6: DANKWOORD Het onderzoek op de Riele
Page 7 and 8: 1. INLEIDING · MICHIEL BARTELS 1.1
Page 9 and 10: Afb. 1.3 De aanleg van een proefsle
Page 11 and 12: 8 Spek et al., 2004, 177-209. 9 Hei
Page 14 and 15: 2 VRAAGSTELLING, METHODIEK EN WERKV
Page 16 and 17: 16 Waarden (IKAW). 5 Uit de directe
Page 18 and 19: 18 Afb. 2.4 Overzicht van alle in 2
Page 20 and 21: 20 Vindplaats 2: Losse sporen uit d
Page 22 and 23: 22 Vindplaats 9: Een kuil uit de mi
Page 24 and 25: 3 LANDSCHAP EN BODEM 24 3 LANDSCHAP
Page 26 and 27: 26 ooit bos, al zal het een natter
Page 28 and 29: 4 DE PREHISTORIE VAN DE RIELERENK 2
Page 30 and 31: 30 Twee aangetroffen stukken vuurst
Page 32 and 33: 32 schijnlijk ongeveer de zuidgrens
Page 34 and 35: 34 Afb. 4.6 Reconstructie van een v
Page 36 and 37: 36 kleine afmetingen -de grootste v
Page 39 and 40: Afb. 4.11, pag. 38 Fragmenten van n
Page 41: 5 DE RIELERENK IN DE MIDDELEEUWEN E
Page 45 and 46: Afb. 5.4 Deventer en omgeving op de
Page 47 and 48: Afb. 5.6 Luchtfoto genomen door de
Page 49 and 50: 13 Huibers, 2004. 14 Bieleman, 1992
Page 51 and 52: 20 S 50-060. 21 Mittendorff, 2005.
Page 53 and 54: Afb. 5.13 Sporen uit de nieuwe tijd
Page 55: Afb. 5.14b De plattegrond van de sc
Page 58 and 59: 58 pingsdorf, daterend uit de 10 de
Page 60 and 61: 60 Een versterking in de landweer R
Page 62 and 63: 62 Afb. 5.22 Het erf Warmboldink ti
Page 64 and 65: 64 Afb. 5.24 De laatmiddeleeuwse sp
Page 66 and 67: 66 Afb. 3.1 Bodemprofiel door het e
Page 68 and 69: 68 Afb. 4.1 De lichtgrijze verkleur
Page 70 and 71: 70 Afb. 5.9 Het grondgebruik op de
Page 72 and 73: 72 Afb. 5.16 De sporen behorende bi
Page 74 and 75: 74 Afb. 5.20 Gereconstrueerd verloo
Page 76 and 77: 76 Afb. 5.32 De hopplantage uit de
Page 78 and 79: 78 Afb. 6.5 Reconstructie van de op
Page 80 and 81: 80 Het kadastrale kaartblad waarop
Page 82 and 83: 82 deleeuwse huis te vinden, werden
Page 84 and 85: 84 tussen verschillende grote recen
Page 86 and 87: 86 fundering van een klein bakstene
Page 88 and 89: 88 De sporen werden vergeleken met
Page 90 and 91: 90 Gebouwstructuren In de zuidwesth
Page 92 and 93:
92 Rundergraf tussen de palenrijen
Page 94 and 95:
94 veronderstelde goot palenrijen a
Page 96 and 97:
96 6.3 Consumptie en smaak Was Deve
Page 98 and 99:
98 Archeologisch onderzoek op de Br
Page 100 and 101:
100 de beerputten waarschijnlijk ge
Page 102 and 103:
102 6.6 De hopplantage op de Rieler
Page 104 and 105:
104 plantage minimaal 75 jaar en ma
Page 106 and 107:
106 van innovatie of schaalvergroti
Page 108 and 109:
108 ken, bierstellingen (?), 20 las
Page 110 and 111:
110 grote aantallen brouwerijen bin
Page 112 and 113:
112 historische bronnen zijn in gro
Page 114 and 115:
114 7.3 De prehistorie: Aan de peri
Page 116 and 117:
116 Hieruit werd weer bier gebrouwe
Page 118 and 119:
118 Deventer. -Bartels, M.H. & B. V
Page 120 and 121:
120 -Hermsen, I., 2003. Wonen en gr
Page 122 and 123:
122 -Scholte Lubberink, H.B.G., 200
Page 124 and 125:
METAALCATALOGUS 124 METAALVONDSTEN
Page 126 and 127:
126 Textielloden Textielloden besta
Page 128 and 129:
128 13 1. textiellood 2. Deventer,
Page 130 and 131:
130 aan de voorzijde de opschriften
Page 132 and 133:
132 3. Kledingaccessoires en sierad
Page 134 and 135:
134 36 1. gesp 2. Deventer, Rielere
Page 136 and 137:
136 Kledingsluitingen Kledinghaakje
Page 138 and 139:
138 51 1. beslagstuk 2. Deventer, R
Page 140 and 141:
140 Ring De ring is gemaakt van get
Page 142 and 143:
142 5. Meubilair Meubelbeslag Tot m
Page 144 and 145:
144 72 1. tapkraan 2. Deventer, Rie
Page 146 and 147:
146 Messenonderlegger Dit kruisvorm
Page 148 and 149:
148 Pijpereutelaar Pijpereutelaars
Page 150 and 151:
150 10. Munten, muntgewichten en re
Page 152 and 153:
152 90 1. braemse 2. Deventer, Riel
Page 154 and 155:
154 102 1. muntgewicht 2. Deventer,
Page 156 and 157:
156 11. Diversen Gewichten Gewichte
Page 158 and 159:
158 111 1. pelgrimsinsigne 2. Deven
Page 160 and 161:
LITERATUURLIJST BEHORENDE BIJ DE ME
Page 162 and 163:
RAPPORTAGES ARCHEOLOGIE DEVENTER 16
show all

RAD 21: Vermeulen B. & M. H. Bartels, 2007. Boeren voor de stad ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?