RAD 21: Vermeulen B. & M. H. Bartels, 2007. Boeren voor de stad ...

More documents

Recommendations

Info

4 6 DE HOPPLANTAGE OP DE RIELERENK EN DE CONSUMPTIE VAN HOPBIER IN MIDDELEEUWS DEVENTER MICHIEL BARTELS 6.1 Inleiding 6.2 Vraagstelling 6.3 Consumptie en smaak 6.4 De productie van meststoffen in de stad 6.5 Ruimtelijke neerslag op het platteland 6.6 De hopplantage op de Rielerenk 6.7 Hopplantages in de archeologie 6.8 Ruimtelijke neerslag van het brouwproces in de stad 6.9 Veranderende smaak, veranderende materiële cultuur? 6.10 Productieafval, veevoer en mest 6.11 De Deventer hop-bier cyclus 7.CONCLUSIE BART VERMEULEN 7.1 Inleiding 7.2 Het landschap van de Rielerenk: Van laag en nat naar hoog en droog 7.3 De prehistorie: Aan de periferie van het cultuurlandschap 7.4 De middeleeuwen: Opname in de stedelijke voedseleconomie 7.5 Besluit BRONNEN & LITERATUUR BIJLAGE: METAALCATALOGUS HERKOMST VAN DE AFBEELDINGEN RAPPORTAGES ARCHEOLOGIE DEVENTER 95 95 95 96 97 100 102 105 105 110 111 111 113 113 113 114 114 115 117 124 161 162
DANKWOORD Het onderzoek op de Rielerenk heeft veel fases doorlopen. In de periode 2001- 2006 zijn vele mensen bij verschillende delen van de voorbereiding, het onderzoek, de uitwerking en rapportage actief geweest. Door het hele proces is dhr. M. Breedijk, projectmanager nieuwbouw Deventer Ziekenhuis het aanspreekpunt en de contactpersoon tussen ziekenhuis en archeologen geweest. Naar hem en zijn collega’s C. van Mil en R. van Putten, gaat grote dank uit voor hun betrokkenheid. Hun geduld werd zeker in de uitwerkingsfase op de proef gesteld. De gronden van de Rielerenk-Oost waren tot 2002 onder het beheer van de Stichting IJssellandschap. Dank gaat uit naar directeur Jaap Starkenburg en rentmeester b.d. Evert ten Kate. De betrokkenen voor de ambtelijke en bestuurlijke voorbereiding vanuit de Gemeente Deventer waren Arie Nijman (Economie & Vastgoed), Ton Duivenvoorde, Hans Magdelijns (Volkshuisvesting & Monumentenzorg) en de toenmalige archeologie-wethouders Gosse Hiemstra en Jos Fleskes. De inhoudelijke voorbereiding was niet mogelijk zonder de steun van Michel Groothedde (nu: Gemeente Zutphen), die 28 augustus 1998 de eerste resten uit de Bronstijd ontdekte in het wegcunet van de Bolkesteinlaan. De adviezen van Bert Groenewoudt en Theo Spek (Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschappen en Monumentenzorg, Amersfoort) leidden ertoe dat een vrij onbekend landschappelijk gebied met een heldere vraagstelling tegemoet kon worden getreden. Hun steun tijdens en na het onderzoek was onontbeerlijk. Voor de eerste fase van het proefonderzoek (juni-augustus 2002) gaat dank uit naar Françoise Appels als projectleider en Michael van der Wees als veldtechnicus die samen met Norbert Eeltink de eerste gegevens uit het soms weerbarstige en omvangrijke terrein wisten te halen. De tweede fase (zomer-herfst 2003) was archeologisch gezien de omvangrijkste. De binnen het proefonderzoek bekend geworden nederzettingsterreinen werden onderzocht. Norbert Eeltink had samen met Monique Barwasser de veldleiding op zich genomen, bijgestaan door Natasja de Bruin, Ivo Hermsen, Emile Mittendorff en Femke Tomas (veldarcheologie). De veldtechniek was afwisselend in handen van Michael van der Wees, Rob Houkes, Victor Klinkenberg en Jos van Oijen. In deze fase werden veel studenten betrokken bij het veldwerk. De inzet van Deventer (Paul van Bree), Leidse (Charlotte Peen, Jelle Schokker, Suzanne Hendriks, Sonya Swarte, Jeffrey Bex) en Amsterdamse studenten (Universiteit van Amsterdam: Peter Vos, Barbara van Puffelen Hubert-Jan Dijk, Vrije Universiteit Amsterdam: Birgit Berk). Vanuit de Universiteit van Tórun (Polen) werkten mee Joanna Dabal, Magda ‘Ita’ Warminska. Het grondwerk werd verricht door de firma Flierman & Zn. uit Colmschate. De derde fase in de zomer van 2004, eigenlijk niet gepland, was te danken aan de oplettendheid van Huub Scholte Lubbering (Deventer) die tijdens het bouwrijp maken de driedubbele omgrachting ontdekte. Dankzij de flexibiliteit van Marien Breedijk (Deventer Ziekenhuis) en het mobiliseren van een veldteam door Bart Vermeulen, kon de sleutel tot de archeologische vraagtekens op de Rielerenk wor- DANKWOORD 5
Page 1 and 2: BOEREN VOOR DE STAD archeologisch,
Page 3: INHOUD DANKWOORD 1 INLEIDING MICHIE
Page 7 and 8: 1. INLEIDING · MICHIEL BARTELS 1.1
Page 9 and 10: Afb. 1.3 De aanleg van een proefsle
Page 11 and 12: 8 Spek et al., 2004, 177-209. 9 Hei
Page 14 and 15: 2 VRAAGSTELLING, METHODIEK EN WERKV
Page 16 and 17: 16 Waarden (IKAW). 5 Uit de directe
Page 18 and 19: 18 Afb. 2.4 Overzicht van alle in 2
Page 20 and 21: 20 Vindplaats 2: Losse sporen uit d
Page 22 and 23: 22 Vindplaats 9: Een kuil uit de mi
Page 24 and 25: 3 LANDSCHAP EN BODEM 24 3 LANDSCHAP
Page 26 and 27: 26 ooit bos, al zal het een natter
Page 28 and 29: 4 DE PREHISTORIE VAN DE RIELERENK 2
Page 30 and 31: 30 Twee aangetroffen stukken vuurst
Page 32 and 33: 32 schijnlijk ongeveer de zuidgrens
Page 34 and 35: 34 Afb. 4.6 Reconstructie van een v
Page 36 and 37: 36 kleine afmetingen -de grootste v
Page 39 and 40: Afb. 4.11, pag. 38 Fragmenten van n
Page 41 and 42: 5 DE RIELERENK IN DE MIDDELEEUWEN E
Page 43 and 44: 2 CRD 1392, 430/431: De Meijer, 196
Page 45 and 46: Afb. 5.4 Deventer en omgeving op de
Page 47 and 48: Afb. 5.6 Luchtfoto genomen door de
Page 49 and 50: 13 Huibers, 2004. 14 Bieleman, 1992
Page 51 and 52: 20 S 50-060. 21 Mittendorff, 2005.
Page 53 and 54: Afb. 5.13 Sporen uit de nieuwe tijd
Page 55:
Afb. 5.14b De plattegrond van de sc
Page 58 and 59:
58 pingsdorf, daterend uit de 10 de
Page 60 and 61:
60 Een versterking in de landweer R
Page 62 and 63:
62 Afb. 5.22 Het erf Warmboldink ti
Page 64 and 65:
64 Afb. 5.24 De laatmiddeleeuwse sp
Page 66 and 67:
66 Afb. 3.1 Bodemprofiel door het e
Page 68 and 69:
68 Afb. 4.1 De lichtgrijze verkleur
Page 70 and 71:
70 Afb. 5.9 Het grondgebruik op de
Page 72 and 73:
72 Afb. 5.16 De sporen behorende bi
Page 74 and 75:
74 Afb. 5.20 Gereconstrueerd verloo
Page 76 and 77:
76 Afb. 5.32 De hopplantage uit de
Page 78 and 79:
78 Afb. 6.5 Reconstructie van de op
Page 80 and 81:
80 Het kadastrale kaartblad waarop
Page 82 and 83:
82 deleeuwse huis te vinden, werden
Page 84 and 85:
84 tussen verschillende grote recen
Page 86 and 87:
86 fundering van een klein bakstene
Page 88 and 89:
88 De sporen werden vergeleken met
Page 90 and 91:
90 Gebouwstructuren In de zuidwesth
Page 92 and 93:
92 Rundergraf tussen de palenrijen
Page 94 and 95:
94 veronderstelde goot palenrijen a
Page 96 and 97:
96 6.3 Consumptie en smaak Was Deve
Page 98 and 99:
98 Archeologisch onderzoek op de Br
Page 100 and 101:
100 de beerputten waarschijnlijk ge
Page 102 and 103:
102 6.6 De hopplantage op de Rieler
Page 104 and 105:
104 plantage minimaal 75 jaar en ma
Page 106 and 107:
106 van innovatie of schaalvergroti
Page 108 and 109:
108 ken, bierstellingen (?), 20 las
Page 110 and 111:
110 grote aantallen brouwerijen bin
Page 112 and 113:
112 historische bronnen zijn in gro
Page 114 and 115:
114 7.3 De prehistorie: Aan de peri
Page 116 and 117:
116 Hieruit werd weer bier gebrouwe
Page 118 and 119:
118 Deventer. -Bartels, M.H. & B. V
Page 120 and 121:
120 -Hermsen, I., 2003. Wonen en gr
Page 122 and 123:
122 -Scholte Lubberink, H.B.G., 200
Page 124 and 125:
METAALCATALOGUS 124 METAALVONDSTEN
Page 126 and 127:
126 Textielloden Textielloden besta
Page 128 and 129:
128 13 1. textiellood 2. Deventer,
Page 130 and 131:
130 aan de voorzijde de opschriften
Page 132 and 133:
132 3. Kledingaccessoires en sierad
Page 134 and 135:
134 36 1. gesp 2. Deventer, Rielere
Page 136 and 137:
136 Kledingsluitingen Kledinghaakje
Page 138 and 139:
138 51 1. beslagstuk 2. Deventer, R
Page 140 and 141:
140 Ring De ring is gemaakt van get
Page 142 and 143:
142 5. Meubilair Meubelbeslag Tot m
Page 144 and 145:
144 72 1. tapkraan 2. Deventer, Rie
Page 146 and 147:
146 Messenonderlegger Dit kruisvorm
Page 148 and 149:
148 Pijpereutelaar Pijpereutelaars
Page 150 and 151:
150 10. Munten, muntgewichten en re
Page 152 and 153:
152 90 1. braemse 2. Deventer, Riel
Page 154 and 155:
154 102 1. muntgewicht 2. Deventer,
Page 156 and 157:
156 11. Diversen Gewichten Gewichte
Page 158 and 159:
158 111 1. pelgrimsinsigne 2. Deven
Page 160 and 161:
LITERATUURLIJST BEHORENDE BIJ DE ME
Page 162 and 163:
RAPPORTAGES ARCHEOLOGIE DEVENTER 16
show all

RAD 21: Vermeulen B. & M. H. Bartels, 2007. Boeren voor de stad ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?