RAD 21: Vermeulen B. & M. H. Bartels, 2007. Boeren voor de stad ...

16 S101-195.
17 Groenewoudt, 2006, 117.
(afb. 4.7). 16 Deze kuil lag in het midden van een door vierkante middeleeuwse greppels
omsloten zandkop. In het gele dekzand tekende deze kuil zich af als een stompovaal
spoor met een doorsnede van 2,3 m. De vrijwel horizontale bodem van deze
kuil lag 25-35 cm onder het opgravingsvlak. Aan de zijkanten liep de kuilwand gebogen
omhoog. De vulling van de kuil bestond uit donkerbruingrijs zand met daarin
wat geliger en bruiniger zones. Duidelijke overblijfselen van houtskool werden hierin
niet waargenomen. Wel was verspreid in deze kuil een grote hoeveelheid scherven
aardewerk aanwezig. Op basis van deze vondsten kan dit spoor worden gedateerd
in de gevorderde midden ijzertijd of de eerste helft van de late ijzertijd, tussen
circa 350 en 100 v. Chr. Rondom deze kuil lagen veel natuurlijke grondverkleuringen,
die zowel het gevolg zijn van ingegroeide boomwortels als van de graafactiviteit
van dieren. Vermeldenswaardig is de aanwezigheid van een dassenburcht
op deze locatie. Deze was herkenbaar als een uitgebreid stelsel van later met akkergrond
opgevulde gangen, die uitstulpingen lieten zien op de plaatsen van holen
waarin de dassen verbleven. De aanwezigheid van een dassenburcht vertelt iets
over het landschap. Dassen houden zich bij voorkeur op in halfopen cultuurlandschap
op enige afstand van menselijke woonplaatsen. Dit wijst erop dat deze locatie
wel deel uitmaakte van het ingerichte landschap, maar op enige afstand van de
woonplaatsen lag. 17 Behalve dit soort fenomenen van natuurlijke aard, bevonden
zich binnen een straal van zo’n 5-10 m rondom de grote kuil uit de ijzertijd nog
enkele sporen waarvan het karakter moeilijk viel te duiden. Dit waren hoofdzakelijk
ronde en onregelmatige lichtbruine en lichtgrijze vlekken met een doorsnede
van 20-80 cm en van een diepte maximaal 20 cm. In de meeste gevallen leek het
hierbij eveneens te gaan om natuurlijke verkleuringen, hoewel enkele misschien de
onderkanten van paalsporen voorstelden. Uit deze sporen zijn geen vondsten
afkomstig. Wanneer dit daadwerkelijk restanten van door mensenhand gegraven
kuilen geweest zijn, is de kans groot dat deze gelijktijdig waren met de grote vondstrijke
kuil uit de ijzertijd. Doordat de zandkop is afgetopt, bestaat een reële kans
dat sporen van relatief ondiep ingegraven kuilen geheel zijn verdwenen. Dit bemoeilijkt
de interpretatie van deze vindplaats uit de ijzertijd aanzienlijk. Gezien de geringe
oppervlakte van de zandhoogte –nauwelijks 40 bij 40 m– valt uit te sluiten, dat zich
hier een boerenerf heeft bevonden. Daarvoor is de ruimte eenvoudigweg te klein.
Boerderijen stonden in de prehistorie namelijk altijd op plaatsen waar voldoende
ruimte was voor het aanleggen van een akker. Wel geeft het typische nederzettingsafval
uit de kuil een aanwijzing, dat de woonplaats van de mensen die dit
materiaal weggooiden nooit ver weg kan hebben gelegen. Vermoedelijk lag deze op
de dekzandhoogte aan de zuidkant of de westkant van het onderzoeksgebied.
Misschien werden de resten van kapotte potten tegelijk weggedaan met resten
organisch afval, waarvan in de droge zandbodem geen overblijfselen bewaard zijn
gebleven. Zo zouden bijvoorbeeld de stinkende botten met vleesresten van een pas
geslacht dier kunnen zijn samen geraapt met scherven aardewerk en buiten de
woonplaats zijn begraven om stankoverlast te voorkomen. Maar dit is slechts één van
de mogelijke interpretaties van deze vindplaats op de Rielerenk.
4.6 Vondsten uit de ijzertijd
Een eerste, kleine concentratie aardewerk uit de ijzertijd was aanwezig rondom en
tussen de paalsporen van de spieker in werkput 2. Het betreft zo'n twintig scherfjes,
waarvan er vijf zijn verbrand. Deze scherven hebben een licht roodbruine tot
bruingrijze kleur. De dikte van de scherven ligt tussen 6 en 10 mm. Dit aardewerk
is variabel gemagerd met zand, granietgruis en potgruis. Vanwege hun overwegend
35