RAD 21: Vermeulen B. & M. H. Bartels, 2007. Boeren voor de stad ...

18 Klomp, 1999, catalogusnummer 175.
afbeeldingen op een rekenpenning gevonden in Dordrecht. 18 Hier was de tekst niet
goed leesbaar maar komen de leesbare letters in ieder geval niet overeen met de
tekst van het op de Rielerenk aangetroffen exemplaar.
De tweede hier afgebeelde rekenpenning heeft een omschrift in het Nederlands en
is dan ook vermoedelijk in de noordelijke Nederlanden geslagen (cat. nr. 106). Aan
de voorzijde is een astroloog afgebeeld die probeert de ogen van een blinde te openen.
Daaromheen staat een omschrift dat luidt: SCHALC * TREC * VTH * V *
BALCK. In de afsnede onder staat: LV.6.C wat staat voor het bijbelboek Lucas, het
zesde hoofdstuk en het honderdste vers. (In de huidige bijbelvertaling Lucas 6 vers
39-42). In deze verzen stelt Jezus de vraag: Kan een blinde een andere blinde leiden?
Zullen ze niet beiden in de put vallen? Even verder staat: je ziet wel de splinter in het
oog van je broeder, maar de balk in je eigen oog zie je niet? Hoe kun je dan zeggen:
broeder, laat me de splinter uit je oog halen, terwijl je balk in je eigen oog niet ziet?
Huichelaar, haal eerst de balk uit je eigen oog, pas dan kun je scherp zien om de splinter
bij je broeder weg te halen. Aan de achterzijde is een uil met een bril in de rechterpoot
te zien. De uil is een symbool voor kennis en wijsheid. Links staat een kandelaar
met een brandende kaars. Ook hier houdt het omschrift verband met de
afbeelding en luidt: WAT BAT KERS OF BRIL DI NIET SIEN EN WIL. Mogelijk zijn
de citaten gericht tegen de Spaanse Koning en/of de katholieke kerk. Beide stonden,
ongeveer 15 jaar voor De Opstand, al ter discussie. Openlijke kritiek was gevaarlijk
maar de overheersers konden tegen de makers van dit soort spotpenningen weinig
doen. Er stond immers alleen een bijbeltekst op.
105
1. rekenpenning Neurenberg
2. Deventer, Rielerenk
3. 226/48/-/-/0-125
4. detectorvondst
5. 1580-1601
6. diam. 22 mm
7. koperlegering
8. geslagen;
vz: [rozet]
HANNS.KRAVWINCKEL.IN.NV;
kz:[kruis] GOTES.SEGEN.MACHT.REICH
9. Bos, 1995, 130
106
1. rekenpenning Noordelijke Nederlanden
2. Deventer, Rielerenk
3. 226/2-33-51/-/-/0-136
4. detectorvondst
5. 1554
6. diam. 31 mm, d. 1 mm.
7. koperlegering
8. geslagen;
vz: links een astroloog die probeert de
ogen van een blinde (rechts) te openen,
omschrift:
SCHIALC.TRECKT.VT.VWEN.BALC.
LV.VI.C;
LV.VI.C verwijst naar de Bijbel in de
toenmalige vertaling Lucas 6: 100, in de
huidige bijbelvertaling Lucas 6 vers
39-42;
kz: rechts een uil met bril in rechterpoot;
links een kandelaar met brandende kaars,
omschrift: WAT BAT KERS OF
BRIL DI NIET SIEN EN WIL
9. Feuardent, 1983, nr 13693
155