RAD 21: Vermeulen B. & M. H. Bartels, 2007. Boeren voor de stad ...

99
1. duit Zwolle
2. Deventer, Rielerenk
3. 226/32/-/-/0-60
4. detectorvondst
5. 1618
6. diam. 21 mm
7. koperlegering
8. geslagen;
vz: ZW/OLLÆ/;
kz: wapenschild
9. Bos, 1995, 57, nr. 89
14 Houben, 1998, 17-18.
15 Houben, 1998, 17-18.
100
1. duit Overijssel
2. Deventer, Rielerenk
3. 226/-/-/-/0-11
4. detectorvondst
5. 1764
6. diam. 22 mm
7. koperlegering
8. geslagen;
vz: Muntmeestersteken: rozet arend, de
arend heeft de kop naar links gewend,
opschrift: OVER/YSSEL/1764;
kz: een gekroond wapen van Overrijsel,
omschrift: VIGI LATE ETORATE
9. Bos, 1995, 35, nr. 51c
101
1. duit Gelderland
2. Deventer, Rielerenk
3. 226/-/-/-/0-44
4. detectorvondst
5. 1784
6. diam. 22 mm
7. koperlegering
8. geslagen;
vz: .D/GEL/RIÆ/1784;
kz: gekroond Gelders wapen met onder
het wapen doorlopend omschrift: IN
DEO.EST.SPES.NOSTRA
9. Bos, 1995, 7, nr. 13a
Muntgewichten
Muntgewichten werden gebruikt om te controleren of een bepaalde munt wel het
juiste gewicht had. Voor elke munt was dus een eigen muntgewicht. Het controleren
van munten was geen overbodige luxe. Het kwam regelmatig voor dat kleine randjes
van munten gesneden werden, het zogenaamde snoeien. In een munteconomie
waar de waarde van de munt wordt bepaald door het gewicht was het dus zaak om
dit gewicht te controleren. De muntgewichten zijn doorgaans van koper en soms
van lood. Vaak is op één zijde een stilistische weergave van de munt waarmee het
gewicht overeenkwam te herkennen. De keerzijde vermeldt soms de stad waar het
muntgewicht is gemaakt maar is in andere gevallen blanco. De vorm loopt uiteen
van rond en zeshoekig tot rechthoekig en vierkant. In de Nederlanden waren tot
halverwege de 15 de eeuw vooral de ronde gewichten gangbaar hierna kwam de
vierkante vorm in zwang.
In totaal werden op de Rielerenk vier muntgewichten aangetroffen waarvan er
slechts drie zijn afgebeeld. Het eerste muntgewicht is vermoedelijk geproduceerd in
Brugge en dateert uit de 14 de eeuw. 14 (cat. nr. 102) Aan de voorzijde van het gewicht
is een liggende rechthoek te zien waarbinnen een lam en een kruisvaan zijn
afgebeeld. Dit muntgewicht werd gebruikt om het gewicht van de Franse munt Agnel
te controleren die sinds 1311 werd geslagen. Ook het tweede muntgewicht is
vermoedelijk te koppelen aan een in Frankrijk geslagen munt, de Ecu a la chaise. (cat.
nr. 103) Deze munt werd sinds 1337 geslagen. 15 Op de voorzijde is een schild met
twee lelies boven en één lelie onder te zien. Aan de achterzijde is te zien dat het
gewicht is bijgevijld vermoedelijk bij het ijken. Het derde muntgewicht is te dateren
in de 16 de of de 17 de eeuw. (cat. nr. 104) Aan de voorzijde is een voorstelling te zien
van twee elkaar aankijkende hoofden binnen een parelrand. Dit correspondeert met
de Spaanse Excelente die werd aangemunt tussen 1581 en 1601. Door De Opstand
waren er veel Spaanse troepen in de Lage Landen en zullen deze munten mogelijk
op een aanzienlijke schaal in omloop zijn geweest. Op het laatste muntgewicht is alleen
een cirkel te herkennen die niet nader is te determineren.
153