RAD 21: Vermeulen B. & M. H. Bartels, 2007. Boeren voor de stad ...

Horlogesleutel
Horlogesleutels werden gebruikt voor het opwinden van zakhorloges en het verzetten
van de wijzers. De sleuteltjes waren vrij teer en raakten daardoor regelmatig
beschadigd. Samen met het feit dat de sleuteltjes vrij klein waren en gemakkelijk
kwijtraakten, zorgde dit ervoor dat deze sleuteltjes regelmatig archeologisch worden
teruggevonden. Het meest gebruikte materiaal is messing maar er komen ook
zilveren exemplaren voor. Het hier aangetroffen exemplaar dateert vermoedelijk uit
de 18 de of 19 de eeuw en is aan de voorzijde versierd met een mand met bloemen.
(cat. nr. 85)
9. Verwarming en verlichting
85
1. horlogesleutel
2. Deventer, Rielerenk
3. 226/-/-/-/0-37
4. detectorvondst
5. 1850-1880
6. gegoten
7. l. 23 mm, b. 18 mm, d. 1 mm
8. gegoten;
vz: zwaan in vijver;
kz: mand met bloemen
9.
Tondeldoos
Om vuur te maken werd voor de uitvinding van de lucifers in het begin van de 19 de
eeuw, gebruik gemaakt van een zogenaamde vuurslag en een stuk vuursteen. Door
met de metalen vuurslag op de vuursteen te slaan werden kleine vonkjes gecreëerd.
De vonkjes werden in contact gebracht met de tondel, een bij voorkeur licht ontbrandbaar
materiaal. De gehele set werd opgeborgen in de tondeldoos, de voorloper
van onze aansteker of doosje lucifers. De tondeldozen zijn vaak langwerpig
maar er komen ook andere vormen voor. Aan beide zijden bevindt zich een halfrond
dekseltje met een oog. Doormiddel van het oog kon de tondeldoos aan een
ketting kon worden opgehangen. Doordat het deksel met een eigen oog aan de ketting
verbonden was raakte het minder snel kwijt. Het op de Rielerenk aangetroffen
exemplaar is van geknipt en aan elkaar gesoldeerd koperplaat. (cat. nr. 86) Het heeft
een draadoog en is vermoedelijk tussen 1700 en 1900 te dateren.
86
1. deksel van een tondeldoos
2. Deventer, Rielerenk
3. 226/32/1/-/0-48
4. detectorvondst
5. 1700-1900
6. diam. 28 mm, h. 15 mm.
7. koperlegering
8. geknipt, samengesteld, met oog
9.
149