RAD 21: Vermeulen B. & M. H. Bartels, 2007. Boeren voor de stad ...

126
Textielloden
Textielloden bestaan uit platte schijven die verbonden zijn met een loden strip. Eén
van de schijven is voorzien van een pin die door de stof werd gedrukt. In de andere
schijf zit een gat waar de pin doorheen werd gedrukt. Daarna werd het lood met
een tang dichtgeknepen. Vaak was de tang voorzien van een stempel. Deze loden
werden vanaf de 13 de tot de 19 de eeuw toegepast. De productie van stoffen was
gebonden aan allerlei regels. Tijdens het productieproces vonden diverse controles
plaats. Nadat de stof goed was bevonden, werd een lood aangebracht. Naast loden
voor de kwaliteit van de stof werden soms ook loden aangebracht voor de kwaliteit
van de verf of de lengte van de stof. Sommige andere steden vermelden alle informatie
op een lood doormiddel van zogenaamde kloppen. Deelbewerkingsloden
waren vaak voorzien van een huismerk, loden met een lengteaanduiding, verfloden
en staalloden waren vaak voorzien van een stadswapen.
Het onderscheid tussen de verschillende typen is bij onvolledige of kwalitatief
slechte loden nauwelijks te maken. Alle loden zijn in de catalogus dan ook als textielloden
weergegeven. Op de Rielerenk werd onder andere een lakenlood uit
Osnabrück gevonden met daarop het jaartal 1585. (cat. nr. 4) 3 Op een ander lood
staan de woorden WOLLE DEEKEN GEMAAKT BINNEN LEIDEN. (cat. nr. 5) Een
lood van dit type is onder andere aangetroffen aan de Smedenstraat 475 te Deventer
en is te dateren in de 18 de eeuw. Op de overige loden staan vooral huismerken
en niet aan een specifieke plaats te koppelen lettercombinaties of initialen.
(cat nr. 6, 7, 8, 9, 10-14) Van een aparte categorie is een pijplood. (cat. nr. 15) Deze
werden door wevers aan enkele draden geklemd en ingeweven in het nieuw te
weven laken. Na keuring van dit laken werd het pijplood gemerkt, Dit merk kan
bestaan uit een stadsmerk en huismerk. Op het op de Rielerenk aangetroffen exemplaar
laat een kruis zien.
4
1. textiellood
2. Deventer, Rielerenk
3. 226/-/-/-/0-44
4. detectorvondst
5. 1585
6. diam. 31 mm, d. 5,7 mm
7. loodlegering
8. gegoten, geknepen, ingekrast;
vz: rondom: *1585*OSNABRUGG in
binnencirkel: WRACK en merkteken;
kz: huismerk
9. Bartels, 2006, 142.
5
1. textiellood
2. Deventer, Rielerenk
3. 226/1/-/-/0-10a
4. detectorvondst
5. 1720-1790
6. diam. 27 mm, d. 6 mm
7. loodlegering
8. gegoten, geslagen;
vz: ..LE/…KEN/...MAAKT/...LEYDEN
9.
3 Dit is het eerste bekende lakenlood uit Osnabrück: Mondelinge Mededeling B. Zehm (Osnabrück).
6
1. textiellood
2. Deventer, Rielerenk
3. 226/26-27-51/-/-/0-82
4. detectorvondst
5. 1600-1700
6. diam. 23 mm
7. loodlegering
8. gegoten;
vz: huismerk met gat;
kz: 3 strepen vermoedelijk veroorzaakt
door het vastknijpen
9.