RAD 21: Vermeulen B. & M. H. Bartels, 2007. Boeren voor de stad ...

108
ken, bierstellingen (?), 20 last mout, enkele ossen en een veulen buiten de stad in de
weide, geïnventariseerd. De waarde van huis, schuur, tuin, brouwerij en inventaris
werd op 1000 Goudgulden getaxeerd. 53 Ook in het Deventer Broederenklooster
werd gebrouwen. Het inmiddels protestantse stadsbestuur verkocht in 1594 zonder
pardon hun brouwketel en brouwgereedschap om met dit geld de geconfisqueerde
Broederenkerk te herstellen. 54
De beperkte hoeveelheid archeologische en archivalische gegevens zijn niet representatief
voor de ontwikkeling van de brouwnijverheid in laatmiddeleeuws Deventer.
De data zijn te gefragmenteerd en chronologisch zo divers, dat hieruit geen ontwikkelingen
kunnen worden afgeleid. Archeologisch zijn in Nederland betere voorbeelden
voorhanden, zoals het onderzoek in het Arnhemse Musiskwartier (2003-
2005). Daar werden 16 brouwovens uit de periode 1400-1600 onderzocht (afb.
6.11). Deze stonden aan de Brouwerstrate en Brouwerstege, afgewisseld door leerlooierijen
uit dezelfde tijd. 55 In Arnhem was het één kwartier in de stad, dat zich
specifiek op het brouwen van bier toelegde. Ook in Amersfoort werden grotere aantallen
laatmiddeleeuwse brouwhuizen met ovens en fornuizen opgegraven. Amersfoort
was, in tegenstelling tot Deventer en Arnhem, in de 15 de -17 de eeuw bekend
om haar bierproductie. 56
Het grootschalig historisch onderzoek, dat in Nederland naar de bierproductie in
de afgelopen decennia is uitgevoerd, gaf een genuanceerd beeld van de ontwikkeling
van de productie en consumptie. Tot 1300 was de huisbrouwerij in de stad de
gebruikelijke manier om gruitbier te brouwen. Deze kleinschalige productie voorzag
de bevolking in de opkomende steden van voldoende bier. 57 De periode van 1300
tot 1475 was een tijd van grote veranderingen in de bierbrouwerij. Dit had primair
te maken met de introductie van veel betere en smakelijkere biersoorten dan het
Afb. 6.11
Brouwoven opgegraven in het Musiskwartier te Arnhem.
53
Enno van Gelder, 1973, 138-140.
54
Holthuis, 1993, 180.
55
Mondelinge mededeling Mieke Smit, Arnhem. Zie ook: Van de Venne, 2005, 39-69. De fornuizen hebben een gemiddelde diameter
van 2,2 tot 2,8 m.
56
Van de Venne, 2005, 15-33.
57
Unger, 1992, 282-283.