Lesmap VLUCHT! layout

worden vanuit de gedachte: "Iedereen gaat dood, maar mij overkomt dat niet. Ik kan laten zien dat ik
de dood te slim af ben." Onder invloed van leeftijdgenoten kan dit behoorlijk uit de hand lopen. Ze
beschermen zich door uit te gaan van een dood die volgens vastgestelde regels handelt en die de
rangorde volgt die gekoppeld is aan leeftijd. Ze gaan er daarbij vanuit dat de oudsten het eerst aan
de beurt zijn. Maar als de dood onverwacht iemand kiest, als iemand overlijdt 'die niet aan de beurt
is', doen ze de angstige ervaring op dat menselijke verdedigingsmechanismen weinig waard zijn.
Ervaring speelt een rol in het omgaan met de dood van iemand in de naaste omgeving. Volwassenen
hebben hierin meestal meer ervaring dan jongeren, ze hebben al meer meegemaakt. Dat maakt dat
volwassenen rouw beter in toekomstperspectief kunnen zien. Ze weten dat na verloop van tijd de
pijn minder wordt en het leven er weer beter uit kan gaan zien. Bij jongeren maakt het gebrek aan
ervaring het rouwproces extra verwarrend en angstaanjagend.
Verbergen van rouw
Rouw van jongeren wordt vaak over het hoofd gezien. Daar dragen ze zelf ook aan bij. De jongeren
zijn zelfstandigheid aan het verwerven, stellen zich steeds onafhankelijker op, richten zich meer op
leeftijdgenoten en willen daarbij niet 'afwijken'. De rouwende jongere is zich ervan bewust dat hij
anders bekeken en anders behandeld wordt en in enkele opzichten ook anders ís dan
leeftijdgenoten. Daardoor voelt hij zich in verlegenheid gebracht als zijn verlies en de gevolgen
daarvan ter sprake komen. Bovendien wil hij zijn emoties in de hand houden. Daarom doet hij veel
moeite om te voorkomen dat er over het verlies gesproken wordt en zal hij het belang en de
betekenis van het verlies vaak kleiner maken dan het in werkelijkheid is.
De behoefte aan niet anders willen zijn, stabiliteit en voorspelbaarheid zorgt ervoor dat jongeren
zoveel mogelijk normaal proberen te doen om een doorsnee tiener te lijken. Ze bouwen een muurtje
om zichzelf heen en doen er veel moeite voor om aan de buitenkant niks te laten merken. De
binnenkant is echter heel anders. Daar zit de pijn, de eenzaamheid en de rouw.
Ook thuis verbergen ze hun rouw. Ze vallen hun ouder(s) niet lastig met hun verdriet omdat ze zien
dat hun vader of moeder het ook moeilijk heeft en ze deze willen beschermen.
School is een vertrouwde omgeving waar ze wekelijks vele uren verblijven. Hoewel ze ook daar hun
masker dragen om de rouw te verbergen, kunnen jongeren geen verbinding met school houden
wanneer er geen aandacht is voor hun verlies. Die aandacht hoeft niet groots en meeslepend te zijn,
het kan ook subtiel zijn.
Voor meer informatie over rouw bij jongeren verwijzen we u naar het boek Mijn troostende ik van
Riet Fiddelaers-­‐Jaspers, in 2004 uitgegeven bij Ten Have in Kampen.”