19 Vrijdag - De Pers

Wetenschap Nieuws
Criminologie Veiligheid op straat
Oom agent als buurtwerker
Als het om criminaliteit gaat,
zoeken politici naar kant-en-klare
oplossingen, liefst uit het buitenland.
Een illusie, waarschuwt criminoloog
René van Swaaningen. Wat
nodig is, is herstel van de jeugdzorg.
Marcel Hulspas
PLAATSNAAM
...
Minister Rouvoet heeft de Tweede Kamer
verteld dat hij ‘een landelijk dekkend
netwerk’ wil opzetten van opvoedingskampen
voor probleemjongeren
die de buurt ‘terroriseren’. Een
mooi voorbeeld, aldus René van
Swaaningen, van de huidige neiging
om maatschappelijk werk opnieuw
uit te vinden, maar dan door justitie
en onder het kopje ‘veiligheid’. We
zijn bang geworden, constateert de
Rotterdamse hoogleraar internationaal
vergelijkende criminologie. ‘De
omslag vond plaats omstreeks het
jaar 2000. Het thema veiligheid
kwam sterk op. We voelden ons bedreigd,
niet alleen vanuit het buitenland
(denk aan het referendum over
de EU-grondwet), maar ook door allochtonen
in eigen land.’
De angst voor verloedering van de samenleving
leidde tot een roep om
zwaardere straffen. Zijn rechters vanaf
toen ook strenger gaan straffen?
‘Nee, die trend begon al veel eerder,
halverwege de jaren ‘80. De Commissie-Roethof
vestigde de aandacht op
de kleine criminaliteit, die in de voorafgaande
jaren sterk gestegen was.
Eigenlijk is dat begrip 'kleine criminaliteit’
pas daarna ingeburgerd. Begin
jaren ‘90 werd dankzij de Commissie-Van
Traa duidelijk hoe omvangrijk
de georganiseerde misdaad
in ons land was. Die ontwikkelingen
hebben ertoe geleid dat justitie steeds
zwaardere straffen ging opleggen. De
getallen zijn echt opmerkelijk. Begin
jaren ‘70 telde Nederland 18 gevangenen
per 100.000 inwoners. Halverwege
de jaren ‘80 lag dat rond de 40,
maar daarmee behoorde Nederland
nog steeds tot de landen met het minste
aantal mensen in de gevangenis.
Nu is het 136 per 100.000, waarmee
Nederland de grootste stijger wereldwijd
is.’
En is Nederland door dat strengere
straffen veiliger geworden?
‘Zoiets is heel moeilijk te meten, maar
als je daarmee bedoelt of de criminaliteitscijfers
gedaald zijn, dan is het
antwoord nee. Uit onderzoek, ook
internationaal, blijkt steeds weer dat
.......................................................................................................................................................................................................
MARCEL
HULSPAS
Hoopopgeleide werkende
vrouwen staan stijf van de
stress, blijkt uit een enquête.
Gemiddeld heeft 22 procent
van de beroepsbevolking last van
stress, maar vrouwen boven de vijftig
klagen veel vaker. Als ze tegen de zestig
lopen, klaagt zelfs 40 procent over
stress. ‘Een schrikbarende uitkomst’,
aldus arbeidspsycholoog Louise Boelens
in Trouw. Maar een verklaring
heeft ze er niet voor: ‘Hoogopgeleide
mannen maken immers net zulke lange,
zo niet langere werkdagen.’ Zou de
..........................................................
Of je wacht op hulp...
Hongaarse biologen hebben ontdekt dat
schildpadden die op hun rug zijn beland drie
tactieken hebben om zich om te keren.
‘Ik verwacht meer van de aanpak van probleemwijken dan van justitiële maatregelen.’ THOMAS SCHLIJPER/HH
er geen correlatie bestaat tussen de
zwaarte van de straffen die Justitie
oplegt en de misdaadstatistieken. Het
optreden van justitie weerspiegelt
niet de misdaadcijfers – stijgende criminaliteit
leidt tot zwaardere straffen,
en dat zorgt dan weer voor een
daling – maar de toestand van de
maatschappij. Een angstige maatschappij
roept om zwaardere straffen.
Dus hoe lager het vertrouwen in
de overheid, hoe zwaarder de straffen.
En ook, hoe groter de verschillen
tussen arm en rijk, en hoe groter de
angst voor criminaliteit, des te zwaarder
de straffen.’
Dat betekent dat we het probleem criminaliteit
niet door middel van justitiële
maatregelen kunnen beheersen?
‘Je moet in ieder geval niet de illusie
wekken dat je daar door middel van
justitiële maatregelen grote invloed
op kunt uitoefenen. Ik verwacht meer
van maatschappelijke maatregelen,
zoals de aanpak van probleemwijken.
Voor een deel is dat terug naar de
jaren ‘60/’70, toen er nog geïnvesteerd
werd in jeugdzorg en buurtwerk.
Die zijn in de jaren ‘80 vrijwel
volledig wegbezuinigd, waardoor
een belangrijk vangnet is verdwenen.
Wat daar gebeurd is, is echt schandalig.
Het vacuüm dat zo is ontstaan,
wordt nu in toenemende mate gevuld
door een divers controlesysteem
bestaande uit buurtvaders, gemeentelijke
initiatieven, particuliere bewakingsbedrijven,bewakingscamera’s
en door justitie. Oom agent is
inmiddels een halve maatschappelijk
werker. Op dit moment verdient
14 procent van de beroepsbevolking
zijn geld met het in de gaten houden
en controleren van medeburgers.’
Er is dus ook meer werk voor criminologen?
‘Sinds de jaren ‘90 is er sprake van
hernieuwde belangstelling voor de
criminologie. Gemeentes zijn in de
ban van ‘veiligheid’ en de politie
heeft nu meer belangstelling voor
misdaadanalyse. Aan de Erasmus
Universiteit zijn wij in 2001 gestart
met een volledige opleiding criminologie.
Traditioneel komen criminologen
uit de sociologische of de psychologische
richting. Mensen met
een sociologische achtergrond zijn
Geef die kip een pil!
vrouw toch het zwakke geslacht zijn?
Moet ze gewoon harder werken? Boelens
laat deze logische conclusies uiteraard
netjes liggen. Ze denkt dat bij
vrouwen ‘het spanningsveld tussen
tijd investeren in werk en gezin eerder
gaat wringen’ (terwijl de kinderen de
deur al uit zijn?) of dat hoogopgeleide
vrouwen vooral werken ‘in sectoren
waar werk grote emotionele belasting
met zich mee brengt.’ Het klinkt sympathiek
maar daar zijn die stresskippen
natuurlijk niet mee geholpen.
Hoe gaan wij mannen om met deze
............................................................
Geen rust in de kom
Amerikaanse biologen hebben een zebravisje
ontdekt met een mutatie die slapeloosheid veroorzaakt.
De zebravis is een ideaal proefdiertje.
vooral geïnteresseerd in de gevolgen
voor de samenleving, die met een
psychologische juist meer in de mo-
Sterrenkunde
Opgehemeld
Govert Schilling ...
De sterrenhemel van 19-26 oktober:
•
•
Zondagnacht (21 oktober) zijn
er ‘vallende sterren’ te zien –
kosmische stofdeeltjes die in
de aardse dampkring verbranden.
De stofjes zijn afkomstig
uit de Orionidenzwerm, een
band van stof, in de ruimte
achtergelaten door de beroemde
komeet van Halley.
De bekende ‘Steelpan’ van de
Grote Beer zie je deze week
’s avonds rond 23.00 uur laag
boven de noordelijke horizon
staan. Recht boven de pan is de
‘schrikbarende uitkomst’? Lachen wij
de klachten weg? Natuurlijk niet. Hier
is sprake is van een verwaarloosde
ziekte. Het Postmenopausal Stress
Syndrome, stel ik voor. PSS. En er moeten
zo snel mogelijk medicijnen komen
tegen PSS. Pilletjes waardoor de
hoogopgeleide vrouw de zon weer in
het water ziet schijnen. Dat is zo gepiept.
Denk maar aan verlegenheid.
Dat is sinds een paar jaar een erkende
klacht, getiteld Social Anxiety Disorder,
opgenomen in de DSM, de bijbel
der psychiaters. Kort daarop ontdekte
GlaxoSmithKline dat minder verlegen
worden een van de vele bijwerkingen
was van haar antidepressivum seroxat.
En dus kan verlegenheid tegen-
...............................................................................
Ook spannend
NASA werkt samen met achtbaanontwerpers om haar 120 meter
hoge lanceertorens te voorzien van karretjes op een spoor, om in
geval van nood de astronauten zo snel mogelijk beneden te krijgen.
19
tieven van criminelen, hun achtergrond,
en de effecten van interventies.
In Rotterdam stellen we de dynamiek
tussen criminaliteit en controle
centraal.’
Beleidsmakers zijn altijd op zoek naar
die ene aanpak .
‘En dan het liefst uit het buitenland.
Het bekendste voorbeeld daarvan is
het zero tolerance-beleid waarmee de
New Yorkse burgemeester Giuliani
ooit goede sier maakte. Een dergelijke
aanpak wordt enthousiast gekopieerd,
maar onderzoek waarin vraagtekens
worden geplaatst bij het effect
is op de een of andere manier nooit
bij de beleidsmakers aangekomen.
Een ander voorbeeld zijn de werkkampen
waar Rouvoet nu weer mee
komt en waar minister-president
Lubbers al veel eerder een pleidooi
voor hield. Het is het kopiëren van de
zogenoemde bootcamps die in de VS
heel even populair waren, maar volstrekt
niet werkten.’
Voor criminaliteit bestaan geen eenvoudige
oplossingen.
‘Verreweg de meeste criminelen zijn
eenvoudige sukkelaars die het in
onze maatschappij niet kunnen bolwerken
– althans niet met legale middelen.
Hoeveel het er zijn, hangt in
grote mate af van de structuur van de
samenleving. Iedere maatschappij
krijgt de criminaliteit die ze verdient,
zei de Franse criminoloog Lacassagne.
En dat was 125 jaar geleden.’ 1
Poolster te vinden, die altijd
een vaste plaats aan de hemel
heeft. De rest van de sterren
draait rondjes om de Poolster.
De Volle Maan in de nacht van
donderdag 25 op vrijdag 26
oktober is extra groot en helder:
de maan staat op 356.754
kilometer afstand – de kleinste
afstand die dit jaar bereikt
wordt. 1
Meer weten?
www.allesoversterrenkunde.nl
woordig worden weggeslikt.
Nieuwe diagnoses voor oude pillen:
farmaceuten zijn er dol op. In 2012
verschijnt de nieuwe editie van de
DSM, maar bedrijven doen nu al hun
best om koopziekte, internetverslaving
en seksverslaving daarin opgenomen
te krijgen. De pillen liggen al
klaar. Waarom dan geen PSS? Er is
toch wel een farmaceut die medelijden
heeft met oudere, hoogopgeleide
vrouwen? Maar na 2012 moet het
wel afgelopen zijn met dat gezeur. 1
marcel.hulspas@depers.nl