Per - De Pers

De Groene Pers
De waakhonden van nu
Bedrijven die maatschappelijk verantwoord willen
ondernemen stellen bewakers van de duurzaamheid
aan. De CSO: het groene geweten van de organisatie.
Nienke Schütte
Bedrijfsleven Idealisme als baan
Mathilde Miedema Arco ten Klooster
Onno van Buuren
Dailah Nihot is hoofd Corporate Responsibility
& Sustainable Development van
ING. Haar functie bestaat al twaalf jaar,
en zelf vervult ze die nu twee jaar. Ze heeft
Europese Studies gedaan aan de UvA en
stage gelopen bij de Verenigde Naties. Wat
doet ze zoal met haar team? ‘Wij volgen de ontwikkelingen
in de wereld op het gebied van duurzaamheid en
adviseren de Raad van Bestuur over specifieke ethische
vraagstukken. Daarnaast ontwikkelen we beleid, publiceren
we het jaarlijkse maatschappelijke verslag en onderhouden
we contacten met ngo’s en duurzame
analisten. De laatste jaren geven we ook steeds meer
trainingen en adviseren we onze bedrijfsonderdelen bij
het ontwikkelen van duurzame producten.’
Klinkt leuk, maar wat heeft ING daarmee bereikt?
Volgens Nihot veel om trots op te zijn. Zo werkt het
bedrijf wereldwijd klimaatneutraal door het verminderen
van energiegebruik, het gebruiken van groene
stroom en het compenseren van CO 2-uitstoot. ‘In Nederland
hebben we een FSC-papier-convenant afgesloten
en we zijn betrokken bij het klimaatbos van Stichting
Natuurmonumenten. Verder hebben we onze interne
richtlijnen voor financiering publiek gemaakt, bijvoorbeeld
met betrekking tot controversiële wapens, kinderarbeid
en dierproeven. En we hebben 125.000 kinderen
wereldwijd toegang gegeven tot lager onderwijs door
middel van ons partnerschap met Unicef.’
Voorzitter Gemma Crijns van het MVO Platform bevestigt
dat een functie als CSR-officer niet helemaal
nieuw is. ‘Grote bedrijven hebben al sinds midden jaren
negentig functionarissen of hele afdelingen voor
hun MVO-beleid. Die hebben daar het geld voor, kleine
bedrijven niet. Vanuit Amnesty is de wereldwijde eerbiediging
van de mensenrechten aangekaart, de vakbonden
hamerden op vakbondsrechten en de
milieubeweging was begin jaren zeventig al bezig. Daar
hebben we ons redelijk schone milieu in Nederland
aan te danken.’ Als positieve voorbeelden van grote bedrijven
noemt ze Unilever (‘doet veel’), Akzo (‘staat
hoog in diverse duurzaamheidsindexen’) en Philips,
dat z’n best doet voor de zogeheten ketenverantwoordelijkheid.
Dat laatste houdt in dat het bedrijf ook
let op de mensen- en vakbondsrechten bij toeleveranciers.
Klimaathype
Dat alles neemt niet weg dat de functie van CSR-officer
sinds de klimaathype in opkomst is. Arco ten Klooster is
de eerste CSR-officer van PricewaterhouseCoopers in Ne-
Dailah Nihot
derland, sinds 2004. Daarnaast is hij adviseur voor PwC
op CSR-gebied. ‘Dat helpt om er uit eigen ervaring over
te spreken.’ PwC lijkt wereldwijd koploper wat betreft
maatschappelijk verantwoord ondernemen. ‘De voorzitter
van PricewaterhouseCoopers Global is voorzitter van
de World Business Council for Sustainable Development
(WBCSD), en de Nederlandse bestuursvoorzitter is nauw
betrokken bij een scholenproject in Malawi waar PwC in
participeert’, zegt Ten Klooster.
Vorig jaar steunde PwC zo’n vijftig ideële projecten.
‘Centrale projecten worden door PwC als geheel uitgevoerd.
Daarnaast kunnen medewerkers zelf projecten
aandragen en onder werktijd uitvoeren met gebruik van
bedrijfsmiddelen.’ Ongeveer 10 procent van het personeel
werkt aan ideële projecten (circa 420 man), goed
voor zo’n 15.000 manuur per jaar. ‘Ieder jaar komt daar
zo’n duizend uur bij.’
Toch kent ook het idealisme van PwC grenzen. Zo
heeft het bedrijf een lucratieve China-desk, maar zal het
zich niet snel inzetten voor steun aan Tibet. ‘We doen
nooit politieke uitspraken.’
Mooie principes
Iets verderop aan de Amsterdamse Zuidas zijn ze ook
voorzichtig als het om China gaat. Dailah Nihot van
ING: ‘Wij willen de mensenrechten respecteren bij onze
wereldwijde activiteiten. Zowel die van onze eigen medewerkers
als die van de mensen die door onze activiteiten
worden geraakt. Voor onze medewerkers beogen wij
een goede werkgever te zijn. Maar mensenrechten staan
ook centraal in ons financieringsbeleid. Zo financiert
ING geen activiteiten in Birma/Myanmar en Soedan.’ In
China is ING actief in twee joint ventures in de verzekeringsindustrie.
Alle mooie principes ten spijt is het zeer
de vraag of dat verandert als China doorgaat met het
doodschieten van Tibetaanse demonstranten.
Vorig jaar kwamen ING en een aantal andere banken
en pensioenfondsen in opspraak door een documentaire
van Zembla over dubieuze beleggingen. Volgens
Nihot was Zembla niet volledig geïnformeerd: ‘ING financiert
geen controversiële wapens, zoals clustermunitie.
Het spaargeld van onze klanten gaat hier dus ook
niet naartoe. De uitzending was gebaseerd op een rapport
van Milieudefensie dat niet berustte op feiten die
afkomstig waren van ING.’ Er zijn ook werknemers die
hun bedrijf van binnenuit weten te winnen voor hun
idealisme. Nienke Schütte ontdekte haar behoefte ‘iets
terug te doen voor de wereld’ tijdens haar stage op Sri
Lanka voor de studie communicatie. Daarna begon ze
in Nederland aan haar carrière, maar merkte dat ze haar
werk te commercieel vond. ‘Ik miste het ideële aspect,
en ik wilde weer op reis.’ Na een vrijwilligersbaan op Sri
Lanka (ze hielp met de organisatie van de bouw van een
school) belandde Schütte per toeval via een uitzendbureau
bij Accenture, een wereldwijd bedrijf voor manage-
FOTO’S: CHRISTIAAN KROP
Ook ING is
voorzichtig
als het
om China
gaat
‘Ik zoek
werk
waarin ik
het ideële
kan combineren
met het
commerciële’
19
ment consulting, technology services en outsourcing.
‘Ondertussen zocht ik werk waarin ik het ideële kon
combineren met het commerciële, maar dat is een lastige
combinatie. Tot ik ontdekte dat daar binnen Accenture
een groep mee bezig was, de Corporate Citizenship
Board. Met hun steun heb ik mijn huidige functie als
Corporate Citizenship Officer kunnen creëren.’
Schütte noemt verschillende manieren waarop Accenture
in Nederland (2500 medewerkers) z’n
maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt. ‘We
bieden medewerkers de mogelijkheid en stimuleren
hen om hun tijd en kennis in te zetten voor het goede
doel. Binnen dit programma werken we samen met organisaties
als Zinnige Zaken, Share People en Voluntary
Service Overseas. Daarnaast heeft Accenture een eigen
not for profit-inititatief. Binnen het Accenture Development
Partnership Program bieden medewerkers hun
consultancy diensten aan tegen een laag tarief. Zo worden
de diensten van Accenture beschikbaar voor ngo’s
als Oxfam Novib en World Vision.’
Meer voldoening
Net als Nienke Schütte heeft ook Mathilde Miedema
haar eigen baan helpen creëren, als programmamanager
ontwikkelingssamenwerking van TNO. Een nieuwe
collega is net begonnen als MVO-officer en vult het werk
van Mathilde aan. Miedema werkte ooit een jaar als ontwikkelingswerker
in Indonesië, als fysiotherapeut. Ook
bij haar is het blijven kriebelen. Na vijftien jaar carrière
in Nederland, waaronder tien jaar bij TNO, maakte ze
de balans op. ‘Ik werkte me een slag in de rondte, maar
vroeg me af waar ik het allemaal voor deed. Ik wilde een
bijdrage leveren aan een betere wereld, vooral in ontwikkelingslanden..’
Ze stapte naar de leiding, die haar vroeg
een businessplan te maken.
Niet iedereen was meteen enthousiast. ‘Er waren collega’s
die vonden dat ontwikkelingswerk niet bij TNO paste;
het instituut was immers altijd op Nederland gericht
geweest. Anderen hadden meer praktische bezwaren,
omdat er zoveel mis gaat in ontwikkelingswerk. Met
hen was ik het eens dat we het goed moesten aanpakken,
zoals door het aangaan van partnerschappen. Nu
zijn we een jaar verder en is iedereen enthousiast!’ Zo
is TNO tegenwoordig gezegend met een Flying Innovation
Team. In samenwerking met organisaties als ICCO
en LinkNet Zambia werken twintig TNO’ers een paar
maanden per jaar aan ontwikkelingsprojecten, geheel
op kosten van TNO.
Miedema noemt een sprekend voorbeeld. ‘In een
vluchtelingenkamp in Oeganda brak cholera uit. De
uitslag van het laboratorium liet echter vier dagen op
zich wachten; in die tijd stierven weer mensen. Wij hebben
toen met Stichting Vluchteling een sneltest ontwikkeld.
Daarmee heb je in tien minuten resultaat.’ p
Ecovatie 2
World Wide Energy
Remco Tomesen
Grote energiecentrales zijn niet meer nodig; we starten
allemaal onze eigen minicentrale, die niet groter is dan
een kratje bier. Wind, zon of beweging zorgen voor de
energie. Waterstof voor het ‘opslaan’ van de energie. Een
systeem dat vergelijkbaar is met internet zorgt voor de
verdeling van de energie. Waar te weinig is, stroomt
energie naar toe. Waar te veel is, verdwijnt energie. Zie
hier het World Wide Energy Web. De Amerikaanse
wetenschapper en schrijver Jeremy Rifkin reist al jaren de
wereld over met dit idee. Het Nederlandse bedrijf Qurrent
probeert het in de praktijk te brengen. Topondernemer en
Virgin-oprichter Richard Branson investeerde vorig jaar
een half miljoen in Qurrent. Het bedrijf laat huishoudens
zelf energie opwekken, bijvoorbeeld door plaatsing van
compacte windmolens of zonnepanelen. Huishoudens
die meedoen staan met elkaar in verbinding; overcapaciteit
wordt gedeeld. Qurrent praat onder meer met
woningcorporaties en de gemeente Rotterdam over een
proeftraject.