Sint als neonanny - De Pers

18
Moderne kunst Solo-expositie in het GEM
Duistere doeken Daniel
Richter maken indruk
Daniel Richter is misschien nog
niet wereldberoemd in Nederland,
maar vult met gemak zijn eerste
grote solo-tentoonstelling.
Lennard Dost
DEN HAAG
...
Hoewel de schilderijen in het GEM in
Den Haag niet chronologisch, maar
op kleur zijn gepresenteerd, geeft de
eerste grote solotentoonstelling van
Daniel Richter (Eutin, 1962) een
goed beeld van de ontwikkeling die
de Duitser de afgelopen dertien jaar
heeft doorgemaakt. In de praktijk
blijkt juist die kleurindeling uitermate
handig. Nu hoef je niet eerst terug
naar een andere zaal om oud en
recenter werk te kunnen vergelijken.
Daniel Richter heeft zich in korte
tijd ontwikkeld tot een van de belangrijkste
schilders van dit moment.
Eind jaren negentig was hij verantwoordelijk
voor de opleving van de
Duitse schilderkunst, waarmee hij de
weg plaveide voor jonge Duitse kunstenaars
als Neo Rauch en Jonathan
Meese. Omdat hij vaak teruggrijpt op
de schilderkunstige traditie, reflecteert
zijn solo-expositie ook op de
geschiedenis van de schilderkunst.
Zo zien we in Ferbenlaare (2005) en
Alles ohne Nichts (2006-2007) op de
achtergrond kleurenschema’s die verwijzen
naar die van Richters beroemde
naam – en landgenoot, de kunstenaar
Gerhard Richter.
.......................................................................................................................
RECENSIE | OPERA
DE MUZIEK
OVERWINT
...
Dirk Koppes
Opera om de opera? Achterhaald
idee, als je het regisseur Peter Konwitschny
vraagt. Hij is van de degelijke
Duitse school, die nooit genoeg
heeft aan beeld en geluid, maar zijn
eigen filosofieën bij de kijker door de
strot wil drukken. Bij Daphne (1938)
van Richard Strauss weet hij zich nog
lang in te houden.
Richter houdt ook de populaire cultuur
nauwlettend in de gaten, zie titels
als 50 Cent en WUTANG. Terwijl
de vallende mensen in Duueh (2003)
memoreren aan degenen die op 11
september 2001 van de daken van het
brandende World Trade Center
sprongen. In het schilderij Lonely Old
Slogan zien we een linksextremist met
jas waarop de tekst ‘Fuck The Police’
is geschreven, een beeld uit Richters
jeugd. Richter begaf zich in zijn tienerjaren
in links-radicale kringen,
maar ging nooit over tot het anarchisme.
Dat was hem te idealistisch. Hij
..........................................................
‘Crash’-regisseur wil geld
Oscarwinnaar Paul Haggis heeft filmproducent
Bob Yari aangeklaagd wegens contractbreuk.
Hij wil zo’n drie miljoen euro van hem zien.
De schilderijen van
Richter tonen
een grimmige,
onaangepast wereld
had meer op met ‘het verraad, de bovenmenselijke
worstelingen en de
absolute onverdraagzaamheid’ van
het communisme.
Geheel in lijn met de Do-It-
Yourself mentaliteit maakte hij pamfletten
en startte een label dat zich
richt op punk en hardcore bands. In
de kelder van het GEM zijn uit deze
periode een aantal platenhoezen en
posters te zien. Ook in de kelder; een
getekende stripcover van Robert
Crumb, een foto van het verdeelde
Duitsland, één van de Jugendbuch-
Deze opera vertelt het lieflijke verhaal
van natuurminnares Daphne, die belaagd
wordt door schapen, herders,
haar ouders en Apollo. Als de zonnegod
zijn zin niet krijgt, verandert hij
Daphne in een boom.
Konwitschny brengt het allemaal onderkoeld
in beeld, met Daphne als een
soort Dorothy uit The Wizard of Oz, die
over het podium dartelt. Sopraan Juanita
Lascarro had geen enkele enscenering
nodig om te overtuigen met
haar fantastische stem.
Jammer dat haar slotnoten als boom
werden overschaduwd door geprojecteerde
beelden uit het nazitijdperk.
Strauss heeft zich namelijk niet ge-
De werken Duueh (2003) en
Capitain Jack (2006).
woche en een installatie van zeven
opgezette vossen, geschoten door
Richters broer. Om je een beeld te geven
van Richters leefwereld.
In de jaren negentig maakt Richter
abstracte schilderingen, waarvan de
organische, psychedelische vormentaal
ergens tussen graffiti en decoratief
vlechtwerk in zit, rond de eeuwwisseling
schakelt hij over op figuratieve
vormen en warme, intense kleuren
waar veel licht vanuit gaat. De
mensen, vaak moe, angstig en agressief,
zijn op doek gezet alsof ze worden
bekeken vanuit de ogen van de
Predator uit de film met Arnold
Schwarzenegger. In zijn schilderijen
op groot formaat toont Richter een
grimmige, onaangepaste wereld
waarin gevaar constant op de loer
ligt.
Het zijn vooral de duistere schilderijen
van de laatste paar jaar, zoals
Dog Planet, Punktum en The Owners
Historic Lesson, die vanwege het heftige
kleurgebruik en de intensiteit
waarmee is geschilderd indruk maken.
De nette, abstracte werken uit
Richters beginperiode doen vooral
dienst als vorm- en kleurstudies. Pas
vanaf het moment dat de kunstenaar
overschakelt op figuratie, de zachte
kleuren laat voor wat het is en de
warmtebeelden hun entree maken,
krijgt het werk een extra dimensie en
daarmee meer betekenis. 1
Tot en met 23 maart 2008 te zien in
het GEM, Den Haag.
noeg tegen Hitler verzet. Vindt Konwitschny.
Gelukkig overwint de muziek,
zoals dat hoort in een opera.
Gaan, voor
Daphne en
de muziek.
www.dno.nl
............................................................
Radiohead naar Amsterdam
De populaire band Radiohead geeft op
1 juli een openluchtconcert in het
Amsterdamse Westerpark.
Toekomstmuziek
Wie: Santogold
Wat: wat niet?
Uit: Brooklyn, New York
Job de Wit
AMSTERDAM
...
Het moet raar lopen als de Amerikaanse
zangeres Santogold niet een
van de sensaties van 2008 gaat worden.
Ze heeft nog geen single in de
winkel maar de zes nummers op een
promotioneel cd’tje dat reeds de ronde
doet, verraadt een veelzijdig talent.
Reggae, pop, rap, punk, dance en rock
vallen samen alsof het de gewoonste
zaak van de wereld is; Nina Simone
en de Bad Brains zijn twee van haar
grootste invloeden. Maandag 10 december
speelt ze voor het eerst in Nederland,
in de kleine zaal van Paradiso.
Claim to fame: afgelopen september
vroeg Björk of Santi White alias Santogold
haar voorprogramma wilde
verzorgen in Madison Square Garden
– dan weet je dat je op de goede weg
zit. Eerder werkte de New Yorkse met
producer Mark Ronson aan diens album
Versions, als onbekende naam
tussen Lily Allen en Amy Winehouse.
De ex-zangeres van punkband Stiffed
heeft inmiddels een flink platencontract
dus het kan eigenlijk niet meer
misgaan. Ze heeft het namelijk alle-
Cultuur
Nog geen single,
maar wel al sensatie
Redactie cultuur
AMSTERDAM
...
De Brit Mark Wallinger (48) sleepte
maandag met zijn kunstwerk State
Britain de prestigieuze Turner Prize in
de wacht. De uitreiking van deze Britse
prijs voor beeldend kunstenaars
onder de vijftig jaar vond dit jaar voor
het eerst plaats in Tate Liverpool en
werd uitgereikt door acteur, regisseur
en kunstenaar Dennis Hopper.
De prijs heeft in zijn 23-jarige bestaansgeschiedenis
vaak voor controverse
gezorgd. Wallinger, de oudste
winnaar van de Turner Prize ooit,
vormt hier met het openlijk politieke
State Britain geen uitzondering op.
Het werk, bestaande uit meer dan
zeshonderd spandoeken, teddyberen
en foto’s, is een replica van het ‘kamp’
...............................................................................
RECENSIE | TONEEL
OVERSEKSTE GODEN EN
SCHEURENDE AUTO’S
...
Robbert van Heuven
Een groep Trojaanse vrouwen wacht
tot ze als slaven naar Griekenland zullen
worden afgevoerd. De Grieken
hebben net de Trojaanse oorlog gewonnen
en de stad vernietigd. De
jonge ploeg van Annette Speelt brengt
de Griekse tragedie Trojaanse Vrouwen
op locatie in de Scheveningse haven.
Die keuze brengt iets van leven in
.................................................
maal: freaky bliep-dancehall met
massieve beats (Creator), een catchy
’80s-hit (L.E.S. Artistes), opzwepende
reggae-punk (You’ll Find a Way), deinende
dub-pop (Shove it). En dan zijn
er de nog de dance-remixen. Een rits
hippe producers werkte mee aan het
voor 2008 geplande debuutalbum.
Claim to fail: als de fans van No
Doubt, M.I.A, Gorillaz en The Clash
allemaal besluiten dat ze geen nieuwe
muziek meer hoeven horen, heeft
Santogold geen markt over. Die kans
lijkt echter niet enorm groot. 1
Prijsuitreiking
Turner Prize kiest politiek
dat vredesactivist Brian Haw bij Parliament
Square in Londen bouwde en
sinds 2001 gebruikt om tegen de oorlog
in Irak te protesteren.
Volgens de jury, zo meldt The
Guardian, heeft State Britain de prijs
onder andere te danken aan het direct
herleidbare historische belang. Aan
de Turner Prize is een geldbedrag verbonden
van 25.000 pond (37.000
euro). Wallinger is zeer vereerd met
de prijs, maar het geldbedrag is in vergelijking
met State Britain eerder een
tegemoetkoming in de kosten te noemen.
Om het winnende kunstwerk te
maken moest er namelijk maar liefst
90.000 Britse pond uit de portemonnee
getrokken worden. State Britain
staat op het moment opgeslagen,
maar zal komend jaar in Parijs en
Zwitserland te zien zijn. 1
de materie. De tekst wordt opgeleukt
met koddigheidjes als vergeetachtige
en oversekste goden, scheurende
auto’s en een vloekende zwerfster.
Neemt Annette Speelt de tekst nu
wel of niet serieus? Waarom spelen
ze deze tekst eigenlijk? En waarom
zit die zwerfster eigenlijk in de voorstelling?
Gaan, voor de locatie en de koddigheidjes.
...............................................................................
Radiohead naar Amsterdam (2)
De kaartverkoop voor het optreden begint zaterdag. Onlangs bracht
de band het nieuwe album In the rainbows uit dat fans voor een
willekeurig bedrag konden downloaden.