brief - Defence for Children

Aan: Vaste commissie voor Justitie en Veiligheid
Van: VluchtelingenWerk Nederland en Defence for Children
Btr: Uitwerking overgangsregeling en permanente regeling voor langdurig verblijvende kinderen
Geachte Kamerleden van de Commissie voor Justitie en Veiligheid,
woordvoerders Asiel- en Migratiebeleid,
VluchtelingenWerk en Defence for Children stellen u met deze brief op de hoogte over de zorgen die
wij hebben rondom de brief van staatssecretaris Teeven, d.d. 21 december 2102, over het
kinderpardon en de toekomstige oplossing voor gewortelde kinderen: de overgangsregeling en
permanente regeling voor langdurig verblijvende kinderen. Vluchtelingenwerk Nederland en Defence
for Children denken dat het belangrijk is om over deze brief zo spoedig mogelijk een debat te voeren.
Wij zien namelijk nog een aantal ernstige knelpunten. Hierdoor kunnen bepaalde groepen kinderen
niet profiteren van de noodzakelijke oplossing voor gewortelde kinderen.
I ZORGEN OVER OVERGANGSREGELING
A. KINDEREN GEBOREN NA ASIELPROCEDURE VAN OUDERS VALLEN NIET ONDER REGELING
De staatssecretaris stelt dat het kind zelf asiel moeten hebben aangevraagd. Als kinderen zijn
geboren tijdens de asielaanvraag, vallen deze kinderen ook onder de overgangsregeling. Echter, als
ze zijn geboren na de afwijzing van het asielverzoek, gelden ze als kind van een onrechtmatige
verblijvende reguliere migrant en niet meer als kind van een asielzoeker, terwijl ze in een COA-locatie
verblijven en daarmee onder het toezicht van de overheid zijn. Zij zijn dus uitgesloten van de
overgangsregeling. Dat is strijdig met de intentie een regeling te treffen voor gewortelde kinderen uit
een gezin met een asielachtergrond. Het zou voldoende moeten zijn dat het kind of de ouder asiel
heeft aangevraagd.
Voorbeeld
Een asielzoekster raakt uitgeprocedeerd in 2004. In 2005 bevalt ze van een dochter. In 2006 dient de
moeder vanwege gezondheidsproblemen een medische aanvraag in. Het kind wordt geregistreerd
tijdens deze reguliere procedure. Moeder en kind wonen in een gezinslocatie en voldoen aan de
overige criteria. Dit kind valt niet onder de overgangsregeling.
1

B. EX-AMV’ERS KUNNEN NAUWELIJKS AAN DE CRITERIA VOLDOEN
Hoewel de overgangsregeling in beginsel ook toegankelijk is voor 18-, 19- en 20-jarigen, blijkt het
voor de alleenstaande jongeren in die leeftijdsgroep erg ingewikkeld hier een beroep op te doen.
Voor hen is het namelijk veel moeilijker dan voor kinderen in gezinnen om te voldoen aan de
voorwaarde om in het zicht van de overheid te zijn gebleven. Sinds de opening van de gezinslocaties
is er opvang voor gezinnen met kinderen. Vandaar dat in de brief van de staatsecretaris ook staat dat
het toezicht met name wordt getoetst vanaf het moment dat kinderen in gezinnen niet meer op
straat gezet mochten worden (27 juli 2010). Ex-amv’ers hebben na hun achttiende geen toegang
meer gehad tot de opvang en ook de voogdij houdt op als de jongere achttien is. Door Nidos zijn zij
veelal verwezen naar Perspectief-projecten of noodopvang-trajecten op lokaal niveau. Bij het
criterium ‘toezicht’ zouden Perspectief, gemeenten, scholen en bijvoorbeeld pleegouders ook
moeten kunnen verklaren over het feit dat de jongere in beeld is gebleven.
Voorbeeld
P kwam op zijn negende alleen vanuit Angola naar Nederland in 2001. Hij vroeg asiel aan maar dit is
afgewezen. Nu is hij 20 jaar en al 12 jaar in Nederland. Hij heeft in verschillende pleeggezinnen
gewoond. P heeft zich altijd aan zijn meldplicht gehouden. In december 2010 werd hij tijdens het
stempelen opgepakt en in vreemdelingenbewaring gezet. De rechter oordeelde dat P moest worden
vrijgelaten. Sinds die tijd woont hij op verschillende adressen, soms bij zijn oude pleegouders, soms
bij een ander gezin dat hem helpt. Ook is P sindsdien bekend bij politici die het voor hem hebben
opgenomen. P is niet altijd in beeld gebleven van de rijksoverheid omdat hij op straat was gezet en
vanaf zijn 18e geen recht meer had op opvang. Wel was hij bekend bij verschillende organisaties en
hulpverleners. Die mogen echter niet verklaren dat P onder toezicht is gebleven. P zou niet onder de
overgangsregeling vallen.
C. Geen oog voor bewijsnood aantonen identiteit kan veel kinderen uitsluiten
Als tijdens de asielprocedure getwijfeld is aan identiteit of nationaliteit, wordt dit ook nu
tegengeworpen en valt het kind NIET onder de regeling. Pas als de asielzoeker een andere identiteit
of nationaliteit aandraagt en deze met documenten kan bewijzen of een verklaring kan afleggen,
komt hij in aanmerking voor de regeling. Het is dan in de overgangsregeling niet mogelijk om vast te
houden aan de identiteit die in de asielprocedure werd opgegeven. Bij de Ranov-vergunning
(generaal pardon) bestond deze mogelijkheid wel. Dit is ook nodig omdat veel asielzoekers in
bewijsnood verkeren omtrent het aantonen van hun identiteit. Het kan kinderen niet verweten
worden wat ouders allemaal wel of niet kunnen verzamelen aan bewijsmateriaal over hun identiteit.
Voorbeeld
A heeft een kind B. A zegt bij zijn asielaanvraag dat hij uit Somalië komt. De IND gelooft dit niet en
wijst de aanvraag af. A houdt vol dat hij echt uit Somalië komt maar ook de rechter en de Raad van
State stellen dat de IND wel mocht twijfelen daaraan. A en het kind B zijn uitgeprocedeerd en
verblijven vijf jaar in Nederland. B zou in principe onder de regeling vallen. Nu echter de IND heeft
getwijfeld over de identiteit van A, komt B niet in aanmerking voor het kinderpardon. Er bestaat
alleen de mogelijkheid tot identiteitsherstel als A nu verklaart dat hij uit een ander land komt. Blijft
hij erbij dat hij uit Somalië komt, dan komt B niet in aanmerking voor de overgangsregeling.
2

II ZORGEN OVER DE PERMANENTE REGELING
GEEN STRUCTURELE REGELING VOOR GEWORTELDE KINDEREN
MAAR BUITENSCHULD-BELEID-PLUS
In de brief van de staatssecretaris wordt aangegeven dat meewerken aan terugkeer een belangrijk
criterium is om in aanmerking te komen voor de permanente regeling. Meewerken aan vertrek is op
de strengst denkbare manier ingevuld door te stellen dat aan dezelfde voorwaarden voldaan moet
zijn als voor de buitenschuld-vergunning. Daarmee bestaat er dus feitelijk helemaal geen nieuwe
regeling voor gewortelde kinderen. Iemand die een buitenschuld-vergunning kan krijgen, heeft geen
‘wortelingsvergunning’ meer nodig. Het onderliggende idee voor de regeling was dat kinderen niet
eindeloos de dupe moeten zijn van handelen en nalaten van de ouders. Dat schrijft de
staatssecretaris ook in zijn brief. Nu wordt met dit buitenschuld-criterium alsnog ingevoerd dat het
kind volledig afhankelijk is van het gedrag van de ouders. Denkbaar is ook een meewerkcriterium
waarbij gekeken wordt naar verblijf onder toezicht, nakomen van afspraken met DT&V etc. Als de
overheid en de ouders er niet in geslaagd zijn om binnen vijf jaar na de asielaanvraag terugkeer te
realiseren, dan zou het kind op basis van zijn eigen rechten een vergunning moeten krijgen.
KINDEREN EN HUN BELANGEN ONVOLDOENDE GEWAARBORGD IN BEIDE REGELINGEN
Staatssecretaris Teeven schrijft in zijn brief: ‘In de overgangsregeling en de definitieve regeling wordt
rekening gehouden met de bijzondere belangen van kinderen…‘ Met bovenstaande voorbeelden
menen VluchtelingenWerk Nederland en Defence for Children aan te tonen dat de kinderbelangen
onvoldoende worden gewaarborgd in beide regelingen.
VluchtelingenWerk Nederland en Defence for Children betreuren het dat de hooggespannen
verwachtingen over deze twee kinderregelingen niet waargemaakt worden. We vinden het uiteraard
bijzonder jammer dat de aanbevelingen uit de brief die wij samen met vier andere vluchtelingen- en
kinderrechtenorganisaties op 8 december 2012 naar staatssecretaris Teeven stuurden, nauwelijks
overgenomen zijn en hopen dat u ook voor de andere gewortelde kinderen nog een lans wilt breken.
We zijn buitengewoon teleurgesteld over het feit dat ook onder de toch al beperkte groep kinderen
die volgens de toezeggingen in het regeerakkoord wél geholpen zouden worden, er door de strikte
uitwerking van het kinderpardon toch veel kinderen zijn die buiten de boot dreigen te vallen. En we
vinden het onbestaanbaar dat de beloofde regeling voor toekomstige gewortelde kinderen
onvoldoende recht doet aan de breed gedeelde maatschappelijke behoefte het eigenstandige belang
van deze kinderen te erkennen. De facto is er helemaal geen regeling voor de toekomst die op
kinderrechten is gebaseerd maar wordt er een toch al bijzonder streng buitenschuld-beleid nog eens
stevig aangehaald.
Op grond van de verkiezingsprogramma’s van alle politieke partijen stellen wij vast dat er een ruime
Kamermeerderheid moet zijn om gewortelde kinderen een daadwerkelijke veilige en zekere
toekomst te geven in Nederland. Wij hopen dat deze meerderheid zich laat horen en er voor zorgt
dat de gewortelde kinderen in Nederland zich niet voor niets hebben verheugd op deze
kabinetsperiode.
Met vriendelijke groet,
Carla van Os, Defence for Children, c.vanos@defenceforchildren.nl, telefoon: 06 2000 3200
Ayaan Abukar, Vluchtelingenwerk Nederland, telefoon: 020 346 72 00
3