Kinderrechtentop 2009 - Defence for Children

DE HOOGSTE TIJD VOOR KINDERRECHTENEDUCATIE
KINDERRECHTEN IN DE
14 _ Kinderrechtentop 2009
Kinderen in Nederland weten verbazingwekkend weinig over hun
rechten. Dat is ook geen wonder. Nederland weigert halsstarrig om
mensenrechteneducatie als verplicht vak in het onderwijscurriculum
op te nemen. Ondanks alle internationale kritiek op deze nalatigheid.
Gelukkige kinderen; díe hebben wij in Nederland. Kinderen
waarnaar geluisterd wordt. Mondige kinderen, die mógen
meedoen en daarvoor de nodige bagage meekrijgen. Wat wij
niet hebben, zijn kinderen met een diep besef van de rechten
en verantwoordelijkheden die zij als (heel jonge) burgers
hebben, en van de waarde hiervan. Benoemen wat discriminatie
is, dat gaat nog wel – dat je in de Efteling onder de 1.20
meter niet in de Python mag, bijvoorbeeld. Maar veel verder
gaat de kennis niet. Zo liet de Eurobarometer in de zomer
van 2009 weten dat 61% van de Nederlandse kinderen niet
weet dat zij aparte rechten hebben. Uit het Jaarbericht
Kinderrechten 2009 van UNICEF en Defence for Children
blijkt dat grofweg driekwart niet weet dat extra kwetsbare
kinderen, zoals vluchtelingen en slachtoffers van seksueel
misbruik, recht hebben op bijzondere bescherming. Met dit
gebrek aan kennis van het Kinderrechtenverdrag is Nederland
de hekkensluiter van Europa, samen met Denemarken en
Hongarije.
Helemaal gek is dit niet. Nederland heeft al lang een
beroerde reputatie op het gebied van mensenrechteneducatie.
Scholieren hoeven niets te leren over de fundamentele
idee van de menselijke waardigheid, de al even fundamentele
rechten en vrijheden en de verplichtingen van Staten in
het beschermen hiervan.
Bij geschiedenis leer je wel over de Tweede Wereldoorlog,
maar niet over de Universele Verklaring en het Europees
Verdrag van de Rechten van de Mens. Bij maatschappijwetenschappen
moet je uit kunnen leggen waarom mensen
genocide plegen, maar niet dat dit verboden is, en wat het
Internationaal Strafhof hierin betekent. Het Kinderrechtenverdrag
komt op de Pabo niet voorbij. Natuurlijk zijn er
enthousiaste docenten die het onderwerp wél meenemen.
Defence for Children of UNICEF eens uitnodigen, of Movies
that Matter, of Amnesty. Maar het hoeft niet, en deze extra’s
verdwijnen in het zicht van de Citotoets, of het eindexamen,
geheid van het programma.
UNICEF / Daimon Xanthopoulos
De gebrekkige aandacht voor de mensenrechten in het
onderwijs strijdt niet alleen met de verplichting uit het
Kinderrechtenverdrag om het onderwijs gericht te laten zijn
op “het bijbrengen van eerbied voor de rechten van de mens
en de fundamentele vrijheden, en voor de in het Handvest
van de Verenigde Naties vastgelegde beginselen” (artikel
29). Er is een hele trits verdragen op mensenrechtengebied
dat Nederland hiermee schendt. We krijgen hierop dan ook
om de haverklap kritiek. Van het VN-Kinderrechtencomité,
maar ook van de mensenrechtencommissaris van de Raad
van Europa, bijvoorbeeld, die zich erover verbazen dat wij
mensenrechten in ons buitenlands beleid centraal stellen,
maar er in het binnenland zo weinig aan doen.
Het standaard verweer van de over heid is de onderwijsvrijheid.
Dit klopt niet. Artikel 26 van de Universele Verklaring
schetst het zo: Lid 1: iedereen heeft het recht op onderwijs.
Lid 2: dit onderwijs is onder meer gericht op de “verster king
van de eerbied voor de rechten van de mens en de funda-