Kinderrechtentop 2009 - Defence for Children

WACHTEN OP DE
KINDEROMBUDSMAN
Wachten duurt altijd lang. Dat geldt ook voor het
wachten op de Kinderombudsman. Verschillende
organisaties, waaronder Defence for Children en UNICEF
en het Kinderrechtencollectief als paraplu over het
geheel zetten zich al lange tijd in voor de komst van een
Kinderombudsman in Nederland. Dat is niet zonder
reden. Het VN-kinderrechtencomité beveelt Nederland
aan om spoedig tot instelling van een Kinderombudsman
over te gaan. Een dergelijke ombudsman moet
herkenbaar zijn en goed toegankelijk zijn voor kinderen.
Het Tweede Kamerlid mevrouw Arib heeft zoals bekend
een initiatief wetsontwerp ingediend waarbij de
Kinderombudsman als bijzondere ombudsman wordt
ingesteld bij de Nationale ombudsman. Als Nationale
ombudsman geef ik van harte steun aan dit initiatief.
In mijn dagelijkse werk komen al tal van kwesties aan de
orde die de rechten van kinderen raken. Deels gaat het om
het signaleren van ongewenste ontwikkelingen. Te denken
valt aan het naar verhouding grote aantal kinderen in
gesloten instellingen en de omstandigheden waaronder ze
daar verblijven. Deels gaat het om concrete zaken waarbij
de rechten van kinderen in het geding zijn, zoals omgang
na scheiding en ontvoeringszaken. Toch realiseer ik mij maar
al te vaak dat als Nationale ombudsman de mogelijkheden
nog te beperkt zijn om goed op te komen voor kinderrechten
in Nederland. Er zijn immers vele instanties die buiten mijn
blikveld als ombudsman vallen, die wel van groot belang
zijn voor de positie van kinderen. Het gaat niet alleen om
overheidstaken, zoals bij de Bureaus Jeugdzorg, maar ook
om bij voorbeeld scholen en zorginstellingen.
Onze jeugdzorg is erg complex geworden en er zijn vele
instanties die vanuit een eigen taak, maar ook vanuit een
eigen belang, een aandeel hebben in de dagelijkse jeugdzorg.
Er zijn maar weinig mensen die een overzicht hebben
van wat er allemaal gaande is en waar de problemen precies
liggen. Ik zie die complexiteit als een groeiend probleem.
Alles wijst erop dat de jeugdzorg vooralsnog alleen maar
complexer wordt. Neem alleen al het feit dat – omdat het
niet goed gaat in de jeugdzorg – destijds de Bureaus
Jeugdzorg zijn opgericht, en vervolgens een Programma-
Alex Brenninkmeijer
ministerie voor Jeugd en Gezin en ook de Centra voor Jeugd
en gezin. Voor de echte moeilijke gevallen zijn er ook nog
veiligheidshuizen in oprichting en wordt gewerkt aan een
landelijke verwijsindex risicojongeren. Als we daarbij
optellen de vele wettelijke regelingen, de vele fi nanciële
stromen en niet te vergeten vele bevoegdheden, dan is
evident dat er tal van samenwerkings- en afstemmingsproblemen
zijn.
Wat opvalt is dat als overheden – en niet-overheden – een
gezamenlijk belang hebben om samen te werken die
samenwerking vaak ook wel lukt. Het gaat mis wanneer een
gezamenlijk belang minder voor de hand ligt of het vinden
van een gezamenlijk belang niet goed georganiseerd is.
De controle ‘achter de voordeur’ door samenwerking van
vele instanties komt vaak opmerkelijk goed van de grond,
terwijl bijvoorbeeld bij de vergoeding van netwerkpleegzorgouders
de samenwerking heel wat minder evident is.
Wat mij daarbij opvalt is dat er vaak deelbelangen de
boventoon voeren en het belang waar het echt om gaat
– het kind – buiten beeld blijft. Daarom is het goed als de
Kinderombudsman er zo gauw mogelijk komt. Er is voor
de Kinderombudsman veel te doen!
Alex Brenninkmeijer
Alex Brenninkmeijer is de Nationale ombudsman.
foto: Studio Max Koot
Kinderrechtentop 2009 _ 13