Kinderrechtentop 2009 - Defence for Children

20 JAAR KINDERRECHTENVERDRAG
Kinderrechtentop
20 november 2009
> Hoe Nederland veranderde
in twee decennia Kinderrechtenverdrag
> Hoe jongeren denken
over kinderrechten
> Hoe ministers werken
met het Kinderrechtenverdrag
> Hoe rechters worstelen
met het Kinderrechtenverdrag
20 jaar
VERDRAG
voor de
RECHTEN
van het
KIND
Kinderrechtentop 2009 _ 1

COLOFON
Eindredactie Carla van Os
Redactie Martine Goeman,
Sabine de Jong, Mijntje van Kemenade
Vormgeving Proforma ontwerpers
en adviseurs, Rotterdam
Druk Stenco, Amsterdam
Oplage 1500
Gratis exemplaren zijn te downloaden via:
www.defenceforchildren.nl
en www.unicef.nl
UNICEF Nederland
Postbus 67
2270 AB Voorburg
Giro 121
www.unicef.nl
Defence for Children-ECPAT
Postbus 328
1000 AH AH Amsterdam
Giro 4870000
www.defenceforchildren.nl
www.ecpat.nl
www.kinderrechten.nl
Deze uitgave over de Kinderrechtentop 2009 is uitgekomen ter
gelegenheid van het twintigjarig bestaan van het Internationaal
Verdrag inzake de Rechten van het Kind, kortweg: Kinderrechtenverdrag.
Op 20 november 2009, precies twee decennia nadat de
Verenigde Naties het Kinderrechten verdrag aannamen, organiseert
UNICEF Nederland samen met andere kinderrechtenorganisaties een
Kinderrechtentop. De Kinderrechten top is mede mogelijk
gemaakt door het Programmaministerie voor Jeugd en Gezin.
De Kinderrechtentop 2009 is een gezamenlijke uitgave van UNICEF
Nederland en Defence for Children-ECPAT © 20 november 2009
2 _ Kinderrechtentop 2009
UNICEF bedankt verder:
• Hare Majesteit de Koningin der Nederlanden,
beschermvrouwe van UNICEF
• de Nationale Postcode Loterij
• de gemeente Leiden
• het Kinderrechtencollectief
• de Universiteit Leiden
• Bonaventuracollege Leiden
• en natuurlijk alle sprekers en deelnemers!

VOORWOORD
EEN BIJZONDER
GEDENKWAARDIGE DAG
20 November 2009 is een bijzonder gedenkwaardige
dag. Voor kinderen in Nederland én voor kinderen
wereldwijd. Precies twintig jaar geleden werd het
Internationale Verdrag inzake de Rechten van het
Kind aangenomen door de Algemene Vergadering
van de Verenigde Naties. Unaniem. Twintig jaar na
dato hebben nagenoeg alle landen in de wereld het
verdrag ondertekend en maken kinderen wereldwijd
aanspraak op verzorging, bescherming en respect.
Redenen genoeg voor een feestje, zou je zeggen.
De realiteit geeft echter minder aanleiding tot vreugde.
Dat werd eens te meer duidelijk na de sessies van het
Kinderrechtencomité van de Verenigde Naties begin dit jaar
in Genève. Nog steeds zijn er landen waar de naleving van
het Kinderrechtenverdrag ver achterloopt op de eerder
beloofde inspanningen.
De voorzitter van het Comité stelde daar overigens dat in
Nederland de lat hoog ligt als het gaat om de eerbiediging
van kinderrechten. Ik vind dat een groot compliment en
tegelijk een enorme stimulans, want ook Nederland heeft
aanbevelingen gekregen waar we mee aan de slag moeten.
Een van die aanbevelingen is de benoeming van een
Kinderombudsman. Een ombudsman die specifi ek toeziet
op de naleving van het Kinderrechtenverdrag in Nederland.
Tweede Kamerlid mevrouw Arib diende daarvoor een
initiatief wetsvoorstel in. Persoonlijk hoop ik dat de
Kinderombudsman snel met zijn werk kan beginnen.
Ook aan andere aanbevelingen wordt hard gewerkt, zoals
aan het terugbrengen van de wachtlijsten in de jeugdzorg,
de aanpak van kindermishandeling en participatie van
jongeren op lokaal niveau. Allemaal onderwerpen die het
belang van kinderrechten in mijn dagelijks werk illustreren.
Het verbeteren van kinderrechten begint immers met het
verbeteren van het jeugdbeleid. Kinderrechten vormen
daarom ook, kort samengevat, de basis van mijn beleidsprogramma
‘Alle kansen voor alle kinderen’.
Op zo’n speciale dag als vandaag sta ik daar in het bijzonder
bij stil. Ik vind het waardevol om daar ook met anderen over
in gesprek te gaan. De Kinderrechtentop biedt hiervoor de
ideale gelegenheid.
Daarom vraag ik u, ook na deze Internationale Dag voor
de Rechten van het Kind, uw kennis te blijven delen met
iedereen die nog niet zo goed op de hoogte is van de
betekenis van het Kinderrechtenverdrag als u. Andere
volwassenen, jongeren en natuurlijk vooral kinderen.
Door het delen van uw kennis worden de kinderrechten
in Nederland, en hopelijk ook in andere landen, verder
verankerd!
De minister voor Jeugd en Gezin,
André Rouvoet
Kinderrechtentop 2009 _ 1

INHOUDSOPGAVE
1 Voorwoord_André Rouvoet, minister voor Jeugd en Gezin
3 Gefeliciteerd!_Jan Bouke Wijbrandi, algemeen directeur UNICEF Nederland
4 Kinderrechten waarmaken in de 21e eeuw_Hilde Frajord Johnson, Deputy Executive Director van UNICEF Internationaal
6 De toekomst ligt voor ons!_Stan Meuwese
8 Waarom jongeren het Kinderrechtenverdrag belangrijk vinden.
9 Samen strijden voor kinderrechten wereldwijd_Bert Koenders, minister voor Ontwikkelingssamenwerking
10 20 jaar recht op spelen in beeld
13 Wachten op de Kinderombudsman_Alex Brenninkmeijer, de Nationale ombudsman
14 Kinderrechten in de klas_Barbara Oomen
16 Prikbord kinderrechten
18 Het Kinderrechtenverdrag in de rechtspraktijk_Mariëlle Bruning
20 Kinderrechten in de Jeugdzorg_Myra ter Meulen
22 De gevolgen van de economische crisis voor Kinderen_Majorie Kaandorp
24 Kinderrechten anno 2009_Carla van Os
2 5 K i n d e rre ch te n o n t b i j t
2 _ Kinderrechtentop 2009

20 NOVEMBER 1989 – 20 NOVEMBER 2009
GEFELICITEERD!
Vandaag is het precies twintig jaar geleden dat de
Verenigde Naties het Verdrag inzake de Rechten van
het Kind aannamen. Zo’n mijlpaal moet gevierd worden
want er is sindsdien veel bereikt voor kinderen.
Het vieren van twintig jaar Kinderrechtenverdrag is
tegelijkertijd een opdracht om actief op te blijven komen
voor de rechten van alle kinderen, overal en altijd.
Inmiddels is het Kinderrechtenverdrag geratifi ceerd door
maar liefst 193 landen en daarmee is het het meest geratifi -
ceerde mensenrechtenverdrag ter wereld. In die twintig jaar
heeft de wereld meer oog gekregen voor situaties waarin
rechten van kinderen worden geschonden. Bijvoorbeeld
waar kinderen worden misbruikt, mishandeld of uitgebuit.
Miljoenen kinderen lijden nog honger, zijn ziek, hebben
geen schoon drinkwater, volgen geen onderwijs of leven
in oorlog. Ook in Nederland groeien sommige kinderen op
in armoede, zijn er wachtlijsten in de jeugdzorg, worden
kinderen mishandeld en is de situatie van kinderen in
asielzoekerscentra niet in overeenstemming met het verdrag.
Het Kinderrechtenverdrag heeft een omslag bewerkstelligd
in ons denken over kinderen. Het stelt de normen voor de
manier waarop wij allen met kinderen omgaan. Kinderen
worden niet langer gezien als hulpbehoevende wezens die
bescherming nodig hebben. Het verdrag gaat ervan uit dat
kinderen mensen zijn. Mensen met eigen rechten, zoals het
recht op onderwijs, een eigen mening, goede voeding,
opvoeding, liefde en zorg. Op grond van het verdrag zijn
overheden gebonden rechten van kinderen te borgen en
te verwezenlijken. Maar niet alleen overheden staan voor
die taak. Het Kinderrechtenverdrag spreekt iedereen aan:
ouders, onderwijzers, jeugdhulpverleners, rechters, politie,
advocaten, maar ook kinderen en jongeren zelf.
Voor het werk van UNICEF is het Kinderrechtenverdrag van
bijzonder grote betekenis. We zijn er trots op dat we op de
Kinderrechtentop als kinderrechtenorganisatie met u allen
kunnen vieren dat er in twintig jaar zoveel met het Kinderrechtenverdrag
is bereikt. De aanwezigheid van Hare
Majesteit de Koningin, beschermvrouwe van UNICEF
Nederland, onderstreept het grote belang van het verdrag
voor kinderen en daarmee voor onze hele samenleving.
Dat maakt dan ook dat wij enorm vereerd zijn met de komst
van de Koningin naar deze Kinderrechtentop in Leiden.
Natuurlijk gaat onze speciale dank ook uit naar het Programmaministerie
voor Jeugd en Gezin, dat deze dag mede mogelijk
gemaakt heeft.
Het Kinderrechtenverdrag is een zeer solide basis om
kinderen te benaderen als medeburgers met volwassen
rechten. Om te zorgen dat kinderen ook écht gebruik kunnen
maken van de rechten uit het verdrag zijn er wel een paar
stevige vertaalslagen nodig, zo merkte ik laatst zelf op reis
voor UNICEF in Bangladesh. De eerste stap is de vertaling
van de verdragsrechten naar nationale wetten en regels. Die
regels moeten vervolgens in de praktijk worden gebracht en
uiteindelijk terecht komen bij de kleine jongen of het meisje
in het dorpje in Bangladesh. Zíj moeten in hun dagelijks
leven het verschil merken. Dat speelt in een samenleving
waar 81% van de bevolking rond moet komen van minder
dan twee dollar per dag en waar het niet vanzelfsprekend
is dat kinderen als kind worden gezien. Dat ze naar school
kunnen, dat ze bij hun gezin kunnen opgroeien, dat ze
beschermd worden tegen kinderhandel. Want voor kinderen
is de realiteit dat wat NU gebeurt. Die vertaalslagen zijn
essentieel en dat is ook de reden waarom op de Kinderrechtentop
de vraag centraal staat: Hoe kunnen we kinderrechten
nog beter realiseren en het verdrag praktisch toepasbaar
maken? Overal ter wereld, dus ook in Nederland.
Jan Bouke Wijbrandi
Algemeen directeur
UNICEF Nederland
UNICEF
Kinderrechtentop 2009 _ 3

VAN BELOFTES TOT REALITEIT
KINDERRECHTEN
WAARMAKEN IN DE 21E EEUW
UNICEF / Bobby Model
Het jaarlijkse sterftecijfer van kinderen onder de vijf jaar is
gedaald van 12,5 miljoen in 1990 naar ongeveer 8,8 miljoen
in 2008. In dezelfde periode hebben we de levens van 10.000
kinderen per dag gered. In alle regio’s is het aantal kinderen
van onder de vijf jaar met ondergewicht afgenomen. Tussen
1990 en 2006 hebben 1,6 miljard mensen wereldwijd
toegang gekregen tot betere watervoorzieningen. Ook zijn
er vorde-ringen gemaakt in het onderwijs: wereldwijd gaat
inmiddels 84 procent van kinderen in de basisschoolleeftijd
naar school, en in de meeste ontwikkelingslanden wordt de
kloof tussen het aantal jongens en meisjes dat naar de
lagere school gaat steeds kleiner.
Het Kinderrechtenverdrag heeft ook een impuls gegeven
aan de verbetering van de bescherming van kinderen en
participatie door kinderen aan de samenleving. Het Kinderrechtenverdrag
was het eerste internationale verdrag dat
bescherming van kinderen omschreef als een holistisch
begrip dat een groot aantal rechten van kinderen omvatte.
Daarmee heeft het verdrag landen wereldwijd aangezet tot
het ondernemen van actie om de bescherming van kinderen
tegen geweld, mishandeling, uitbuiting, discriminatie en
verwaarlozing te waarborgen. Inspanningen om kinderen
bescherming te bieden worden ondersteund door internationale
rapporten die een overzicht geven van de belangrijkste
4 _ Kinderrechtentop 2009
Twintig jaar geleden stelden wereldleiders internationale richtlijnen vast
ter bescherming en verzorging van kinderen door op 20 november 1989
het Verdrag voor de Rechten van het Kind aan te nemen. In de jaren daarop,
is grote vooruitgang geboekt in het verwezenlijken van het recht van
kinderen op leven, ontwikkeling, bescherming en participatie.
indicatoren die duiden op schendingen van kinderrechten,
zoals kindhuwelijken, kinderarbeid en vrouwenbesnijdenis
en/of genitale mutilatie. Tegenwoordig staan in dergelijke
rapporten ook opvattingen over huiselijk geweld en kindermishandeling.
Participatie van kinderen neemt toe op lokaal,
nationaal en internationaal niveau als gevolg van initiatieven
zoals de jaarlijkse Junior 8 bijeenkomsten die parallel lopen
aan de G8-top.
Grote invloed
De invloed van het Kinderrechtenverdrag reikt verder dan
het directe effect dat het verdrag heeft op het recht van het
kind op leven, ontwikkeling, bescherming en participatie.
Door mensenrechten specifi ek voor kinderen te interpreteren,
heeft het verdrag ons begrip van deze universele rechten
verrijkt. Het verdrag heeft de status van kinderen en jongeren
ingrijpend veranderd door te bepalen dat kinderen de
houders van rechten zijn en dat er een onderscheid dient
te worden gemaakt tussen volwassenheid en jeugd, met
als doel kinderen de kans te geven om te spelen, te leren,
te lachen en te zich te ontwikkelen.
Het verdrag is van grote invloed geweest op de ontwikkeling
van wetgeving over de zorg voor en de bescherming van kinderen;
sinds 1990 zijn er in meer dan zeventig landen wetten
ingevoerd die de belangen van kinderen behartigen. Het
heeft ervoor gezorgd dat er, zowel door individuele landen
als door de internationale gemeenschap, meer aandacht
wordt besteed aan de rechten van kinderen door het stellen
van doelen, het ontwikkelen van beleid en programma’s en
het pleiten voor verbetering en vooruitgang. Bovendien
heeft het verdrag gezorgd voor het uitdragen van het belang
van mensenrechten in de media en bij religieuze leiders,
maatschappelijke organisaties en ondernemingen.
Nog veel te doen
Ondanks alles wat er is bereikt, valt er nog veel te doen
om de beloftes van het verdrag waar te maken voor de
2,2 miljard kinderen op de wereld. Er zijn nog miljoenen
kinderen die het zonder essentiële voorzieningen moeten

stellen die hun zekerheden zouden kunnen bieden met
betrekking tot het recht om te leven, die het risico dat zij
lopen op ziektes en ondervoeding kunnen verminderen, die
hen toegang verschaffen tot beter water en betere sanitaire
voorzieningen, en hun de kans geven goed onderwijs te
volgen. Veel van deze kinderen missen de beschermende
omgeving die nodig is om hen te behoeden voor geweld,
mishandeling, uitbuiting, discriminatie en verwaarlozing.
Ongelijkheid tussen verschillende landen en regio’s wat
betreft toegang tot gezondheidszorg en de gevolgen daarvan
voor de gezondheid van kinderen, en wat betreft onderwijsmogelijkheden
en bescherming wordt steeds meer zichtbaar.
Kinderen uit armere, gemarginaliseerde en afgelegen
samenlevingen lopen meer risico om deze rechten te moeten
ontberen. Sub-Sahara Afrika en Zuid-Azië, de regio’s die het
grootste aantal kinderen tellen die geen toegang hebben tot
essentiële voorzieningen die hun zekerheden zouden kunnen
bieden met betrekking tot het recht op leven, ontwikkeling
en bescherming, behoeven dringend investeringen en
aandacht.
Energie en toewijding
Het goede nieuws is dat de wereld beter voorbereid is op
deze uitdagingen dan ooit tevoren. Een enorme hoeveelheid
energie, toewijding, investeringen en vernieuwingen heeft
bijgedragen tot het opzetten van modellen, beleid, programma’s
en samenwerkingsverbanden op het gebied van de
basisgezondheidszorg, het onderwijs en de bescherming
die nodig zijn om kinderrechten sneller te kunnen verwezenlijken.
Degenen die zich bezighouden met humanitaire hulp
spannen zich in om de rechten van alle kinderen te garanderen,
ook van kinderen in gebieden waar confl icten zijn of
die getroffen zijn door een natuurramp. Zij trachtten ervoor
te zorgen dat kinderen hulp krijgen, beschermd worden
tegen mishandeling en uitbuiting, en toegang hebben tot
onderwijs en de essentiële voorzieningen waarmee zij
kunnen voorzien in hun basisbehoeften. Over de afgelopen
paar jaar heeft in de geïndustrialiseerde landen een explosieve
groei plaatsgevonden in de toegang tot communicatietechnologie
– technologie die het potentieel heeft om
toegang tot kennis en onmisbare informatie te ontsluiten
voor zelfs de armste en meest gemarginaliseerde gebieden
en samenlevingen.
Temidden van de huidige economische crisis, en gezien
de groeiende onrust over de mogelijke gevolgen voor de
rechten van het kind van klimaatverandering en demografi
sche veranderingen, is het verdrag een baken van hoop
voor een betere toekomst voor kinderen over de hele wereld.
Het verdrag – een lang en hard bevochten handvest – zet met
zijn principes en bepalingen een koers uit voor een wereld
waarin de rechten van kinderen verwezenlijkt worden, en
waarbij de mensheid als geheel gebaat is. Nu het einde van
het eerste decennium van de 21ste eeuw nadert, is het tijd
om spijkers met koppen te slaan, en om ons met hernieuwde
energie in te zetten om de beloftes van het verdrag werkelijkheid
te laten worden voor ieder kind.
Hilde Frafjord Johnson
Hilde Frafjord Johnson is Deputy Executive Director
van UNICEF Internationaal
UNICEF / Bobby Model
Kinderrechtentop 2009 _ 5

20 JAAR KINDERRECHTENVERDRAG
DE TOEKOMST LIGT VOOR ONS!
Kind van zijn tijd
Men zegt wel eens dat de twintigste eeuw op hield in 1989,
bij de val van de Berlijnse Muur op 9 november 1989.
De ondergang van de geleide economieën gaf ruimte aan
grotere marktwerking en een terugtredende overheid. Het
is opvallend dat op het moment van sterker worden van de
markt de overheden gelijktijdig een loodzware verplichting
jegens kinderen in de vorm van het Kinderrechtenverdrag
op zich nemen. Het Kinderrechtenverdrag verraadt zijn
ontstaansgeschiedenis niet: het is een product van de jaren
tachtig. Men ziet geen verwijzingen naar AIDS, terrorisme,
milieu, mobieltjes of internet. De wereld draait door, terwijl
de verdragsartikelen ongewijzigd blijven.
6 _ Kinderrechtentop 2009
Na twintig jaar begint het Kinderrechtenverdrag in te
burgeren in Nederland. Een proces van vallen en opstaan.
De start is gemaakt, maar de echte doorbraak moet nog
komen. Daar is geduld en volharding voor nodig.
Echte blunders
Landen kunnen het verdrag wel ratifi ceren maar dat
betekent niet dat ze dan ook direct de essentie en de kracht
van het verdrag begrijpen. Er zijn een paar uitspraken van
Nederlandse autoriteiten van de afgelopen twintig jaar te
noteren die van een volstrekt wanbegrip over de strekking
en de reikwijdte van het Kinderrechtenverdrag getuigen.
Zo schrijven staatssecretaris C. Ross van VWS en minister
P.H. Donner van Justitie in de Memorie van Toelichting bij het
ontwerp van de Wet op de Jeugdzorg, gepresenteerd op 27
december 2001: “Een recht op jeugdzorg zoals het wetsvoorstel
introduceert is niet voorzien in het verdrag”. Het klopt dat
het woord jeugdzorg letterlijk niet voorkomt in het verdrag,
Kinderen protesteren tegen het opsluiten van ‘illegale’ kinderen.

foto’s: Spaarnestad foto’s: Spaarnestad
maar artikel 3 lid 2 geeft zonder omhaal aan dat de overheid
het kind verzekert van de bescherming en de zorg die nodig
zijn voor zijn of haar welzijn. Nog geen twee maanden later
oordeelt de Raad van State: ‘Het Verdrag inzake de Rechten
van het Kind roept, voor zover al rechtstreeks van toepassing,
geen aanspraken in het leven voor kinderen wier ouders op
grond van de Nederlandse vreemdelingenwet en -regelgeving
geen verblijf wordt toegestaan’ (5 februari 2002, LJN AF6066).
Het pijnlijke is dat beide uitspraken met een algemene
strekking gericht zijn tegen een kwetsbare groep minderjarigen.
Het Kinderrechtenverdrag wordt niet aangegrepen
om hen te beschermen maar wordt geborneerd – om niet
te zeggen vals – geïnterpreteerd.
Een wettelijke regeling, dus ook een verdrag, krijgt zijn
betekenis niet bij toepassing op burgers in goede doen,
maar bij bescherming van mensen in problemen.
Geef het de tijd
In 1968 deed een advocaat in een strafprocedure bij het een
kantongerecht een beroep op het Europees Verdrag voor de
Rechten van de Mens (EVRM). De kantonrechter kon niet
binnen de voorgeschreven veertien dagen uitspraak doen,
omdat er op het kantongerecht geen exemplaar van het
EVRM aanwezig was. Men moest een kopie bij het Ministerie
van Justitie opvragen. Het EVRM was vijftien jaar eerder
voor Nederland in werking getreden.
Mensenrechtenactivisten en kinderrechtenactivisten moeten
geduld hebben. Het duurt even voordat een nieuw verdrag
de tafel van de rechters en de advocaten bereikt. Nu is het
EVRM niet meer weg te denken uit de juridische procedures.
Het EVRM heeft ook grote betekenis gehad voor de ontwikkeling
van het familie- en jeugdrecht. Het Kinderrechtenverdrag
is 49 jaar jonger dan het EVRM.
Functies van het Kinderrechtenverdrag
De drie functies van het Kinderrechtenverdrag hebben zich
de afgelopen twee decennia niet op dezelfde wijze ontwikkeld.
De eerste functie, het Kinderrechtenverdrag als juridisch
instrument, is bepaald nog niet uit ontwikkeld. De drie
hoogste rechtscolleges in Nederland bevinden zich in
verschillende fasen van ontwikkeling. Die laten zich als volgt
kwalifi ceren. De Raad van State: afwerend, de Centrale Raad
van Beroep: voorzichtig omarmend en de Hoge Raad:
afwachtend. Op Europees niveau zien we het begin van een
proces van integratie van het EVRM en het Kinderrechtenverdrag.
De jurisprudentie laat een hoopgevende start zien,
maar er is nog een lange weg te gaan.
De tweede functie, de pedagogische uitdaging van het
Kinderrechtenverdrag, bepaalt de houding en het gedrag
van iedereen die al dan niet beroepsmatig bij het opvoeden
en opgroeien van kinderen en jongeren betrokken is. Het
gaat erom dat de centrale boodschap van het Kinderrechtenverdrag
‘tussen de oren’ van iedere ouder, van iedere
professional of van wie dan ook zit. Kalverboer en Zijlstra
hebben een uitstekend geslaagde poging gedaan om het
kernbegrip van het Kinderrechtenverdrag, het belang van
het kind, nader invulling te geven. Dat gedachtegoed
verdient verbreiding en verspreiding.
De derde functie, het Kinderrechtenverdrag als basis van
jeugdbeleid, is goed opgepakt door minister André Rouvoet
voor Jeugd en Gezin; hij verklaarde al direct na zijn aantreden
dat hij het Kinderrechtenverdrag als uitgangspunt
voor zijn jeugdbeleid zou nemen. In welke mate hij zijn
belofte heeft waargemaakt zou nader geanalyseerd moeten
worden. Het is niet uitgesloten dat Rouvoet de eerste en
de enige jeugdbeleidminister zal zijn. Het kost maar weinig
moeite en geen geld om een programmaministerie weer
te ontmantelen. Dat zou een ernstige terugslag voor het
jeugdbeleid en de kinderrechten inhouden.
Optimisme
De afgelopen jaren is er veel gebeurd. We zijn inmiddels een
kredietcrisis en een Amerikaanse presidentsverkiezing
verder. De ontwikkelingen vereisen een nieuwe maatschappelijke
en politieke oriëntatie. De marktwerking is buiten zijn
oevers getreden. Obama heeft al de Nobelprijs voor
Optimisme gekregen. Het was zijn minister van Buitenlandse
Zaken Hillary Rodham Clinton die als jong kinderrechtenactiviste
in 1973 schreef: “The Phrase ‘Children’s rights’ is a
slogan in search of defi nition”. Na twintig jaar is het tijd dat
wij samen die speurtocht eens echt gaan organiseren.
Stan Meuwese
Stan Meuwese was van 1992 tot 2007 directeur van Defence for Children
International Nederland en is redacteur van het Handboek Internationaal
Jeugdrecht.
Kinderrechtentop 2009 _ 7

Waarom JONGEREN het
Kinderrechtenverdrag belangrijk vinden
8 _ Kinderrechtentop 2009
foto’s: Marcel bakker
Veel is niet genoeg!
Kinderrechten zijn belangrijk omdat zij
de randvoorwaarden creëren die noodzakelijk
zijn om op een onbezorgde
manier op te kunnen groeien. Alleen
wanneer er aan al deze voorwaarden is
voldaan, kun je je ontwikkelen zoals je
dat graag wilt. In 2008 ben ik betrokken
geraakt bij kinderrechten, toen ik me ging
inzetten voor kinderen en jongeren in Nederland met een
lichamelijke beperking. Nederland doet het al erg goed op
het gebied van kinderrechten, maar het kan altijd beter. Ik zit
vanaf mijn zestiende in een rolstoel en weet uit eigen
ervaring dat de ontwikkelings-kansen voor kinderen met een
beperking niet altijd het zelfde zijn als die voor gezonde
kinderen.
Wie heeft er ooit bij stilgestaan dat je ontzettend afhankelijk
blijft van je ouders als je niet zonder hun hulp naar de
bioscoop kunt gaan, omdat het openbaar vervoer pas vanaf
2030 toegankelijk zal zijn? En dat het maar de vraag is of in
2030 de bioscopen eindelijk rolstoeltoegankelijk zullen zijn?
En dat het in Nederland bijna onmogelijk is om met zware
lichamelijke beperkingen je VWO-diploma te halen, omdat
er maar één school is waar je aangepast onderwijs op dat
niveau kunt volgen? Waarschijnlijk wist u dat niet eens.
Daarom is het goed dat er mensen zijn die zich bezighouden
met wat er verbeterd kan worden, óók in een land als
Nederland waar er al zo veel dingen goed gaan. Met ‘veel
dingen gaan goed’ neem ik geen genoegen: het kan altijd
beter! Marjolein Buis
In oktober 2008 trokken jongeren uit Nederland naar het
VN-Kinderrechtencomité in Genève om hen in te lichten
over de kinderrechtensituatie in Nederland. Drie van hen
vertellen wat het Kinderrechtenverdrag voor hen betekent.
Kinderen weten het beter
Het Kinderrechtenverdrag is voor mij
heel belangrijk. Iedereen is een kind
geweest en heeft zich wel eens achtergesteld
gevoeld. Maar naarmate je
volwassener wordt, vergeet je dat en
denk je dat kinderen toch nog klein zijn
en dat hun ouders wel weten wat het
beste voor ze is. Op dat moment moeten
er juist kinderrechten zijn omdat het kind
niet in een gelijke positie staat tegenover
de volwassene. Daarom zijn kinderrechten voor mij heel erg
belangrijk. Trim Mustafa
Zorg dat er iets te vieren valt
Het Kinderrechtenverdrag is voor mij
heel belangrijk omdat er nog steeds heel
veel kinderen in Nederland in onzekerheid
leven. Kinderen die bijna inhumaan
behandeld worden in een asielzoekerscentrum.
Kinderen met een lichamelijke
beperking, die niet de vrijheid hebben
om te bewegen. Of kinderen in de
jeugdzorg, die jarenlang op wachtlijsten
staan. Het Kinderrechtenverdrag is zo
belangrijk, omdat het kinderen beschermt. Het waarborgt
de rechten van het kind, zodat zij in een veilige, stabiele
omgeving kunnen opgroeien. Zo hoop ik dat er eindelijk
wat aan de wachtlijsten in de jeugdzorg gedaan wordt, zodat
kinderen niet net zoals ik, drie jaar lang wachten op de juiste
– en mijn nadruk ligt op de juiste – hulp. En daar is het
Kinderrechtenverdrag ook voor. Zorg dat er iets te vieren
valt. Zorg ervoor dat iedereen zich aan het Kinderrechtenverdrag
houdt. Sta op en maak er werk van. Minister
Rouvoet zei eens: “Als kinderen om hulp vragen, moeten
ze deze hulp ook krijgen.” Nou bij deze minister Rouvoet:
ik vraag om hulp. Ik vraag dat het Kinderrechtenverdrag
wordt nageleefd. Merel van Rees

SAMEN STRIJDEN VOOR
KINDERRECHTEN WERELDWIJD
Minister Koenders in Colombia, februari 2009
Kinderen zijn de toekomst, maar zij zijn ook kwetsbaar.
Zij verdienen daarom wereldwijd verzorging, bescherming
en respect. Helaas kunnen niet alle kinderen hier op rekenen.
In ontwikkelingslanden ontbreekt het veel kinderen bijvoorbeeld
aan zaken die wij in Nederland vanzelfsprekend
beschouwen: onderwijs, schoon drink water en gezondheidszorg.
En hoewel wij de cijfers allemaal wel eens gehoord
hebben, schrik ik nog iedere keer van het feit dat bijna
9 miljoen kinderen wereldwijd voor hun vijfde levensjaar
sterft aan ziekten die relatief gemakkelijk te voorkomen zijn.
In het Nederlandse ontwikkelingsbeleid nemen kinderen dan
ook een belangrijke plaats in. Via de activiteiten van internationale
en maatschappelijke organisaties steunen wij talloze
projecten die zich richten op het verbeteren van hun leefsituatie.
En direct, in onze partnerlanden, investeren wij in
betere gezondheidszorg en onderwijs. Daarnaast houden
we kinderrechten hoog op de internationale agenda. Een
voorbeeld is de internationale conferentie in Den Haag van
afgelopen maart om aandacht te vragen voor geweld tegen
meisjes in de huiselijke sfeer. Want juist in die sfeer, waarin
zij het veiligst zouden moeten zijn, is vaak sprake van grote
misstanden waar we maar beperkt zicht op hebben.
Precies twintig jaar geleden werd het Kinderrechten verdrag
ondertekend door nagenoeg alle landen ter wereld. Hiermee
is dit verdrag een van de meest succesvolle internationale
verdragen ooit. Die brede ondertekening vormt paradoxaal
genoeg ook een risico: juist doordat zoveel landen het
verdrag geratifi ceerd hebben is de controle op de implementatie
ervan ingewikkeld.
De Nederlandse regering doet wat zij kan om de ergste
misstanden aan te kaarten. Dat kunnen wij niet alleen:
ook kinderrechten zijn een zaak van iedereen. Ik roep u dan
ook op om samen met ons te blijven strijden om kinderen,
jongens en meisjes, wereldwijd een leven te bieden met
kansen en een toekomstperspectief.
Bert Koenders
Minister voor Ontwikkelingssamenwerking
foto: Marco Borsato
Kinderrechtentop 2009 _ 9

20 JAAR RECHT OP SPELEN IN BEELD
1989
10 _ Kinderrechtentop 2009
Hollandse Hoogte / Henk Denters
Hollandse Hoogte / William Hoogteyling
UNICEF / Fumininori Sato

1999
Artikel 31 Kinderrechtenverdrag:
Recreatie
Het kind heeft recht op rust en vrije tijd,
om te spelen en op recreatie, en om deel
te nemen aan kunst en cultuur. De overheid
zorgt ervoor dat ieder kind gelijke kansen
heeft om dit recht te realiseren en bevordert
recreatieve, artistieke en culturele
voorzieningen voor kinderen.
Hollandse Hoogte / William Hoogteyling
UNICEF / Shehzad Noorani
Hollandse Hoogte / Mikkel Ostergaard
Kinderrechtentop 2009 _ 11

2009
12 _ Kinderrechtentop 2009
Hollandse Hoogte / Martijn van de Griendt
Hollandse Hoogte / Truus van Gog
UNICEF / Guus Schoonewille
UNICEF / Claudio Versiani
UNICEF / Giacomo Pirozzi

WACHTEN OP DE
KINDEROMBUDSMAN
Wachten duurt altijd lang. Dat geldt ook voor het
wachten op de Kinderombudsman. Verschillende
organisaties, waaronder Defence for Children en UNICEF
en het Kinderrechtencollectief als paraplu over het
geheel zetten zich al lange tijd in voor de komst van een
Kinderombudsman in Nederland. Dat is niet zonder
reden. Het VN-kinderrechtencomité beveelt Nederland
aan om spoedig tot instelling van een Kinderombudsman
over te gaan. Een dergelijke ombudsman moet
herkenbaar zijn en goed toegankelijk zijn voor kinderen.
Het Tweede Kamerlid mevrouw Arib heeft zoals bekend
een initiatief wetsontwerp ingediend waarbij de
Kinderombudsman als bijzondere ombudsman wordt
ingesteld bij de Nationale ombudsman. Als Nationale
ombudsman geef ik van harte steun aan dit initiatief.
In mijn dagelijkse werk komen al tal van kwesties aan de
orde die de rechten van kinderen raken. Deels gaat het om
het signaleren van ongewenste ontwikkelingen. Te denken
valt aan het naar verhouding grote aantal kinderen in
gesloten instellingen en de omstandigheden waaronder ze
daar verblijven. Deels gaat het om concrete zaken waarbij
de rechten van kinderen in het geding zijn, zoals omgang
na scheiding en ontvoeringszaken. Toch realiseer ik mij maar
al te vaak dat als Nationale ombudsman de mogelijkheden
nog te beperkt zijn om goed op te komen voor kinderrechten
in Nederland. Er zijn immers vele instanties die buiten mijn
blikveld als ombudsman vallen, die wel van groot belang
zijn voor de positie van kinderen. Het gaat niet alleen om
overheidstaken, zoals bij de Bureaus Jeugdzorg, maar ook
om bij voorbeeld scholen en zorginstellingen.
Onze jeugdzorg is erg complex geworden en er zijn vele
instanties die vanuit een eigen taak, maar ook vanuit een
eigen belang, een aandeel hebben in de dagelijkse jeugdzorg.
Er zijn maar weinig mensen die een overzicht hebben
van wat er allemaal gaande is en waar de problemen precies
liggen. Ik zie die complexiteit als een groeiend probleem.
Alles wijst erop dat de jeugdzorg vooralsnog alleen maar
complexer wordt. Neem alleen al het feit dat – omdat het
niet goed gaat in de jeugdzorg – destijds de Bureaus
Jeugdzorg zijn opgericht, en vervolgens een Programma-
Alex Brenninkmeijer
ministerie voor Jeugd en Gezin en ook de Centra voor Jeugd
en gezin. Voor de echte moeilijke gevallen zijn er ook nog
veiligheidshuizen in oprichting en wordt gewerkt aan een
landelijke verwijsindex risicojongeren. Als we daarbij
optellen de vele wettelijke regelingen, de vele fi nanciële
stromen en niet te vergeten vele bevoegdheden, dan is
evident dat er tal van samenwerkings- en afstemmingsproblemen
zijn.
Wat opvalt is dat als overheden – en niet-overheden – een
gezamenlijk belang hebben om samen te werken die
samenwerking vaak ook wel lukt. Het gaat mis wanneer een
gezamenlijk belang minder voor de hand ligt of het vinden
van een gezamenlijk belang niet goed georganiseerd is.
De controle ‘achter de voordeur’ door samenwerking van
vele instanties komt vaak opmerkelijk goed van de grond,
terwijl bijvoorbeeld bij de vergoeding van netwerkpleegzorgouders
de samenwerking heel wat minder evident is.
Wat mij daarbij opvalt is dat er vaak deelbelangen de
boventoon voeren en het belang waar het echt om gaat
– het kind – buiten beeld blijft. Daarom is het goed als de
Kinderombudsman er zo gauw mogelijk komt. Er is voor
de Kinderombudsman veel te doen!
Alex Brenninkmeijer
Alex Brenninkmeijer is de Nationale ombudsman.
foto: Studio Max Koot
Kinderrechtentop 2009 _ 13

DE HOOGSTE TIJD VOOR KINDERRECHTENEDUCATIE
KINDERRECHTEN IN DE
14 _ Kinderrechtentop 2009
Kinderen in Nederland weten verbazingwekkend weinig over hun
rechten. Dat is ook geen wonder. Nederland weigert halsstarrig om
mensenrechteneducatie als verplicht vak in het onderwijscurriculum
op te nemen. Ondanks alle internationale kritiek op deze nalatigheid.
Gelukkige kinderen; díe hebben wij in Nederland. Kinderen
waarnaar geluisterd wordt. Mondige kinderen, die mógen
meedoen en daarvoor de nodige bagage meekrijgen. Wat wij
niet hebben, zijn kinderen met een diep besef van de rechten
en verantwoordelijkheden die zij als (heel jonge) burgers
hebben, en van de waarde hiervan. Benoemen wat discriminatie
is, dat gaat nog wel – dat je in de Efteling onder de 1.20
meter niet in de Python mag, bijvoorbeeld. Maar veel verder
gaat de kennis niet. Zo liet de Eurobarometer in de zomer
van 2009 weten dat 61% van de Nederlandse kinderen niet
weet dat zij aparte rechten hebben. Uit het Jaarbericht
Kinderrechten 2009 van UNICEF en Defence for Children
blijkt dat grofweg driekwart niet weet dat extra kwetsbare
kinderen, zoals vluchtelingen en slachtoffers van seksueel
misbruik, recht hebben op bijzondere bescherming. Met dit
gebrek aan kennis van het Kinderrechtenverdrag is Nederland
de hekkensluiter van Europa, samen met Denemarken en
Hongarije.
Helemaal gek is dit niet. Nederland heeft al lang een
beroerde reputatie op het gebied van mensenrechteneducatie.
Scholieren hoeven niets te leren over de fundamentele
idee van de menselijke waardigheid, de al even fundamentele
rechten en vrijheden en de verplichtingen van Staten in
het beschermen hiervan.
Bij geschiedenis leer je wel over de Tweede Wereldoorlog,
maar niet over de Universele Verklaring en het Europees
Verdrag van de Rechten van de Mens. Bij maatschappijwetenschappen
moet je uit kunnen leggen waarom mensen
genocide plegen, maar niet dat dit verboden is, en wat het
Internationaal Strafhof hierin betekent. Het Kinderrechtenverdrag
komt op de Pabo niet voorbij. Natuurlijk zijn er
enthousiaste docenten die het onderwerp wél meenemen.
Defence for Children of UNICEF eens uitnodigen, of Movies
that Matter, of Amnesty. Maar het hoeft niet, en deze extra’s
verdwijnen in het zicht van de Citotoets, of het eindexamen,
geheid van het programma.
UNICEF / Daimon Xanthopoulos
De gebrekkige aandacht voor de mensenrechten in het
onderwijs strijdt niet alleen met de verplichting uit het
Kinderrechtenverdrag om het onderwijs gericht te laten zijn
op “het bijbrengen van eerbied voor de rechten van de mens
en de fundamentele vrijheden, en voor de in het Handvest
van de Verenigde Naties vastgelegde beginselen” (artikel
29). Er is een hele trits verdragen op mensenrechtengebied
dat Nederland hiermee schendt. We krijgen hierop dan ook
om de haverklap kritiek. Van het VN-Kinderrechtencomité,
maar ook van de mensenrechtencommissaris van de Raad
van Europa, bijvoorbeeld, die zich erover verbazen dat wij
mensenrechten in ons buitenlands beleid centraal stellen,
maar er in het binnenland zo weinig aan doen.
Het standaard verweer van de over heid is de onderwijsvrijheid.
Dit klopt niet. Artikel 26 van de Universele Verklaring
schetst het zo: Lid 1: iedereen heeft het recht op onderwijs.
Lid 2: dit onderwijs is onder meer gericht op de “verster king
van de eerbied voor de rechten van de mens en de funda-

KLAS
Basisscholen in heel Nederland doen mee aan de
Spreekbeurtactie van UNICEF over kinderrechten
UNICEF / Diana de Lange
mentele vrijheden”. Lid 3: ouders zijn vrij om te kiezen welk
onderwijs hun kinderen volgen. Dat laatste staat ook in
artikel 23 van de Nederlandse Grondwet. Deze verplichting
tot mensenrechteneducatie, sámen met de onderwijsvrijheid,
staat in vele verdragen. Op school zou je moeten
leren dat in de Nederlandse Grondwet staat dat internationale
verdragen soms boven nationale wetten gaan, als die wetten
niet volstaan.
Burgerschap en kinderrechten
De Commissie Dijsselbloem stelde het ook nog eens: de
overheid gaat over het wat, de scholen over het hoe. Als de
overheid tientallen kerndoelen van het onderwijs vaststelt,
en inspraak heeft in examenprogramma’s, kerncurricula, en
toetsingskaders dan is het niet opnemen van aandacht voor
de mensenrechten vooral een keuze.
Een voor de hand liggende plek om te beginnen, is het
burgerschapsonderwijs. De overheid verplicht alle scholen
sinds kort om “actief burgerschap” te stimuleren. In alle
landen om ons heen omvat civic education ook democratisch
burgerschap, en kinderrechten. In Engeland heb je zelfs hele
scholen georganiseerd rondom rights, respect and responsibilities.
Zo niet in Nederland. Hier definieert het Ministerie
van Onderwijs burgerschap als ‘gemeenschapszin’, vooral
gericht op het bevorderen van sociale vaardigheden.
Voor het koppelen van burgerschapsonderwijs aan kinderrechten
kan Nederland gebruik maken van veel internationale
ervaring op dit gebied. Lesmateriaal als ‘het Kompas’ en de
‘ABC on human rights education’, bieden een schat aan
informatie. Leerzame oefeningen, zoals ‘Een stap vooruit’.
Hierin krijgt iedere leerling een rol. Die van minderjarige
asielzoeker, of van iemand in een rolstoel. Telkens krijgen
bepaalde leerlingen bepaalde rechten, en mogen zo een stap
vooruit doen. Zo worden verschillen zichtbaar.
De oefeningen passen in de leerlijnen die beginnen met
de nadruk op respect voor verschil, en in het voortgezet
onderwijs aandacht besteden aan internationale verdragen.
Waarbij het niet altijd alleen gaat om kennis, maar ook om
houding en vaardigheden.
Kentering
Langzaam lijkt een kentering van beleid zichtbaar. Docenten
en de onderwijsinspectie vragen om hulp bij de invulling
van het burgerschapsonderwijs. In een land waar xenofobie
en racisme steeds vaker voorkomen, wil het kabinet graag
de kernwaarden van de rechtsstaat uitdragen.
De Tweede Kamer vroeg in verschillende moties om aandacht
voor mensen- en kinderrechten in het onderwijs. En
terwijl Nederland de verplichting tot mensenrechteneducatie
nog lang niet nakomt, schreven de ministers van Onderwijs
en van Buitenlandse Zaken vorig jaar aan de Tweede Kamer
wel eens te willen kijken hoe mensenrechten meer duurzame
aandacht zouden kunnen krijgen. Het is te hopen dat
Nederland, dat andere landen zo graag de les leest over
mensenrechten, zich sneller en meer vastberaden gaat
aansluiten bij de vele landen die al lang kinderrechten in
de klas brengen. Want respect voor de mensenrechten,
dat begint vroeg. En vooral: dichtbij huis.
Barbara Oomen
Barbara Oomen is bijzonder hoogleraar rechtspluralisme aan
de Universiteit van Amsterdam en voorzitter van het Platform
Mensenrechteneducatie.
Kinderrechtentop 2009 _ 15

“Artikel 32 van het Kinderrechtenverdrag gaat
over kinderarbeid. Kinderen moeten beschermd
worden tegen economische uitbuiting en mogen
geen werk doen dat gevaarlijk is of hun opvoeding
en ontwikkeling hindert. UNICEF strijdt
wereldwijd tegen kinderarbeid.”
16 _ Kinderrechtentop 2009
Paul van Vliet
“Ik vind dat kinderen in Afrika
recht hebben op hun
eigen mening.”
Lieke, 11 jaar
“Arm of rijk. Iedereen staat gelijk.
Hou je daar dan ook aan.”
Cassandra, 11 jaar
“Ik moet van mijn moeder
zelf stofzuigen. Dat is fout.”
Luc, 11 jaar
“Ik vind dat kinderen het recht
hebben op heel veel dingen maar
niet alle kinderen krijgen of mogen
die dingen. Je hebt toch wel recht op
alles waar je recht hebt?”
Siska, 11 jaar
UNICEF / Johannes Odé
“Kinderrechten betekent dat alle kinderen
naar school kunnen. In de derde wereld
kunnen ze niet naar school omdat ze
moeten werken en in Nederland gaan
kinderen spijbelen.”
Daan, 11 jaar
“Als een kind mishandeld wordt
moet er wel worden geholpen.”
Pascal, 12 jaar
“Kinderrechten zijn belangrijk
omdat kinderen niet in het
gevang horen te zitten.”
Daan, 11 jaar
UNICEF / Martin de Beer

“Ik ben blij dat er rechten zijn voor
het kind in Nederland en dat er
goed op gelet wordt.”
Kim, 12 jaar.
“Volgens artikel 22 van het Kinderrechtenverdrag
hebben kinderen die gevlucht zijn recht
op extra bescherming. Wat doet Nederland?
Die zet gevluchte jongeren achter de tralies.
Dat is een schande en moet
onmiddellijk ophouden!”
Sipke Jan Bousema
“Ik wil dat ieder kind op de wereld
dezelfde kinderrechten heeft en
niet verschillende omdat ze een
ander geloof hebben of zo.
Mensen zijn mensen!”
Elif, 11 jaar
“We gaan het in de klas hebben
over kinderrechten want de juf is
er achter gekomen dat we er
niets van weten.”
Mariam, 13 jaar
UNICEF / Marieke van der Velden
“Ik vind dat elk kind evenveel
rechten moet hebben. Niemand is
beter en eigenlijk is iedereen goed.
Niemand mag mishandeld
worden volgens MIJ.”
Mark, 12 jaar
“Iedereen moet goeie
rechten hebben.”
Lidewei, 10 jaar
“Gezond drinkwater is een eerste levensbehoefte.
Het is onmisbaar voor het leven van
een kind. Artikel 6 van het Kinderrechtenverdrag
beschermt dat leven. Het is fantastisch
om te zien hoe een eenvoudige waterpomp het
leven van een kind kan veranderen.”
Monique van de Ven
“Ik vind dat elk kind medicijnen en voedsel
moet krijgen. En recht heeft op een toekomst.
Dus ze moeten naar school toe want
als ze dom blijven dan blijven ze arm.”
UNICEF
Willem, 11 jaar.
“Ik vind de rechten zo als ze nu zijn
super. Jammer dat sommigen zich
daar niets van aantrekken.”
Femke, 12 jaar
Kinderrechtentop 2009 _ 17

HET KINDERRECHTENVERDRAG IN DE RECHTSPRAKTIJK
SUCCESSEN, MANCO’S EN WENSEN
Het IVRK heeft een razendsnelle carrière achter de rug.
Iedere jurist kent de afkorting van het Kinderrechtenverdrag.
Als meest geratifi ceerde en meest breed geaccepteerde
mensenrechteninstrument ter wereld heeft het gezorgd voor
veel meer aandacht voor kinderrechten en verbeteringen van
kinderrechten wereldwijd. In Nederland heeft het Kinderrechtenverdrag
in beleid, wetgeving en rechtspraak een
belangrijke plaats ingenomen. Steeds meer organisaties
beroepen zich op het Kinderrechtenverdrag bij het uitdragen
van hun missie en beleid. In wetsvoorstellen wordt steeds
vaker een paragraaf aan het Kinderrechtenverdrag gewijd,
vooral als het gaat over familie- en jeugdkwesties. Steeds
meer non-gouvernementele organisaties werken vanuit
kinderrechtenperspectief met het Kinderrechtenverdrag in
de hand. Het programmaministerie voor Jeugd en Gezin –
welk bestaan vanuit het Kinderrechtenverdrag gezien
belangrijke politieke winst is – heeft haar beleidsprogramma
gebaseerd op het Kinderrechtenverdrag. Advocaten doen
steeds vaker een beroep op het Kinderrechtenverdrag en
rechters verwijzen er in hun uitspraken ook regelmatig naar.
Hoger rendement lagere rechters
In de eerste periode van het Kinderrechtenverdrag in
Nederland moest het verdrag nog bekend raken in de
rechtspraak. Van 1995 tot en met 2001 waren er in totaal
zeventig rechterlijke uitspraken te vinden waarin het IVRK
werd genoemd (Ruitenberg, 2003). In 2007 en 2008 zijn er
jaarlijks zo’n tachtig rechterlijke uitspraken te vinden (op
rechtspraak.nl) waarin het IVRK is genoemd. Wat valt daar
nu uit te concluderen? In elk geval dat het Kinderrechtenverdrag
in de rechtspraak meer bekendheid heeft gekregen,
maar veel meer valt daar nog niet over te zeggen. Heeft de
toename van het IVRK in rechterlijke uitspraken nu ook tot
successen geleid?
Er waren de afgelopen jaren inspirerende voorbeelduitspraken
waarbij toepassing van het Kinderrechten verdrag een
tegemoetkoming aan de positie van kinderen betekende. Ik
noem er slechts enkele. De Centrale Raad van Beroep deed
op 24 januari 2006 (LJN AV0197) de belangrijke uitspraak dat
‘illegale’ (in afwachting van een beslissing) kinderen op
grond van artikel 2, 3 en 27 IVRK recht hebben op bijstand
18 _ Kinderrechtentop 2009
Het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van de het Kind (IVRK) bestaat
twintig jaar. Voor Nederland is het Kinderrechtenverdrag al vijftien jaar in
werking. Vijftien jaar Kinderrechtenverdrag in de Nederlandse rechtsprakijk,
betekent gematigd positief terugkijken, maar vooral hoopvol vooruitzien.
voor de vervulling van de basale levensbehoeften: onderdak,
voedsel en kleding. De rechtbank Groningen oordeelde op
20 december 2006 (LJN AZ5794) onder verwijzing naar
artikel 20 en 40 IVRK tot een onrechtmatig handelen van de
staat door een minderjarige met een ondertoezichtstelling
en uithuisplaatsing 7,5 maand in een justitiële jeugdinrichting
te laten wachten op een behandelplek, ook al ontving
de minderjarige daar na enige tijd gedragstherapie. Vanaf
dag één was namelijk al duidelijk welke behandeling de
minderjarige nodig had. De rechtbank Roermond besliste op
16 februari 2009 (LJN BH7431) tot niet-ontvankelijkheid van
het Openbaar Ministerie omdat de beslissing tot vervolging
van een dertienjarige die op het schoolplein enkele kleuters
bij hun billen pakte in strijd zou zijn met artikel 3 en 40 IVRK.
Voorbeelden waaruit blijkt dat het IVRK daadwerkelijk
betekenis kan hebben in gerechte lijke procedures.
Vooral in de lagere rechtspraak zijn meer voorbeelden te
vinden waarbij het IVRK niet alleen is genoemd, maar tot
succes voor het kind in kwestie leidde. Er zijn echter ook
teleurstellende uitspraken, en die zijn nu juist vooral te
vinden bij de hoogste rechtscolleges. Zo besliste de Hoge
Raad op 14 mei 2008 (LJN BC8231) dat het IVRK geen
betekenis had voor de standaard DNA-afname bij veroordeelden
en dat minderjarigen hierbij geen recht hebben op
een aparte benadering, nu de wetgever deze bedoeling niet
had. De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State
heeft herhaaldelijk geoordeeld dat artikel 3 IVRK geen
rechtstreekse werking heeft en dat deze bepaling beslissingen
tot bijvoorbeeld het afwijzen van een verblijfsvergunning
niet tegenhoudt. Van de hoogste rechtscolleges heeft
alleen nog de Centrale Raad van Beroep op grond van IVRKbepalingen
een voor het kind gunstige beslissing genomen.
Onenigheid over interpretatie
Het Kinderrechtenverdrag wordt te pas en te onpas ingeroepen
in wetgeving en rechtspraak en genoemd als
legitimatie voor beleid. Er is soms onenigheid over de
betekenis van bepalingen en rechtstreekse werking van het
IVRK. Waar de wetgever het Kinderrechtenverdrag als
legitimatie voor gesloten jeugdzorg voor achttien-plussers
opvoert, is de rechter van mening dat dit juist in strijd is met

het IVRK (rechtbank Roermond 8 april 2009, LJN BI0864).
Waar de advocaat vindt dat het IVRK vraagt om een aparte
regeling voor DNA-afname bij minderjarige veroordeelden,
ziet de Hoge Raad in de bedoeling van de wetgever juist een
reden om bij DNA-afname minderjarigen niet anders dan
volwassenen te benaderen en het IVRK geen rol te laten
spelen. En zo zijn er veel meer voorbeelden te noemen.
De uitdaging zal in de komende twintig jaar dan ook zijn om
– nu het Kinderrechtenverdrag voldoende bekend is in de
rechtspraktijk – op zoek te gaan naar interpretatie-instrumen
ten. De documenten van het VN-Comité inzake de Rechten
van het Kind, zoals de General Comments, kunnen daarbij
helpen. Daarnaast is het belangrijk om voortdurend discussie
te blijven voeren over de betekenis die IVRK-bepalingen
in wetgeving, rechtspraak en juridisch beleid zouden kunnen
en moeten hebben. En natuurlijk zal een versterking van het
Kinderrechtenverdrag via rechterlijke uitspraken ontwikkeld
moeten worden. Advocaten, officieren van justitie en
rechters hebben hier een belangrijke rol te vervullen.
Behalve meer dialoog over de interpretatie van IVRKbepalingen
is het belangrijk dat kinderen en jongeren zelf
meer mogelijkheden krijgen om kinderrechtenschendingen
aan de kaak te stellen. Zij zijn nu voor een groot deel
afhankelijk van belangenbehartigers – ouders, advocaten,
bijzondere curatoren – die dit voor en namens hen willen
doen. Voor een versterking van de eigen positie van deze
jongeren is de introductie van een Kinderombudsman in
Nederland belangrijke winst. Hier kunnen kinderen straks op
laagdrempelige wijze klagen over kinderrechtenschendingen.
Daarnaast is het belangrijk dat er een klachtprocedure komt
bij het IVRK, zodat jongeren zelf bij een internationaal
orgaan een klacht kunnen neerleggen als de nationale
middelen hiertoe zijn uitgeput. Met een Kinderombudsman
die klachten in behandeling neemt en een klachtmogelijkheid
bij het VN-Comité inzake de Rechten van het Kind zal
de betekenis van het Kinderrechtenverdrag zeker toenemen.
Zo wordt het Kinderrechtenverdrag in de komende twintig
jaar een nog belangrijker instrument ter bescherming van
kinderrechten.
Mariëlle Bruning
Cartoon: Wim Stevenhagen
Mariëlle Bruning is hoogleraar jeugdrecht aan de Universiteit van Leiden
en werkt bij Defence for Children-ECPAT op het terrein van jeugdzorg en
kindermishandeling.
Kinderrechtentop 2009 _ 19

KINDERRECHTEN IN DE JEUGDZORG
KINDEREN ZIJN ER OM VAN TE
Vroeger hadden we het niet over Jeugdzorg. We hadden
het over hulpverlening en benoemden waar we werkten:
bij Boddaert, pleegzorg, kinderpsychiatrie. Het had allemaal
met kinderen te maken, met kinderen in problematische
situaties, maar we hadden er niet één noemer voor. Daarna
kwam het begrip Jeugdhulpverlening en gingen organisaties
fuseren. Nu heet het Jeugdzorg of liever nog De Jeugdzorg.
Alles valt eronder en daarmee ook eigenlijk niets. Want wat
is nu De Jeugdzorg? Is dat de groepswerker in de gesloten
instelling, de maatschappelijk werker bij Boddaert, de
voordeurmedewerker van Bureau Jeugdzorg of de Raadsonderzoeker
van de Raad voor de Kinderbescherming?
Of is het de verzameling organisaties waar al deze mensen
bij werken? Als er iets mis gaat en het komt in de krant is het
de schuld van De Jeugdzorg. Voor volwassenen is het al een
doolhof, laat staan voor kinderen die te maken hebben met
20 _ Kinderrechtentop 2009
De Jeugdzorg bestaat niet. Zorgen voor jeugd is een taak van iedereen.
Iedereen moet letten op kinderen, problemen melden en actie ondernemen
als het ergens mis dreigt te gaan. Kinderen hebben rechten maar het zijn
vooral de volwassenen die er voor moeten vechten.
Hollandse Hoogte / Marco Okhuizen
de Jeugdzorg. Vroeger hadden kinderen geen eigen rechten.
Nu, sinds twintig jaar, hebben kinderen wel eigen rechten.
Die rechten zijn bedacht en opgeschreven door volwassenen.
Een groep volwassenen zet zich ook in om die rechten overal
bekend te maken en regeringen erop te wijzen dat ze zich
eraan moeten houden. En dat is nodig.
Durf te provoceren
Dries van Dantzig, bevlogen psychiater, die helaas overleden
is in 2005, heeft het heel treffend verwoord: Veel achter gestelde
of onderdrukte groepen hebben zich geëmancipeerd.
Zij kwamen voor zichzelf op, arbeiders, vrouwen, zwarten,
homo’s. Zij hielden demonstraties, redevoeringen, maakten
pamfl etten en provoceerden. Allemaal om hun positie in de
maatschappij zichtbaar te maken en te verbeteren. Door hun
protestacties zijn er verbeteringen gekomen, wetten

HOUDEN
aangepast of houdingen veranderd. Kinderen en zeker
kwetsbare kinderen kunnen dat niet voor zichzelf doen.
Zij hebben ook geen stemrecht en kunnen politici niet
aanspreken. Volwassenen moeten het voor hen opnemen.
Het Internationale verdrag inzake de Rechten van het Kind
voorziet daarin.
Vroeger werd er vaak gezegd: je kunt gelijk hebben, maar
zie maar dat je het krijgt. Zo is het ook met rechten. Je kunt
ze hebben maar zie maar dat je ze krijgt. Wat heb je er aan
als je als kind te horen krijgt dat je recht hebt op een veilige
opvoeding maar je ouders mishandelen je. Als je in De
jeugdzorg zit en niemand vraagt jou om je mening of legt uit
wat er gaat gebeuren. Wat heb je dan aan de Rechten van het
Kind? Dan komen diezelfde volwassen (mv) weer in beeld.
Die het verdrag gemaakt hebben of die in De Jeugdzorg
werken, maar ook de leidster van de crèche, de juf op school
en de huisarts of de arts in het ziekenhuis, de buurvrouw,
de tante en oom en broers en zussen.
Durf problemen te melden
Vroeger wisten we lang zoveel niet als nu over de ontwikkeling
van kinderen, over de verschillende vormen van
mishandeling en over de effecten van soorten opvoeding
op de lange termijn. Nu weten we dat wel en we hebben
dan ook een verantwoordelijkheid om met die kennis iets
te doen. We zullen nog meer dan nu, nog vasthoudender en
misschien provocerender uiting moeten geven aan de eisen
die het verdrag aan ons als samenleving stelt. Niet meer
accepteren dat de zorg voor kinderen in risicosituaties onder
de maat is. Als je de medische zorg voor mensen na een
ongeval, de behandelopties, second opinions en verzekeringen
vergelijkt met de geestelijke zorg voor (mishandelde)
kinderen, dan kun je niet volhouden dat kinderen altijd hun
recht krijgen. Er zijn te weinig mensen die op tijd probleemsituaties
durven te melden, te weinig mogelijkheden om
kinderen en hun ouders de professionele hulp te geven die
ze nodig hebben en zo lang ze het nodig hebben. We kennen
wel behandelingen voor chronisch zieke kinderen maar niet
voor chronisch ontoereikende ouders. Die met een beetje
hulp maar wel continue hulp het heel goed zelf zouden
kunnen. Meer steun voor ouders met heel jonge kinderen
kan in het verdere verloop van hun leven zoveel betekenen.
Het recht op leven en ontwikkeling, op bescherming en
veiligheid, op participatie en gehoord worden, zijn rechten
die stuk voor stuk steeds door iedereen moeten worden
gewaarborgd.
Durf rechten op te eisen
We zullen onze gemeenten, provincies en landelijke overheid
moeten aanspreken maar ook onszelf. Durf actie te
ondernemen als het mis is bij de buren of je ziet misstanden
in de buurt. Je kunt kinderen erbij inschakelen, maar het niet
alleen aan hen overlaten om hun recht te claimen. Durf het
recht van kinderen op een veilige, liefdevolle opvoeding op
te eisen als je ziet dat het niet gebeurt en steun kinderen die
zelf uiting geven aan hun onvrede met de situatie. Dat zijn
kinderen die het niet over zich heen laten komen, kinderen
die misschien gezien worden als lastpakken of overlastgevers.
Kinderen die signalen uitzenden moeten serieus
genomen worden, gehoord worden. Gehoord worden is ook
een recht. Niet alleen bij de rechtbank of bij het maken van
een behandelplan. Ook wanneer ze signalen uitzenden dat
het niet goed met ze gaat. En dit alles geldt voor alle kinderen
en dat betekent dat er geen kinderen worden uitgesloten.
Kinderen in een rijtjes-huis, in een fl at of in een asielzoekerscentrum.
Kinderen in een boerderij of in een opvanghuis
voor mensen zonder status. Alle kinderen.
Op Curaçao lopen kinderen elk jaar op 20 november in een
demonstratie met de mooiste leus die je kunt bedenken:
Mucha tei pa nos stimanan
Kinderen zijn er om van te houden.
Laten we deze leus op een groot bord op alle Jeugdzorg
instellingen plakken!
Myra ter Meulen
Myra ter Meulen is adviseur jeugdbeleid en preventie kindermishandeling.
Kinderrechtentop 2009 _ 21

DE GEVOLGEN VAN DE ECONOMISCHE CRISIS VOOR KINDEREN
SOCIALE BESCHERMING
OM DE PIJN TE VERZACHTEN
In 2007 stierven wereldwijd naar schatting 9,2 miljoen
kinderen onder de vijf jaar aan oorzaken die te voorkomen
waren. Iedere minuut sterven 17 kinderen.
De wereldwijde economische crisis heeft de situatie verergerd.
In 2009 hebben 1 miljard mensen honger. Armoede en
werkeloosheid nemen toe en de toegang tot sociale voorzieningen,
uitkeringen en krediet verslechtert. Dit leidt tot
toenemende sterfte onder volwassenen en kinderen. In 2009
leven 45 miljoen mensen in extreme armoede en zullen
400.000 meer kinderen sterven. Dit komt bovenop de
gevolgen van de voedsel- en brandstofcrisis die al 130
miljoen mensen in extreme armoede dreven.
Uit voorgaande economische crisissen bleek dat kindersterfte,
schooluitval, kinderarbeid, kinderprostitutie en het
aantal straatkinderen allemaal toenamen. Dit is onnodig en
kan voorkomen worden als er tijdig geïnvesteerd wordt in
sociale beschermingsmaatregelen die de gevolgen van de
economische crisis voor de meest kwetsbare groepen in de
samenleving verzachten. Met de huidige economische crisis
in het achterhoofd hebben de Verenigde Naties zich gecommitteerd
aan het ondersteunen van sociale beschermingsprogramma’s,
in de zogeheten Joint Crisis Initiatives.
UNICEF werkt op het gebied van sociale bescherming samen
22 _ Kinderrechtentop 2009
De wereldwijde economische crisis treft kinderen nog meer dan
volwassenen. UNICEF helpt landen om de gevolgen van de crisis voor
kinderen in te dammen door hen en hun ouders extra te beschermen.
UNICEF / Bobby Model
Gezinnen in Kenia die wezen en andere kwetsbare kinderen in hun midden opnemen,
krijgen via UNICEF een soort kinderbijslag om bijvoorbeeld voedsel mee te kopen.
met onder andere de Internationale arbeidsorganisatie (ILO)
en de Wereld gezondheidsorganisatie (WHO).
Sociale bescherming
Sociale beschermingsmaatregelen zijn maatregelen die een
overheid neemt om de sociale en economische risico’s voor
kwetsbare groepen mensen uit de samenleving te reduceren.
Denk daarbij aan het opzetten van een kinderbijslagssysteem
of een andere vorm van inkomensondersteuning aan
gezinnen. Het doel is extreme armoede en marginalisering
van (kwetsbare) groepen mensen tegen te gaan. Met sociale
bescherming wordt voorzien in een minimale levenstandaard
voor individuen en gezinnen, onder andere door de toegang
tot sociale en economische voorzieningen gelijkwaardiger te
maken. Sociale bescherming is een mensenrecht. Het vloeit
onder andere voort uit artikel 26 van het Kinderrechtenverdrag
waarin staat dat ieder kind recht heeft op voorzieningen
voor sociale zekerheid.
Bescherming van kinderen
Meer dan eenderde van de bevolking in de meeste ontwikkelinglanden,
en dan vooral de armste landen, zijn kinderen.
Kinderen zijn ook oververtegenwoordigd in de armste
bevolkingsgroepen in deze landen. Kinderen ondergaan
armoede op een ander manier dan volwassenen en zijn
kwetsbaarder voor ondervoeding, ziekte, mishandeling en
uitbuiting. Hun afhankelijkheid van volwassenen voor zorg
en bescherming betekent dat in tijden van confl icten,
humanitaire crisissen en hiv/aids, wanneer het risico extra
groot is dat gezinnen uit elkaar vallen, kinderen extra kwetsbaar
worden. Binnen het pallet aan sociale beschermingsmaatregelen
zou extra aandacht besteed moeten worden
aan kinderen die zonder ouderlijke zorg leven of die binnen
hun gezin of gemeenschap gemargina liseerd worden door
hun handicap, geslacht, etniciteit, hiv/aids en andere
factoren. Met andere woorden: ook in crisistijd geldt:
kinderen eerst, kwetsbare kinderen voorop.
Majorie Kaandorp
Majorie Kaandorp is pleitbezorger kinderrechten bij UNICEF Nederland.

Op de Kinderrechtentop spreken internationale
kinderrechtenexperts van UNICEF en de Wereldbank over
de gevolgen van de economische crisis voor kinderen.
Afshan Khan
Afshan Khan is sinds 2008 directeur Public-Sector Alliances
and Resource Moblization Offi ce op het hoofdkantoor van
UNICEF in New York. Haar afdeling onderhoudt contacten
met donorlanden over beleidsontwikkeling, lobby en
fondsenwerving. Afshan Khan heeft jarenlange ervaring bij
UNICEF, onder meer als onderdirecteur van het noodhulpprogramma
van de internationale organisatie en als
directeur van het landenkantoor in Jamaica.
Sigrid Kaag
Sigrid Kaag is sinds december 2007 directeur van het
regionale UNICEF kantoor in het Midden-Oosten en Noord-
Afrika. Ze geeft leiding aan 15 UNICEF kantoren in 19 landen
en in de bezette Palestijnse gebieden. UNICEF geeft in de
regio nood – en humanitaire hulp en werkt aan ontwikkeling
van de regio. Voor haar komst naar het regionale kantoor
werkte Sigrid Kaag op het hoofdkantoor van de algemene
directeur van UNICEF, als hoofd van de staf.
Andrea Vermehren
Andrea Vermehren is econoom aan de Universiteit van
Hamburg en werkt als Senior Social Protection Specialist bij
het departement voor Human Development van de Wereldbank
Zuid-Azië. Vermehren werkt sinds 1999 bij de Wereldbank,
eerst in Latijns-Amerika en tegenwoordig in Zuid-Azië.
Binnen haar aandachtsgebied Social Protection richt zij zich
met name op Social Safety Nets, werkgelegenheidsprogramma’s,
Jeugdontwikkeling en Community Based Development.
Yasmin Haque
Yasmin Ali Haque is sinds juni 2007 directeur van het
UNICEF kantoor in Ghana. Daarvoor was zij onderdirecteur
van UNICEF in Sri Lanka en hield zij zich bezig met het
ontwikkelen van het landenprogramma en het noodhulpprogramma
dat opgezet werd na de tsunami. Yasmin Haque
spreekt op de Kinderrechtentop met name over het maken
van begrotingsanalyses, sociale beschermingsprogramma’s
en samenwerking met de overheid.
Kinderrechtenexperts
over de economische crisis
De internationale deelconferentie
van de Kinderrechtentop focust op
de gevolgen van de economische
crisis voor kinderen en de wijze
waarop kinderen daartegen
beschermd kunnen worden. Hoe
blijven kinderen op de politieke
agenda van overheden tijdens een
economische crisis? Het budgetteren
van overheden specifi ek voor
kinderen en het scala van sociale
beschermingsmaatregelen die een
overheid moet nemen om kinderen,
als kwetsbare groep in de samenleving,
te beschermen tegen de
gevolgen van de crisis, staan
daarbij centraal. Vragen die aan de
orde komen zijn: wat zijn sociale
beschermingsmaatregelen, wat zijn
de resultaten, hoe wordt door
landen in hun nationale begroting
gebudgetteerd voor sociale
bescherming, en welke voor- en
nadelen zijn er aan verbonden?
Kinderrechtentop 2009 _ 23

KINDERRECHTEN IN NEDERLAND ANNO 2009
Jaarbericht Kinderrechten 2009
Kinderrechten in Nederland
Kinderrechten en uitbuiting
Kinderrechten en jeugdzorg
Kinderrechten en kindermishandeling
Kinderrechten en jeugdstrafrecht
Kinderrechten en vreemdelingenrecht
Het Jaarbericht Kinderrechten meet
de stand van zaken op het terrein
van vreemdelingenrecht, uitbuiting,
jeugdzorg, kindermishandeling en
jeugdstrafrecht. Het Jaarbericht
Kinderrechten kwam in 2009 voor
de tweede keer uit en laat zien
dat er nog veel te winnen valt
om kinderrechten in Nederland
te realiseren.
24 _ Kinderrechtentop 2009
Kinderrechten en uitbuiting
In 2008 werden 169 minderjarige slachtoffers van mensenhandel gemeld.
Minderjarige slachtoffers van (seksuele) uitbuiting moeten passende opvang,
zorg en begeleiding krijgen. Onmisbaar in de strijd tegen uitbuiting is voorlichting.
Voor het Jaarbericht 2009 werd kinderen de volgende stelling voorgelegd: Als je
bloot voor een webcam gaat, is het je eigen schuld als je foto over het internet
gaat surfen. Bijna driekwart van de kinderen was het met de stelling eens en weet
kennelijk niet dat de persoon die naaktfoto’s van kinderen verspreidt, strafbaar is
en daarmee ‘schuld’ draagt.
Kinderrechten en jeugdzorg
Op 1 januari 2009 stonden er 5.510 kinderen op de wachtlijst van een Bureau
Jeugdzorg en wachtten 2.104 kinderen op vervangende zorg. Op die dag zaten
nog altijd 855 kinderen met een kinderbeschermingsmaatregel in een justitiële
jeugdinrichting. Ondanks de aanhoudende kritiek uit binnen- en buitenland hierop
en de beloftes van minister Rouvoet voor Jeugd en Gezin een einde te maken aan
het samen plaatsen van deze verschillende groepen kinderen, ziet het er niet naar
uit dat dit probleem in 2010 is opgelost.
Kinderrechten en kindermishandeling
De overheid heeft de laatste jaren veel ingezet op de voorlichting over kindermishandeling.
Verschillende beroepsgroepen hebben meldcodes kindermishandeling
opgesteld. Toch weet nog lang niet iedereen dat ook de zogeheten pedagogische
tik in Nederland verboden is. Met de stelling Ouders mogen zelf weten hoe ze hun
kinderen opvoeden. Af en toe een klap mag best was 37% van de kinderen het
eens. Zoals de 12-jarige Pascal schreef: “Mijn vader slaat wel eens, maar dan heb
ik het ook verdiend”.
Kinderrechten en jeugdstrafrecht
Het aantal kinderen in detentie blijft in Nederland schrikbarend hoog. Het waren
er 3.158 in 2008, wat wel een positieve daling betekent ten opzichte van het jaar
ervoor: toen zaten er 3.491 kinderen in justitiële jeugdinrichtingen. Het Kinderrechtenverdrag
staat vrijheidsbeneming alleen toe als uiterste maatregel en voor
de korst mogelijke passende duur. Eerst moeten andere oplossingen gezocht
worden. Zo weet ook 96% van de kinderen: Criminele kinderen moeten worden
geholpen om een beter leven te leiden.
Kinderrechten en vreemdelingenrecht
De rechten van kinderen die te maken hebben met het vreemdelingenrecht
worden in Nederland op tal van fronten geschonden. Zo werden in 2008 160
jongeren in detentie gezet om de enkele reden dat ze ‘illegaal’ in Nederland
waren. In 2.830 gezinnen werd het recht van ouders en kinderen om bij elkaar
te wonen, geschonden en tientallen kinderen werden samen met hun ouders op
straat gezet omdat ze het land moesten verlaten. Voor het Kinderrechtenverdrag
zijn alle kinderen gelijk, maar sommige kinderen hebben recht op extra bescherming
omdat ze extra kwetsbaar zijn. Zoals vluchtelingenkinderen. Nederland lijkt
dit beginsel precies omgekeerd toe te passen.
Carla van Os
Carla van Os werkt als jurist bij Defence for Children-ECPAT.
Het Jaarbericht Kinderrechten is een uitgave van UNICEF Nederland en Defence for
Children-ECPAT en is te downloaden vanaf www.unicef.nl of www.defenceforchildren.nl.

KINDERRECHTENONTBIJT
Op 20 november 2009 organiseren UNICEF Nederland en
de Nationale Postcode Loterij een kinderrechtenontbijt met
onder andere Minister voor Ontwikkelingssamenwerking
Bert Koenders, jongeren en vertegenwoordigers van
kinderrechten- en ontwikkelingsorganisaties.
Tijdens het ontbijt kijken de deelnemers samen terug naar
de successen die met het Kinderrechtenverdrag de afgelopen
twee decennia voor kinderen behaald zijn. Afgetrapt door
scholieren van onder meer het Bonaventura college in
Leiden, is er een debat over het verdrag aan de hand van
stellingen als ‘Het Kinderrechtenverdrag heeft de positie
van kinderen in confl ictgebieden verbeterd.’
De Nationale Postcode Loterij en UNICEF zetten zich
al jarenlang samen in voor de rechten van kinderen.
De Nationale Postcode Loterij steunt UNICEF sinds 1993
en droeg in totaal meer dan 210 miljoen bij aan het werk
van de kinderrechtenorganisatie.
UNICEF / Olivier Asselina
Kinderrechtentop 2009 _ 25

UNICEF Nederland
Postbus 67
2270 AB Voorburg
Giro 121
www.unicef.nl
Defence for Children-ECPAT
Postbus 328
1000 AH Amsterdam
Giro 4870000
www.defenceforchildren.nl
www.ecpat.nl
www.kinderrechten.nl
26 _ Kinderrechtentop 2009