hangbuikzwijnen - Diergeneeskundig Memorandum

Hoofdstuk VI:
sedAtIVA en AnAestHetIcA
Anaesthesie
Er is relatief veel literatuur over anaesthesie
bij hangbuikzwijnen door veelvuldig gebruik
van (mini-)varkens in onderzoek. Een aantal
anatomische eigenschappen van hangbuikzwijnen
zoals de kleine oren, de donkere,
stugge, geplooide huid, met dikke subcutane
vetlaag, en de moeilijke bereikbaarheid van
de bloedvaten, maakt het geven van anaesthesie
lastiger dan bij grotere, niet gepigmenteerde
Göttinger varkens.
Het Vietnamese hangbuikzwijn is gevoeliger
voor anaesthetica dan de meeste andere
varkensrassen. Er zijn in Nederland weinig
sedativa en anaesthetica geregistreerd voor
gebruik bij het varken zodat er soms “off-label
use” toegepast moet worden.
Sedatie/Premedicatie
*Azaperon
Azaperon is een neurolepticum dat sedatie
geeft zonder narcose. De dosering voor sedatie
is 1-2 mg/kg lg. Volwassen beren mogen
hiervan niet meer dan 1 mg/kg hebben,
omdat het protrusie van de penis veroorzaakt
met kans op beschadigingen. Azaperon geeft
perifere vasodilatatie waardoor de oorvenen
makkelijker te injecteren zijn.
Anaesthesie voor kortdurende ingrepen.
*Stressnil-ketamine
Voor kortdurende ingrepen, zoals klauwtjes
bekappen, oren schoonmaken, bloed -of
echo-onderzoek doen, of van castratie kan de
anaesthesie als volgt uitgevoerd worden:
premedicatie: 4 mg/kg lg azaperon (Stressnil
® ), i.m. vlak achter het oor, vervolgens 5
tot 10 minuten wachten;
anesthesie: 10 mg/kg lg ketamine i.m. toedienen
en lidocaine locaal, 0,5-1 ml.
Anaesthesie voor langdurende ingrepen
*Pre-anaesthetisch management
Een hangbuikzwijn dat ouder is dan 8 weken
moet minimaal 12 uur vasten en mag 4-6 uur
geen water meer gedronken hebben voordat
het onder anaesthesie gaat. Biggen jonger dan
8 weken mogen geen eten of drinken hebben
vanaf 1-2 uur voor inductie. Een dier dat niet
heeft gevast moet altijd geïntubeerd worden.
Een pre-anaesthetisch klinisch onderzoek
van hart en respiratieapparaat moet worden
gedaan en het dier moet worden gewogen.
Premedicatie: Er wordt atropine (0,04 mg/kg
i.m.), s.c. of i.v. toegediend. Atropine voorkomt
speekselen en het optreden van een bradycardie.
De ogen moeten worden gezalfd.
Injectie-anaesthesie:
Xylazine (2,2 mg/kg) i.m. en hierna ketamine
(12-20 mg/kg) i.m.
Deze anaesthesie kan worden verlengd door
2-4 mg/kg ketamine i.v. toe te dienen.
Een van de andere mogelijkheden is:
xylazine (2,2 mg/kg) i.m. met Zoletil® (4,4
mg/kg) i.m.
Inhalatie anaesthesie
Inhalatie anaesthesie wordt gebruikt voor onderhoud
o.a. bij dieren :
- jonger dan twee maanden
- waarbij een snelle recovery wenselijk is
- voor langdurige chirurgie
- in shock
- met een orgaandysfunctie
Halothaan en isofluraan zijn de meest gebruikte
middelen voor inhalatieanesthesie bij
hangbuikzwijnen.
*Inductie
De inductie die vooraf gaat aan de inhalatie
anaesthesie kan i.m. of i.v. worden toegediend,
maar bij gesedeerde varkens kan inductie
ook via een masker plaatsvinden.
D.M. 53e jaargang - No. 2 blz.