hangbuikzwijnen - Diergeneeskundig Memorandum

Bordetella bronchiseptica
zie Atrofische rhinitis.
Pasteurella multocida
zie Atrofische rhinitis.
Atrofische rhinitis (A.R.)
Atrofische rhinitis kan worden veroorzaakt
door Bordetella bronchiseptica en door het
toxine van Pasteurella multocida (type D
en A). Varkens kunnen dragers zijn van B.
bronchiseptica en van Pasteurella en ze worden
van zeug op big of van varken op varken
overgebracht, maar ze kunnen ook door
honden en katten verspreid worden. A.R. tast
meestal jonge of pasgespeende biggen aan
maar komt ook bij oudere dieren voor.
Predisponerend voor het optreden van A.R.
werken agentia die het neusslijmvlies irriteren
zoals stof, ammoniak, virussen of bacteriën.
Er treedt een rhinitis op.
De klinische symptomen bestaan uit niezen
met neus- en ooguitvloeiing, snuiven
en groeiachterstand. In de neusuitvloeiing
kan bloed zitten. Bij een ernstige aantasting
treedt er deviatie van de snuit op, doordat de
botaanmaak gestoord raakt en de conchae
atrofiëren door de geproduceerde bacteriële
toxinen.
In de varkenshouderij wordt het optreden van
A.R. sterk beïnvloed door omgevingsfactoren.
Omdat hangbuikzwijnen zelden gehuisvest
worden in een dichtbevolkte of slecht
geventileerde omgeving zal de deviatie van
de neus minder vaak optreden. Bovendien is
de snuit van een hangbuikzwijn al wat kort
en gerimpeld, waardoor het onderscheid met
een door A.R. aangetaste snuit moeilijk kan
zijn.
Een vervormde snuit door A.R. maakt het
varken gevoeliger voor pneumonie omdat de
filterfunctie van de neus is aangetast. Antibiotica
toediening is mogelijk als therapie,
maar vervormingen die al zijn opgetreden
zullen hierdoor niet verdwijnen.
De preventie bestaat uit het optimaliseren
van het milieu en vaccinatie. Actieve immunisatie
van de gelt of de zeug geeft via het
colostrum passieve immunisatie van de biggen.
Vaccinatie wordt voor ieder hangbuikzwijn
aanbevolen omdat A.R. een vaak voorkomende
oorzaak van rhinitis bij varkens is
van alle leeftijden, omdat het door honden en
katten verspreid kan worden en vanwege de
vervorming van de snuit die kan optreden.
Mycoplasma spp.
Mycoplasma hyopneumoniae is de verwekker
van enzoötische pneumonie bij het hangbuikzwijn
en predisponeert de longen voor
secundaire bacteriële infecties zoals P. multocida
en B. bronchiseptica. In Nederland
komt de kiem op vrijwel alle varkensbedrijven
voor. Bij dieren die nog niet eerder met
de bacterie in contact zijn geweest kan deze
een acute pneumonie veroorzaken. Deze
vorm komt in Nederland zelden voor. Overdracht
vindt plaats via aërosol of via direct of
indirect contact.
M. hyopneumoniae tast de bronchiale epitheelcellen
aan en vermindert de bronchiale
leucocyten activiteit. In principe dringen de
bacteriën niet door tot in het longweefsel.
De therapie van Mycoplasma hyopneumoniae-infecties
bestaat uit het geven van antibiotica.
Vaccineren is mogelijk. Dit wordt
aanbevolen door sommige auteurs omdat er
door M. hyopneumoniae meer kans is op secundaire
infecties die de longcapaciteit, die
relatief klein is bij het hangbuikzwijn, ernstig
aan kunnen tasten.
Mycoplasma spp. kunnen ook een infectieuze
arthritis veroorzaken.
Mycoplasma hyorhinis kan arthritis bij biggen
van 3 tot 10 weken leeftijd veroorzaken.
Stress is predisponerend. De symptomen bestaan
uit koorts, gezwollen gewrichten, kreupelheid
en de dieren weigeren te bewegen.
De diagnose is moeilijk te stellen omdat de
kiem zich nauwelijks laat kweken.
M. hyosynoviae veroorzaakt arthritis nadat er
een sepsis via intranasale invasie ontstaan is.
De varkentjes zijn 6 tot 8 weken oud voordat
ze geïnfecteerd raken en 10 tot 20 weken oud
als ze klinische symptomen gaan vertonen.
De ziekte wordt gekarakteriseerd door een
acute kreupelheid die 3 tot 10 dagen duurt,
gevolgd door een geleidelijke verbetering.
Het is een non-suppuratieve polyarthritis met
weinig tot geen koorts.
Clostridium perfringens type C
Deze bacterie veroorzaakt neonatale diarree
door toxinenvorming. De symptomen varieren
van milde, kortdurende tot bloederige
diarree. Therapie bestaat uit het geven van
D.M. 53e jaargang - No. 2 blz.