hangbuikzwijnen - Diergeneeskundig Memorandum
hangbuikzwijnen - Diergeneeskundig Memorandum hangbuikzwijnen - Diergeneeskundig Memorandum
Hoofdstuk IV: zIekten Ingedeeld nAAR oRgAAnsysteem / IntoxIcAtIes AANDOENINGEN VAN DE HUID Rui, haaruitval en alopecia Normaal is er een seizoensgebonden variatie in het haarkleed van het hangbuikzwijn. Tijdens erg warm weer en soms eenmaal, maar meestal tweemaal per jaar, valt een groot deel van de borstels uit. De huid vervelt hierbij zodat het dier jeuk krijgt en overal tegenaan gaat schuren om het oude vel en haar kwijt te raken. Als het nieuwe haar na een paar weken begint te groeien, helpt dit de oude huidlaag kwijt te raken. Borstelen versnelt het proces. Hangbuikzwijnen die vooral binnen worden gehouden krijgen minder lang haar en doen langer over het ruien dan dieren die meer buiten gehouden worden. Het Vietnamese hangbuikzwijn is erg gevoelig voor het ”blown coat” syndroom. Hierbij vallen alle haren of een deel ervan uit. Dit komt voor na stress, ziekte, hitte, dracht, lactatie en koorts. De haren groeien weer aan in 6 tot 10 weken. Schuren door jeuk veroorzaakt door Haematopinus suis of Sarcoptes scabei kan ook kaalheid geven. Biggen kunnen kaal worden geboren indien de zeug tijdens de dracht een jodium tekort heeft gehad. Een enkel maal wordt een afwijking aan de huid gevonden die zou lijken op een allergische reactie. Een aanwijsbare oorzaak voor dit beeld is echter niet achterhaald Foto 2: Huidafwijking t.g.v. overgevoeligheid? D.M. 53e jaargang - No. 2 blz. 32 Droge, schilferige huid / parakeratose Hangbuikzwijnen kunnen een droge, schilferige huid hebben die niet jeukt. Dit is normaal bij jonge biggetjes vanaf een leeftijd van 1 week omdat ze ”uit hun huid groeien”. Een extreem droge huid kan optreden door een slecht dieet en deficiënties van vetzuren, vitaminen of mineralen. Vooral deficiënties van vitamine A, panthoteenzuur, nicotinezuur, riboflavine, biotine en zink kunnen huidafwijkingen geven. Parakeratose is het gevolg van een zinkdeficiëntie, een te hoge calciumgift of beide. Een droge, schilferige huid kan ook optreden als mensen hun hangbuikzwijn erg vaak wassen en hierbij een te agressieve shampoo gebruiken, of wanneer het varken vaak verblijft in een omgeving met droge lucht. Wanneer er geen duidelijke oorzaak van de droge huid te vinden is, zijn voedings-supplementen met vitaminen, vetzuren en mineralen geïndiceerd zonder het dieet hiermee uit balans te brengen. Volwassen dieren kunnen baat hebben bij een topicale applicatie van baby- of plantaardige olie. Bij het wassen is een humane shampoo voor een gevoelige huid met eventueel een crèmespoeling erna aan te bevelen. Indien er jeuk aanwezig is in combinatie met een schilferige, droge huid kunnen luizen of schurftmijten de oorzaak zijn. Intertrigo Huidplooidermatitis komt vooral voor bij hangbuikzwijnen met obesitas. Zonnebrand, zonnesteek (hyperthermie) Zonnebrand komt vaker voor bij licht gekleurde varkens maar ook bij donker gekleurde hangbuikzwijnen kan het een probleem zijn. Symptomen van zonnebrand zijn een warme pijnlijke huid met exsudaat, erytheem en oedeem vooral achter de oren en midden op de rug. De aandoening gaat gepaard met veel pijn, sommige varkens vertonen symptomen die lijken op paresis posterior en ze schreeu-
wen. Soms hebben ze last van conjunctivitis. Therapie bestaat uit de huid koelen met water en insmeren met babyolie. Zonnesteek wordt gezien bij varkens die oververhit zijn geraakt door inspanning bij warm weer. Symptomen kunnen bestaan uit hyperpneu, collaps, spierzwakte en tremoren, braken, diarree, starende blik, verhoogde lichaamstemperatuur en symptomen die passen bij cerebraal oedeem. Therapie bestaat uit het zo spoedig mogelijk koelen van het dier met water en het op een koele plek met schaduw brengen. Zonnebrand en zonnesteek kunnen voorkomen worden als het varken een schaduwrijke plek heeft en water beschikbaar heeft om in te baden. Verbrandingsverschijnselen kunnen ook veroorzaakt worden door andere bronnen als een kachel, chemische middelen, bevriezing of photosensitisatie door sommige planten of medicijnen. Overige huidaandoeningen *Insectenbeten Verschillende stekende of bijtende insecten kunnen vooral in de zomermaanden huidirritatie veroorzaken met papels. Wassen met een milde antiseptische oplossing kan voorkomen dat de beten geïnfecteerd raken. *Pityriasis rosea suis Deze huidaandoening geeft circulaire laesies met crustae aan de randen en kan worden verward met ringworm. De laesies zitten vooral op de borst en het abdomen maar kunnen ook gegeneraliseerd voorkomen. Het komt meestal voor bij biggen van 1 tot 3 maanden en verdwijnt spontaan in 2 tot 6 weken tijd. *Tumoren van de huid Het is aannemelijk dat tumoren bij het hangbuikzwijn, dat meestal ouder wordt dan het gemiddelde gangbare varken, meer gezien zullen worden. Bij het Sinclair miniatuurzwijn worden melanomen beschreven. Ook bij het (jonge) hangbuikzwijn komen melanomen vrij frequent voor. Ze kunnen spontaan in regressie gaan waarbij gegeneraliseerde depigmentatie van de huid optreedt. *Epitheliogenesis imperfecta Deze aangeboren afwijking kan worden gezien bij minivarkens. *Infectieuze aandoeningen van de huid Vlekziekte, Streptococcen spp., Staphylococcen spp., Klassieke varkenspest, varkenspokken, mond- en klauwzeer, vesiculaire varkensziekte, ringworm, Candida, luizen en schurftmijten kunnen huidafwijkingen geven (zie hoofdstuk 5: infectieziekten bij hangbuikzwijnen). *Abcessen en granulomen Abcessen ontstaan uit kleine wondjes of schuurplekken en kunnen resulteren in een purulente arthritis. Streptococcen spp., Staphylococcen spp. en Actinomyces pyogenes spelen vaak een rol. Intramusculaire injecties in de achterpoot kunnen tot (steriele) abcedering leiden, met als gevolg kreupelheid door pijn. AANDOENINGEN VAN HET RESPIRATIE- APPARAAT Infectieuze agentia, omgevings- en andere stressfactoren spelen een rol bij het ontstaan van respiratoire problemen. Omdat hangbuikzwijnen een relatief kleine longcapaciteit hebben, kunnen deze aandoeningen grote gevolgen hebben voor de aangetaste dieren. Rhinitis Atrofische rhinitis en Inclusion body rhinitis zijn infectieuze ziekten van de neus die voorkomen bij het hangbuikzwijn (zie hoofdstuk 5: infectieziekten bij hangbuikzwijnen). Necrotiserende rhinitis of ‘bullnose’ Hiermee wordt een zwelling op de zij- of bovenkant van de neus bedoeld. De zwelling is hard en bevat bij incisie stinkend, necrotisch materiaal. Indien botaantasting optreedt, kan er deformatie van de snuit of kop optreden. De aandoening ontstaat door infectie van wondjes op de neus, ontstaan bij wroeten of vechten, of wondjes in het monddak ontstaan bij het niet zorgvuldig tandjesknippen, met bacteriën uit de omgeving. Fusobacterium necrophorum wordt hierbij vaak geïsoleerd. Therapie bestaat uit het langdurig geven van antibiotica (systemisch) met evt. chirurgisch D.M. 53e jaargang - No. 2 blz. 33
- Page 1 and 2: IN DIT NUMMER ”HANGBUIKZWIJNEN”
- Page 3 and 4: Van de Redactie Sommige lezers zull
- Page 5 and 6: Inhoudsopgave Hangbuikzwijnen Van d
- Page 7 and 8: fertiliteitsproblemen - niet infect
- Page 9 and 10: PMWS/Wegkwijnziekte 47 PRRS-virus 4
- Page 11 and 12: de auteurs H.M.G. (Hetty) van Beers
- Page 13 and 14: Voorwoord In de Verenigde Staten va
- Page 15 and 16: * Het Vietnamese hangbuikzwijn in E
- Page 17 and 18: van de spieren is lichter en kwetsb
- Page 19 and 20: der weg te glijden. Hierbij kunnen
- Page 21 and 22: gaand aan het plaatsen van een cath
- Page 23 and 24: weggehaald, zodat de zwakste helft
- Page 25 and 26: aan een volwassen zeug, 2-2,5% van
- Page 27 and 28: IJzertekort bij jonge biggen Biggen
- Page 29 and 30: Foto 0: Vechtende varkens Om deze g
- Page 31 and 32: van de oestrus is voldoende. De met
- Page 33: gekozen zal het slechter doen dan z
- Page 37 and 38: ingrijpen. Preventief is het voorko
- Page 39 and 40: Verder worden antacida, parenterale
- Page 41 and 42: gezien bij hangbuikzwijnen. Trichlo
- Page 43 and 44: Abcessen Abcessen ontstaan uit klei
- Page 45 and 46: spoelen uit de ogen worden verwijde
- Page 47 and 48: Ochratoxicosis, veroorzaakt door oc
- Page 49 and 50: Ziekte van Aujeszky (Pseudo-Rabies)
- Page 51 and 52: tis en pericarditis. Staphylococcus
- Page 53 and 54: Bordetella bronchiseptica zie Atrof
- Page 55 and 56: optreedt 1 tot 4 weken later. Er ku
- Page 57 and 58: Hoofdstuk VI: sedAtIVA en AnAestHet
- Page 59 and 60: dien er sprak is van hypothermie (l
- Page 61 and 62: tuur van de poten. De methode van c
- Page 63 and 64: Hoofdstuk VIII: VAccInAtIes Vaccina
- Page 65 and 66: Hoofdstuk Ix: wettelIjke Aspecten H
- Page 67 and 68: xylazine, and Telazol-ketamine-xyla
- Page 69 and 70: Agens Bepaling 1 materiaal Bepaling
- Page 72: EEN GEZAMENLIJKE UITGAVE VAN:
Hoofdstuk IV:<br />
zIekten Ingedeeld nAAR<br />
oRgAAnsysteem / IntoxIcAtIes<br />
AANDOENINGEN VAN DE HUID<br />
Rui, haaruitval en alopecia<br />
Normaal is er een seizoensgebonden variatie<br />
in het haarkleed van het hangbuikzwijn. Tijdens<br />
erg warm weer en soms eenmaal, maar<br />
meestal tweemaal per jaar, valt een groot deel<br />
van de borstels uit. De huid vervelt hierbij<br />
zodat het dier jeuk krijgt en overal tegenaan<br />
gaat schuren om het oude vel en haar kwijt te<br />
raken. Als het nieuwe haar na een paar weken<br />
begint te groeien, helpt dit de oude huidlaag<br />
kwijt te raken. Borstelen versnelt het proces.<br />
Hangbuikzwijnen die vooral binnen worden<br />
gehouden krijgen minder lang haar en doen<br />
langer over het ruien dan dieren die meer buiten<br />
gehouden worden.<br />
Het Vietnamese hangbuikzwijn is erg gevoelig<br />
voor het ”blown coat” syndroom. Hierbij<br />
vallen alle haren of een deel ervan uit. Dit<br />
komt voor na stress, ziekte, hitte, dracht, lactatie<br />
en koorts. De haren groeien weer aan in<br />
6 tot 10 weken.<br />
Schuren door jeuk veroorzaakt door Haematopinus<br />
suis of Sarcoptes scabei kan ook<br />
kaalheid geven. Biggen kunnen kaal worden<br />
geboren indien de zeug tijdens de dracht een<br />
jodium tekort heeft gehad. Een enkel maal<br />
wordt een afwijking aan de huid gevonden<br />
die zou lijken op een allergische reactie. Een<br />
aanwijsbare oorzaak voor dit beeld is echter<br />
niet achterhaald<br />
Foto 2: Huidafwijking t.g.v. overgevoeligheid?<br />
D.M. 53e jaargang - No. 2 blz. 32<br />
Droge, schilferige huid / parakeratose<br />
Hangbuikzwijnen kunnen een droge, schilferige<br />
huid hebben die niet jeukt. Dit is normaal<br />
bij jonge biggetjes vanaf een leeftijd<br />
van 1 week omdat ze ”uit hun huid groeien”.<br />
Een extreem droge huid kan optreden door<br />
een slecht dieet en deficiënties van vetzuren,<br />
vitaminen of mineralen. Vooral deficiënties<br />
van vitamine A, panthoteenzuur, nicotinezuur,<br />
riboflavine, biotine en zink kunnen<br />
huidafwijkingen geven.<br />
Parakeratose is het gevolg van een zinkdeficiëntie,<br />
een te hoge calciumgift of beide.<br />
Een droge, schilferige huid kan ook optreden<br />
als mensen hun hangbuikzwijn erg vaak wassen<br />
en hierbij een te agressieve shampoo gebruiken,<br />
of wanneer het varken vaak verblijft<br />
in een omgeving met droge lucht. Wanneer er<br />
geen duidelijke oorzaak van de droge huid te<br />
vinden is, zijn voedings-supplementen met<br />
vitaminen, vetzuren en mineralen geïndiceerd<br />
zonder het dieet hiermee uit balans te<br />
brengen.<br />
Volwassen dieren kunnen baat hebben bij een<br />
topicale applicatie van baby- of plantaardige<br />
olie. Bij het wassen is een humane shampoo<br />
voor een gevoelige huid met eventueel een<br />
crèmespoeling erna aan te bevelen.<br />
Indien er jeuk aanwezig is in combinatie met<br />
een schilferige, droge huid kunnen luizen of<br />
schurftmijten de oorzaak zijn.<br />
Intertrigo<br />
Huidplooidermatitis komt vooral voor bij<br />
<strong>hangbuikzwijnen</strong> met obesitas.<br />
Zonnebrand, zonnesteek (hyperthermie)<br />
Zonnebrand komt vaker voor bij licht gekleurde<br />
varkens maar ook bij donker gekleurde<br />
<strong>hangbuikzwijnen</strong> kan het een probleem zijn.<br />
Symptomen van zonnebrand zijn een warme<br />
pijnlijke huid met exsudaat, erytheem en oedeem<br />
vooral achter de oren en midden op de<br />
rug. De aandoening gaat gepaard met veel<br />
pijn, sommige varkens vertonen symptomen<br />
die lijken op paresis posterior en ze schreeu-
Change language