hangbuikzwijnen - Diergeneeskundig Memorandum

IJzertekort bij jonge biggen
Biggen van hangbuikzwijnen worden geboren
met een marginale of te lage ijzervoorraad
in hun lichaam. De zeugenmelk bevat
weinig ijzer en de absorptie in de darm is niet
optimaal bij de big zodat er gemakkelijk een
ijzertekort met anemie ontstaat.
Hangbuikzwijnen die opgroeien of in aanraking
komen met grond en ander vuil kunnen
genoeg ijzer opnemen door erin te wroeten
en ervan te eten. Indien ze niet opgroeien in
een dergelijke soort omgeving is het nodig
om ze van extra ijzer te voorzien. Dit wordt
gedaan door middel van een intramusculaire
ijzerinjectie, in de hals of ham, in de eerste
paar levensdagen, meestal op de derde dag
met een ijzerhydroxide-dextrancomplex. De
injectie kan herhaald worden na een week of
twee, indien dit nodig wordt geacht. De dosis
per big is 50 mg ijzerdextran i.m. Overdosering
kan toxisch zijn.
Orale verstrekking van ijzerpreparaten is
vaak ineffectief en kan tot te lage concentratie
van ijzer in het bloed leiden.
Complicaties na de ijzerinjectie kunnen optreden
indien de big ook een vitamine E en/of
seleniumtekort had op het moment van de injectie.
De biggen vertonen ernstige dyspneu,
tetanische krampen en een wankele gang en
sterven binnen enkele uren na de injectie. Dit
kan voorkomen worden door de zeug genoeg
vitamine E en selenium te voeren tijdens de
dracht. Een te groot aanbod van onverzadigde
vetzuren in het zeugenrantsoen kan ook
een relatief tekort aan vitamine E veroorzaken.
Indien de biggen verdacht worden van
een vitamine E deficiëntie kan men ze een
dag voor de ijzerinjectie een injectie met vitamine
E geven.
Vitamine E / Selenium tekort
Nutritionele myopathie wordt beschreven bij
Vietnamese hangbuikzwijnen. Er zijn geen
normaalwaarden bekend voor Vietnamese
hangbuikzwijnen van vitamine E en selenium
en het is mogelijk dat ze vooral in de
groeifase of tijdens de dracht een hogere behoefte
dan gangbare varkens hebben.
Deficiëntie van vitamine E en selenium kan
plotselinge sterfte bij jonge biggetjes geven,
waarbij bij pathologisch onderzoek aantasting
van de lever, het hart en/of skeletspieren
gevonden wordt.
Men kan extra vitamine E en selenium geven
omdat vitamine E in varkensvoer afgebroken
kan zijn voordat de zak voer leeg is. Biggen
moeten een injectie krijgen op de eerste dag,
de 14e dag, met spenen, en op 8 weken leeftijd
in oplopende dosering. Zeugen en beren
zouden ieder half jaar een injectie moeten
krijgen. Hierbij is het advies voor alle leeftijden
nog een dagelijkse dosis van 50 IU vitamine
E of 200 IU iedere 4 dagen per os te geven
door middel van een vitamine E capsule
door het voer of als snack.
Calcium- en fosfordeficiëntie
Dit komt niet snel voor bij dieren die compleet
varkensvoer krijgen. Als lacterende
zeugen geen aangepast rantsoen krijgen of als
er aan varkens een zelfgemaakt dieet of afval
gevoerd wordt, dan kunnen er problemen met
de calcium/fosforhuishouding optreden. Hier
moet aan gedacht worden indien er sprake is
van onbegrepen kreupelheden, spontane botbreuken
of bij een ”downerzeug”.
GEDRAG
Het gedrag van hangbuikzwijnen wordt in
de literatuur uitvoerig beschreven door veel
auteurs. Hieronder volgt een weergave van
de meest relevante informatie uit deze literatuur.
Normaal gedrag
Varkens zijn intelligente dieren. Ze hebben
een zeer goed ontwikkeld reukvermogen
waardoor ze voorzichtig zijn als ze ergens
komen waar het ‘vreemd’ ruikt. Geuren spelen
een belangrijke rol in het sociale gedrag.
Het gezichtsvermogen is matig; vooral aan
fel licht hebben ze een hekel. Hun gehoor is
goed maar ze moeten hun kop draaien om te
lokaliseren waar een geluid vandaan komt.
Ze schrikken snel van vreemde geluiden; het
is verstandig een jong dier aan veel verschillende
geluiden te laten wennen. Het zijn aanhankelijke,
zachtaardige huisdieren die zich
snel aan mensen hechten. Varkens houden
van spelen.
Karakter
Het karakter van een Vietnamees hangbuikzwijn
is meestal goedaardig, maar er bestaan
lijnen waarbij agressiviteit lijkt te vererven.
D.M. 53e jaargang - No. 2 blz. 2