Schrijven leren: ambacht, vorming of kunst - Cultuurnetwerk.nl

More documents

Recommendations

Info

58 van een toeristisch opvangcentrum...’ De liftopdracht is ook een prima gelegenheid om de cursisten kennis te laten maken met Het juiste woord. In dit lexicon staan de woorden en gezegden immers in hun betekenissfeer gerangschikt. Wie een synoniem zoekt voor een te vaak gebruikte term, kan ruimschoots in dit woordenboek terecht. Maar - druk ik ook amateurcursisten op het hart - gebruik het creatief. Het beste woord is niet dat wat je in een synoniemenwoordenboek vindt, maar het woord dat als vanzelf in je opwelt omdat je het mist in het lijstje dat het lexicon je biedt. Laat ik echter niet de indruk wekken dat schrijftraining zich steeds langs geleide banen voltrekt. Het verloop van een langdurige schrijftrainingscursus is vrijwel onvoorspelbaar. Het is dan ook goed om een paar ‘schokkende’ opdrachten achter de hand te houden voor momenten waarop de groep geen zin meer heeft om het zoveelste ‘vrijblijvende’ tekstje te bakken, of voor wanneer een te groot aantal cursisten zich zelfgenoegzaam gaat wentelen in de aangekweekte trukendoos en volstrekt cyclopisch, Oostindisch doof en beroofd van alle reuk-, smaak- en tastzin achter de tekstverwerker zit. Laat dat in hemelsnaam in de tulpentijd gebeuren! Koop een tulp, dicteer ik dan, en zet die zonder water in een vaas. Schrijf vervolgens een week lang het dagboek van die bloem: vijf regels per dag. Wie dit, al dan niet met bezwaard gemoed, daadwerkelijk volbrengt, kijkt de rest van zijn leven anders naar tulpen - en gelooft voortaan alleen nog wat zijn ogen zien. En zo hoort het ook: alleen een beeld dat je echt zelf ‘gezien’ hebt, kun je zichtbaar maken voor een lezer. De verkeerde wereld Opmerkelijk is, dat schrijftraining voor amateur-cursisten zich niet werkelijk onderscheidt van die voor auteurs in spe. Veel van de opdrachten die ik op ‘t Colofon gebruik bleken ook succesvol in cursussen voor bij voorbeeld leerlingverpleegkundigen of redacteuren van een financieel-economisch weekblad. Het lijkt erop dat schrijftraining in principe universeel toepasbaar is. Dat neemt niet weg dat bepaalde opdrachten aan leeftijd gebonden zijn. Wanneer ik cursisten verzoek om hun ogen dicht te doen, vervolgens in mijn handen klap en dan vraag ‘Wat voor kleur was dit?’ kan ik alleen bij kleuters en bejaarden op een serieuze respons rekenen. En elke havo-docent zal beamen dat het creativiteitsproces bij pubers veelal een extra startmotor behoeft. Zelf gebruik ik in een cursus aan havo- of vwo-leerlingen graag afbeeldingen van de ‘verkeerde wereld’. Daarop zijn de hiërarchische rollen - tussen ouder en kind, man en vrouw, mens en dier - op humorvolle wijze omgedraaid. Het kind wiegt dan de moeder, de vrouw steelt de broek, een koe melkt een boerin, het varken slacht de slager, en de boom zaagt de houthakker door. Na een diavertoning van circa twintig van zulke plaatjes geef ik een schrijfopdracht: maak een spottend, satirisch tekstje over iets dat je niet bevalt in de samenleving, en gebruik daarbij het principe van omkering. De resultaten variëren van min of meer gave rijmen (‘... en gelukkig blijven we allemaal droog / want de regen valt niet omlaag, maar omhoog’) tot prachtige verhaaltjes over bij voorbeeld een bontwinkel. In die zaak hangen geen nertsen en vossen, maar rood-, zwart- en withuiden. Achter de toonbank staat een hermelijn, en als een schuchtere mensenklant ten slotte vraagt of er ook iets voor haar in voorrraad is, antwoordt het roofdier: ‘Voor jou? Voor jou hebben we alleen maar kippevel.’ Dat zijn de momenten waarvoor ik het doe: waarom ik in plaats van in prettige rust zelf literatuur te bedrijven voor een groep ga. Om, waar ik bij sta, te zien hoe de geest kan waaien en hoe taal soms vleugels krijgt.
En de Eskimo? Na een week of twee kwam de missionaris weer bij de iglo van de beeldsnijder. Hij had net zijn gereedschap neergelegd en bekeek met een liefdevolle, maar kritische blik zijn produkt. ‘Ha,’ zei de missionaris, ‘het is een vogel geworden.’ De Eskimo knikte. ‘Die zat erin.’ ARIE VAN DEN BERG is docent schrijftraining, proza en poëzie aan de Schrijversvakschool ‘t Colofon in Amsterdam. Hij publiceerde dichtbundels, verhalen en essays. In de Boekenweek 1994 is bij Uitgeverij Atlas zijn nieuwe dichtbundel Blijmoedig aan het graf te denken verschenen. 59
Page 1 and 2:
KATERNEN KUNSTEDUCATIE SCHRIJVEN LE
Page 3 and 4:
05 Redactioneel 07 ardi roelofs SCH
Page 5 and 6:
REDACTIONEEL Vanaf 1991 heeft het L
Page 7 and 8: SCHRIJVEN LEREN: AMBACHT, VORMING O
Page 9 and 10: schrijverschap. Een Raamleerplan Sc
Page 11 and 12: werp: voor welke doelgroepen worden
Page 13 and 14: komsten korte schrijfworkshops geve
Page 15 and 16: Schrijfcursussen als ontmoetingspla
Page 17 and 18: heel nauw opgevat, en betekent dan
Page 19 and 20: Een verleidelijk gekras? De eigen-a
Page 21 and 22: EEN APOLOGIE VOOR CREATIVE WRITING
Page 23 and 24: desnoods ‘wil’, of drang ‘ene
Page 25 and 26: hanteren, die weinig schrijvers zul
Page 27 and 28: eeld dat de schrijfster van zichzel
Page 29 and 30: Hier hebben we een foefje toegepast
Page 31 and 32: HET MOET ALLEMAAL UIT JEZELF KOMEN
Page 33 and 34: In beweging blijven Op een gegeven
Page 35 and 36: 1 Er heerste hongersnood bij de Ind
Page 37 and 38: 22 t/m 25) Waarom vertelt ze dat ze
Page 39 and 40: plezier bewaakt duurde niet lang of
Page 41 and 42: Mijn knie voelt zonder aandrang war
Page 43 and 44: SCHRIJVEN LEREN Willem van Toorn Ku
Page 45 and 46: en van een workshop. Ik wil het ove
Page 47 and 48: heb de les over dierenpoëzie gekoz
Page 49 and 50: De Amerikaan David Kolb stelt dat i
Page 51 and 52: al ook evalueren, dat wil zeggen er
Page 53 and 54: ALS EEN KATAPULT Chris Keulemans Op
Page 55 and 56: Schrijftraining In de afgelopen twi
Page 57: associaties die het voorwerp bij he
Page 61 and 62: LEF EN LOF HEEFT DE SCHRIJVER NODIG
Page 63 and 64: vragen als: hoe ziet de plaats erui
Page 65 and 66: gewijs opgebouwd en uiteindelijk sc
Page 67 and 68: BLOOTLEGGEN EN ONTWIKKELEN Suzanne
Page 69 and 70: ij medestudenten creative writing.
Page 71 and 72: gebruik korte passages, zonder bron
Page 73 and 74: teraar. Misschien bedenken ze waar
Page 75 and 76: NICK ROGERS is docent Engels op A-l
Page 77 and 78: SCHRIJVERS GEVEN LES IN SCHRIJVEN O
Page 79 and 80: met boeken voor baby’s en kleine
Page 81 and 82: nen verbeteren door om zich heen te
Page 83 and 84: DE METAFOOR MOET ‘KLOPPEN’ Anil
Page 85 and 86: een aantal denkprocessen; zo moet h
Page 87 and 88: Stelde de een bijvoorbeeld vragen o
Page 89 and 90: DE ZOEKTOCHT BINNEN HET SCHRIJFPROC
Page 91 and 92: metaaldetector goed te gebruiken is
Page 93 and 94: vaak ontroerende verhalen kwam een
Page 95 and 96: MARIET LEMS geeft cursussen gedicht
Page 97 and 98: Monteith, Moira, en Robert Miles [e
Page 99: Katernen Kunsteducatie zijn een uit
show all

Schrijven leren: ambacht, vorming of kunst - Cultuurnetwerk.nl

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?