Schrijven leren: ambacht, vorming of kunst - Cultuurnetwerk.nl

ALS EEN KATAPULT
Chris Keulemans
Op papier bestaat de groep mensen die ik voor me heb uit aanstaande dramaschrijvers en
docenten literaire vorming. Twee beroepen die ik niet uit ervaring ken. Hoe ze er op dit
moment voorstaan begrijp ik beter: pas uit huis, nieuwsgierig naar het leven in de stad,
snel verliefd, onzeker, aangestoken door de drang alles op te schrijven. En over dat laatste
denken ze veel te makkelijk. Ze lopen rond met pasklare, nauwelijks op de proef gestelde
ideeën over literatuur. Omdat ze zichzelf geen vragen stellen, beseffen ze niet dat alle vragen
al eens eerder, door andere schrijvers, gesteld zijn. Instinctief wijzen ze het idee af dat
alles wat ze op papier zetten voortkomt uit de enorme zee van teksten die aan hun moment
vooraf is gegaan. Dat het niet uit de lucht komt vallen.
Dus praten we als beginnende schrijvers onder elkaar over de geschiedenis van het personage.
Ik zet stapels boeken op tafel en we gaan ze allemaal langs: van Don Quixote tot
Holden Caulfield, van Alice in Wonderland tot Cantenbein, van Virginia Woolfs vrouwen tot
Dirk van Weeldens reizigers. Hoe verhoudt de schrijver zich tot zijn personage? Hoe echt is
iemand van papier? Waarom zijn de schrijver en zijn ik-figuur twee verschillende mensen?
Hoeveel identiteiten kan een personage bevatten voor ze onleesbaar wordt?
Ik wil dat die tien gezichten voor me dezelfde honger voelen als ik wanneer ik door al die
boeken jaag, dat ze zich van zin tot zin bewust raken van wat ze doen, van de dode schrijvers
die over hun schouder meekijken, dat ze de ondraaglijke twijfel aan hun literair vermogen
leren kennen, en dat het lezen werkt als een katapult waarmee ze weggeschoten worden
tot diep in hun eigen schitterende oeuvre.
53