Schrijven leren: ambacht, vorming of kunst - Cultuurnetwerk.nl

48
duren voor ik een advies accepteer.
In een van mijn groepen zat een cursist die
het andere uiterste was. Ik gaf een aanwijzing,
‘doe eens wat met flashback’ of ‘meer
kleuren en geuren erin’ en bij de volgende
tekst had hij het al zo. Dat vertrouwde ik
niet helemaal. Waar blijft op die manier zijn
eigen stijl? Het kan toch niet dat hij het
allemaal zo vanzelf doet! Omdat ik kennelijk
vasthoudender ben, voel ik een beetje wantrouwen
tegen mensen die zo flexibel zijn
dat ze alle aanwijzingen direct oppakken.
Dan denk ik: dat kan niet echt zijn. Ik neem
natuurlijk mezelf als norm. ‘Echt’, dat is er
lang over nadenken; meteen veranderen is
niet diep, dat voel ik als oppervlakkig. Je
hebt als docent ook je voorkeuren, je voelt
je verwant met leerlingen met jouw leerstijl.
Uit onderzoek is gebleken dat mensen met
dezelfde leerstijl elkaar na 20 minuten al
aardig vinden. En leerlingen die je aardig
vindt, trek je vaak voor, dus die gaan dan
vaak beter vooruit. Aan de andere kant: ik
moet er niet aan denken een groep les te
geven met alleen maar zeer vasthoudende
leerlingen; dan lijkt het aan het eind van je
cursus of niemand wat geleerd heeft.
Per Groen schrijft in zijn inleiding dat bij
eerdere schrijfcursussen sommigen daar veel
van opstaken en anderen op een gegeven
moment stagneerden, ook niet meer wilden
veranderen. In de methode Van idee tot verhaal
worden eerst allerlei zaken aangeleerd,
voordat de cursisten aan een eigen verhaal
mogen beginnen. Dat werkt beter, schrijft
hij. Ik voeg daaraan toe: dat werkt beter bij
bepaalde cursisten. Mijn cursist had aan een
half woord genoeg.
Holistisch/serialistisch De holistische leerstijl
heeft niets te maken met een bepaalde
levensfilosofie. Holisme en serialisme worden
van toepassing geacht voor leesgedrag;
er is vooral onderzoek mee gedaan naar de
manier waarop leerlingen omgaan met leerteksten.
Omdat wij aan de schrijfkant zitten
denk ik dat deze schaal juist voor ons interessant
is.
Serialisten lezen het liefst een tekst die
mooi schematisch is ingedeeld, waar ze
makkelijk doorheen komen. Ze hebben ook
graag een vak dat een beetje logisch in
elkaar zit. Er moet niet teveel overbodigs
verteld worden. Dan vragen ze: ‘Wat moeten
we nou onthouden?’ Serialisten zullen
de tekst van Per Groen plezierig vinden.
Holisten vinden zo’n tekst juist saai, als een
schoolboek er zo uitziet, haken ze gauw af.
Die hebben liever overdaad en het kan hen
ook niks schelen of ze eens iets niet begrijpen,
terwijl serialisten niet verder kunnen
als ze iets niet begrijpen, die willen dat dan
eerst oplossen.
Voor docenten die schrijfcursussen geven is
het interessant te weten dat een serialist liever
navertelt in de volgorde waarin het in
het boek staat, terwijl een holist een plukje
hier, een plukje daar neemt. Die gooit de
hele structuur om. Misschien, maar dat is
alleen een veronderstelling van mij, merken
we ook bij schrijven dat sommige mensen
liever een verhaal vertellen van het begin
naar het einde, chronologisch, en moeite
hebben met flashbacks en verschillende perspectieven,
terwijl anderen het nou juist plezierig
vinden om er een andere structuur
aan te geven.
Impulsief/reflectief In elke groep vind je
impulsieven en reflectieven. Die kennen we
allemaal wel. Je stelt een vraag en A heeft
haar antwoord al gegeven voordat je uitgesproken
bent. Ook al is het antwoord fout,
dat verhindert de impulsieve niet om er een
volgende keer weer wat uit te flappen. En
als je allang met iets anders bezig bent, wil
een reflectieve B nog even terugkomen op
‘waar we het zoëven over hadden’. Ook met
opdrachten geldt dat. De impulsieve leest
vaak niet wat er boven staat, die is al halverwege,
terwijl de reflectieve nog kijkt wat voor
soort tekst het is en wat hij ermee moet.