Schrijven leren: ambacht, vorming of kunst - Cultuurnetwerk.nl

22
wordt afgeraden, en er een immense overproduktie
op gang is gekomen door mannen
en vrouwen die voor schrijven zijn opgeleid
maar niet in de eerste plaats schrijven
omdat ze er talent of bezieling voor hebben.’
4
Klachten over de aftakelende kwaliteit van
poëzie en het verdwijnen van haar lezers als
een gevolg hiervan zijn niets nieuws onder
de zon. Hamlet merkte al op dat een
bepaald ‘fantastisch stuk (...) te goed voor
de massa was’. 5 Maar wat de aanval op poëzie
in de afgelopen tien jaar zo kenmerkt, is
de neiging de universiteiten met hun
Masters Degree in Fine Arts (MFA) maar
overal de schuld van te geven. 6 De opvatting
dat er geen echte grote dichters meer zijn
en dat buiten de opleidingen niemand nog
poëzie leest, is nauw verwant aan de veronderstelling
dat de oorzaak voor deze trieste
gang van zaken gezocht moet worden binnen
de creative writing programma’s die
universiteiten aanbieden.
Poëzie en honkbal Ik ga ervan uit dat
poëzie voornamelijk een vorm van vermaak
is. Mijn volgende beeldspraak drukt dat uit:
poëzie lijkt op honkbal. Honkbal is op allerlei
niveaus leuk, of je nu toekijkt of meespeelt.
Je zou een bekrompen fan zijn als je
de lagere divisie, wedstrijden tussen universiteiten
of zelfs honkbal dat op een voetbalveldje
gespeeld wordt, zou negeren omdat
je liever de grootsheid en allure van de eredivisie
wil hooghouden. Dat is echter wel de
houding die ik proef in de vele klachten over
creative writing programma’s.
Bij gebrek aan een betere zondebok die verantwoording
kan afleggen over de duidelijke
afname van het lezerspubliek, geven
Altacruise en anderen de universiteiten er de
schuld van dat we op dit moment geen
voortreffelijke dichters hebben die, zo zeggen
zij, Robert Frost en Theodore Roethke
zouden moeten opvolgen, en dat we geen
prozaschrijvers hebben die aan Flannery
O’Connor en William Faulkner kunnen tippen.
De aanvallen komen in principe hierop neer:
het aantal gedichten neemt snel toe, maar
de kwaliteit ervan is zeer bedenkelijk; het
publiek dat in poëzie geïnteresseerd is,
wordt kleiner en beperkt zich voornamelijk
tot beginnende dichters en (misschien erger
nog) professoren; de belangrijkste oorzaak
voor deze betreurenswaardige stand van
zaken is het ‘inpalmen’ van dichters door
academies en universiteiten.
Het spel dat we spelen Ondanks deze
aanvallen blijkt de vraag naar cursussen
creative writing op undergraduate niveau en
de vraag naar toelating tot MFA-programma’s
niet alleen gestaag te groeien maar
zelfs ongelooflijk snel toe te nemen.
Wellicht is het de moeite waard te onderzoeken
wat we nu eigenlijk doen bij dit
soort programma’s. Of, om terug te komen
op mijn honkbal-analogie, uit te leggen wat
voor spel we spelen.
Als we het hebben over het organiseren van
creative writing werkgroepen, doen we wat
we kunnen met de middelen die we tot onze
beschikking hebben. Als je trainer bent van
een team in de D-divisie in een piepklein
dorp, dan is de kans gering dat je veel sterren
zult tegenkomen, maar je blijft er wel
naar uitkijken en speelt gewoon het spel.
Als je het voor elkaar krijgt dat een slagman
de ballen tientallen meters verder slaat en
een werper zijn ballen nog scherper gooit,
binnen welke divisie dan ook, dan heb je
goed werk verricht en zou je trots moeten
zijn. Zo bekijk ik het tenminste. Zo kunnen
we een goede schrijver nog beter maken,
denk ik, en een minder goede schrijver helpen
zijn schrijven te verbeteren.
Als ik het onderwijs in creative writing op
een enigszins Aristotelische manier benader,
stel ik vast dat een serieuze schrijver vijf
eigenschappen heeft: verlangen, drang,
talent, visie en vaardigheid. Noem verlangen