Schrijven leren: ambacht, vorming of kunst - Cultuurnetwerk.nl

komsten korte schrijfworkshops geven, en
ook nog een hoofdstuk toevoegen met
schrijfwedstrijden van uitgeverijen en allerhande
andere organisaties. Ook de vele
schrijfprojecten voor het basisonderwijs vanuit
de kunstzinnige vorming en de vakliteratuur
mogen niet vergeten worden. Misschien
komen we toch in de buurt van een Gouden
Gids voor onze belangstellende cursist en
organisator.
Stroom van kritiek De AWP geeft zes keer
per jaar een krant uit, de AWP Chronicle.
Ook dit vakgerichte medium ontbreekt in
Nederland. In de AWP Chronicle staan interviews
met en essays van schrijvers/docenten.
In de laatste edities wordt in elk artikel wel
gerefereerd aan de stroom van kritiek op en
bezwaren tegen de writing workshops. Met
tegenargumenten en de kracht van de ervaring
wordt die negatieve kritiek weersproken.
Ook in andere Amerikaanse tijdschriften
zoals Written Communication en College
English is deze discussie gaande. Ron
McFarland schreef in College English als
reactie op de stroom kritieken een apologie.
Als ernstig gevaar van schrijfwerkgroepen
noemen tegenstanders dat het een stroom
van alleen maar brave, zouteloze, nietszeggende
literatuur oplevert. Kafka had toch
ook geen werkgroep nodig. En als hij wel in
zo’n verband aan het schrijven was geweest,
dan had de opinie van de groep hem zijn de
fantasie schokkende Verwandlung niet in
dank afgenomen, zelfs afgekeurd. Want, zo
zeggen tegenstanders, in die schrijfwerkgroepen
viert de middelmatigheid hoogtij,
wordt elke tekst onderworpen aan een
groepsnorm en wordt schrijven als individueel
proces geëlimineerd.
Natuurlijk: een talentvolle schrijver komt er
echt wel zonder wat voor schrijfopleiding
dan ook. En of Marcel Möring de AKO-prijs
ook gekregen zou hebben als hij schrijfcursist
geweest zou zijn, is een niet te
beantwoorden vraag. Hij is boven het maai-
veld uitgekomen door veel te lezen en vanaf
zijn dertiende veel te schrijven. Zoals de
dichter en criticus Rein Bloem zegt: daar
begint het, met die wilskracht. Möring heeft
de kunst bekeken, geoefend en er het zijne
aan toegevoegd. Een opleiding is geen
garantie; er zijn geen wetmatigheden in de
praktijk van het kunstenaarschap. Geen
opleiding helpt als je niet getalenteerd en
gedreven bent. Een opleiding helpt alleen
om het talent dat er wèl is te begeleiden en
te trainen in technieken en vaardigheden.
Maar een enerverend tumultueus debat is
stimulerend voor de aanscherping van de
vakvisie, ook als de herrie van overzee aanwaait.
Kwaliteitsverbetering Nu is de universitaire
Creative Writing Workshop in de
Verenigde Staten nogal anders gericht dan
de schrijfwerkgroep of -cursus in Nederland.
Om te beginnen met de naam: creative writing
betekent het schrijven van zowel proza
als poëzie en drama. Het heeft dus een
andere inhoud dan wat wij creatief schrijven
noemen: een schrijfmethode waarin het stimuleren
van de verbeelding en ideeontwikkeling
het belangrijkste zijn. Creative writing
staat voor een totaalprogramma van
literair schrijven. Een ander verschil is dat
literatuurstudies in ons land niet een dergelijk
schrijfcurriculum hebben. En de schrijfopleidingen
die we in Nederland wèl hebben
zijn geen onderdeel van een literatuurstudie.
Inhoudelijk laten de Amerikaanse en
Nederlandse schrijfwerkgroepen zich wel
vergelijken. Ook hier kunnen deelnemers
aan schrijfcursussen leren te verbeelden in
woorden, krijgen ze technieken aangereikt,
worden vaardigheden getraind en is de
schrijfbegeleiding uiteindelijk gericht op de
kwaliteitsverbetering van het schrijfprodukt.
Cursussen met deze inslag worden met
name georganiseerd door creativiteitscentra
(die soms, zoals in Rotterdam en Utrecht,
hun programma Schrijversschool noemen) en
13