Schrijven leren: ambacht, vorming of kunst - Cultuurnetwerk.nl

12
of een bureau dat schrijfcursussen organiseert.
Hoe een docent een beginnende
schrijver omschrijft, heeft bovendien alles te
maken met wat die docent voor zijn cursisten
wil. Is voorlezen in de les genoeg? Of
geeft hij les omdat zijn cursisten debuterende
schrijvers moeten gaan worden? Hoe zit
dat bij cursussen in andere kunstvakken?
Welke theater- of keramiekdocent verwacht
dat zijn cursist in de Stopera gaat optreden
of op de Biennale exposeert?
En wat wil de cursist? Een leerling in het
onderwijs krijgt een programma voorgeschoteld
dat de docent inricht met zoveel mogelijk
ruimte voor de leerling, en dat gebonden
is aan eindtermen. Een cursist bij een creativiteitscentrum
of een organisatie voor amateurkunst
komt op die programma’s af met
een geheel eigen motivatie en ambitie. Die
variëren van hobbyisme en recreatie tot een
uitwisseling met andere schrijvers, technische
verdieping of een professionele
gerichtheid. Een enkele cursist komt als
voorbereiding op een beroepsopleiding, en
ook de deelnemer die het schrijven als therapie
gebruikt is niet helemaal een uitzondering.
Wie een poosje de cursusrubriek in de
kranten volgt, verzamelt een bonte rij deelnemers
waarop de cursussen mikken: kinderen,
studenten, jongeren, vrouwen, ouderen,
mensen zonder werk, amateurschrijvers,
therapiegroepen, allochtonen, personeel van
een bedrijf, antroposofen, geloofsgenoten,
reumapatiënten en publicerende schrijvers.
Afhankelijk van het instituut dat de cursus
verzorgt en de opvattingen van dat instituut
en zijn docenten over schrijven, zullen de
deelnemers zichzelf zien als beginnende
schrijvers die gaan publiceren of niet.
Beginnende schrijvers die graag willen publiceren
en die dat niet lukt bij een gerenommeerde
uitgeverij, hebben een schrale
troost: slechts één procent van de manuscripten
blijkt goed genoeg bevonden te
worden voor een debuut. 7
Cursusprogramma’s Als je een cursus
schrijven zoekt, of je wilt eens weten wat
andere instituten doen op dit front, dan ben
je in de Verenigde Staten beter af dan in
Nederland. Daar is in 1967 de Associated
Writing Programs (AWP) opgericht, en die
geven de AWP Official Guide of Writing
Programs uit. 8 De gids is zo dik als het telefoonboek
van Limburg, met diezelfde kleine
letters. In de Verenigde Staten is sinds de
jaren zestig creative writing een erkend
onderdeel van letterenstudies, je kunt er
zelfs een Master Degree in behalen (MFA:
Master Degree of Fine Arts). Een literatuurstudie
en het ontwikkelen van schrijverschap
gaan er op vele plaatsen samen. In de AWPgids
zijn alle plaatsen te vinden waar deze
combinatie wordt aangeboden. Daarnaast
staan in de gids allerlei soorten schrijfcursussen
en workshops overal in het land, en
wordt vermeld door wie ze gegeven worden,
welke schrijvers erbij betrokken zijn en wat
de bedoeling ervan is. Schrijfcursussen zijn
in de Verenigde Staten al sinds de jaren
zestig een fenomeen. Creative writing is
daar - anders dan hier - het verzamelbegrip
voor het schrijven van proza, poëzie en
drama.
In Nederland zou zo’n gids niet zo gedifferentieerd
zijn om de doodeenvoudige reden
dat we hier geen schrijfopleiding aan universiteiten
kennen. Bovendien is het opzetten
van schrijfcursussen hier in een veel priller
stadium. We zouden een gids hebben met
een omvang van de bloembollencatalogus
van Piet Bakker uit Hillegom. We hebben
wel het een en ander om erin op te nemen:
behalve de al genoemde opleidingsmogelijkheden
en het post-hbo onderwijs, kunnen
we er het aanbod van de schrijversscholen in
zetten en de cursusprogramma’s bij creativiteitscentra,
organisaties voor amateurschrijfkunst
en vormingscentra. Als apart hoofdstuk
kunnen we een lijst met schrijvers
samenstellen die via Schrijvers School
Samenleving op scholen en literatuurbijeen-