De Wow-factor van goede kunsteducatie - Cultuurnetwerk.nl

2. De interpretatie in engere zin: de betekenis die de kijker geeft aan wat hij waar-
neemt. Bijvoorbeeld: ik weet dat gras in het echt groen is, maar dat het op deze foto
een grijstint heeft, omdat het een zwart-wit foto is.
3. De waardering: de waardering die de kijker geeft aan wat hij heeft waargenomen en
geïnterpreteerd. Bijvoorbeeld: ik vind de foto saai, omdat hij geen kleur heeft.
Zoals gezegd is dit vooral een theoretische onderscheiding. In de praktijk zijn de eerste
en tweede fase niet van elkaar te isoleren. Ten eerste is er bij iedere waarneming,
hoe futiel ook, altijd sprake van een zekere mate van interpretatie. Wanneer iemand
simpelweg zegt dat de lucht op een foto blauw is, heeft hij het vlak al als lucht geïnterpreteerd
en niet als bijvoorbeeld de zee of een vlek ontstaan door een technische fout.
Ten tweede is de verwoording van wat hij ziet nooit volledig objectief. De een noemt iets
blauw, maar een ander zal de kleur wellicht benoemen als turkoois of groen.
De derde fase is wel duidelijk te isoleren. Je kunt immers eerst vragen wat iemand heeft
gezien en daarna wat hij daarvan vond. Natuurlijk kunnen in het antwoord op de eerste
vraag ook evaluatieve elementen zitten. Toch is het wel mogelijk apart te analyseren
wat iemand heeft waargenomen en geïnterpreteerd versus welke waardering hij daaraan
toekent.
LITERATUURONDERZOEK
_
In mijn onderzoek lag de focus op de eerste twee fases bij het bekijken van foto’s. In
de literatuur over esthetische ontwikkeling blijkt echter het grootste gedeelte gericht
op de derde fase, dus de waardering van kunstwerken. Hieronder bespreek ik eerst het
onderzoek over waardering, daarna dat over waarneming en interpretatie van afbeeldingen
in het algemeen en foto’s in het bijzonder.
WAARDERING
De esthetische ontwikkeling van kinderen is al geruime tijd onderwerp van onderzoek.
De meeste theorieën gaan uit van fasemodellen waarbij deze ontwikkeling wordt ingedeeld
in opeenvolgende stadia.
De bekendste fasetheorie is die van Parsons (1987). Hij onderscheidt vijf fases, waarbij
er aanvankelijk vooral aandacht is voor het onderwerp van de afbeelding en mensen
pas in de vierde fase ook oog hebben voor abstracte eigenschappen als stijl, kleur en
medium. In de vijfde en laatste fase is de kijker in staat niet alleen een kunstwerk te
14 Cultuur+Educatie 22 2008