Gewenste en bereikte leereffecten van ... - Cultuurnetwerk.nl

Een leerling omschreef hoe ze dingen leerden te plaatsen vanuit verschillende maat-
schappelijke en morele invalshoeken: ‘Hierdoor ga je vanuit een ander gezichtspunt
naar de dingen kijken dan wanneer je geen drama zou hebben gedaan. [We] hebben iets
gedaan over de laatste vrouw die de doodstraf kreeg – je snapt de redenen waarom ze
wel en waarom ze niet opgehangen had moeten worden – je leert om verder te kijken
dan het simpele goed of fout.’
Op één school kon worden gevolgd wat de leerlingen over bepaalde kwesties leerden in
de lessen: pesten en racisme in de eerste klassen, seksisme, mensenrechten en geloofsovertuigingen
in de middenbouw en geweld en conflicten in de bovenbouw.
Drama scoorde naar verhouding hoog bij de subcategorie uiten van betekenis, maar
weer niet zo hoog als bij de beeldende vakken. Een interessant gegeven is dat nonverbale
expressie even belangrijk bleek bij drama als bij de andere kunstdisciplines:
‘Hierdoor ben ik dichter bij mijn gevoel gekomen. Vroeger gebruikte ik bijvoorbeeld
gebaren met mijn handen en gezichtsuitdrukkingen en zo. Vroeger zei ik dingen met
mijn mond, door te praten, maar ik heb geleerd ... hoe ik mijn lichaam kan gebruiken.’
Er was ook een school waar leerlingen dramatische expressie verbonden met hun innerlijk
– ‘doe wat van binnen uit komt’ – of zoals een ander het verwoordde: het gaat erom
dat ‘de dingen binnen in je eruit komen’.
MUZIEK
Muziek laat de minste effecten zien in alle vier subcategorieën. Er waren drie leerlingen
die een opmerking maakten over kennis opdoen over muziek uit India en Indonesië.
Verder was er een melding over muziek en groter bewustzijn van de omgeving. Ook
werd er maar een keer verwezen naar muziek en maatschappelijke en morele kwesties,
namelijk dat die in de tekst van een liedje aan de orde kunnen komen.
Muziek was ook zwak vertegenwoordigd in de vierde subcategorie, het uiten van betekenis
en muziek als expressief middel werd weinig genoemd. Als het als zodanig werd
genoemd ging het om het toepassen van verschillende muziekstijlen om daarmee
vreugde of verdriet uit te drukken, bijvoorbeeld door soulmuziek of met verschillende
dynamieken en ritmes. Leerlingen zagen een toename van expressieve vaardigheden
door muziek meestal in een bepaalde speelstijl die hun stemming van dat moment
uitdrukte: ‘Je kunt je uiten door muziek omdat je je kunt uiten met de instrumenten. Je
kunt heel hard spelen als je boos bent of heel zachtjes als je vrolijk bent en zo.’
Anderen hadden het over het uiten van gevoelens door middel van composities – of
songteksten – om uit te drukken hoe ze zich op dat moment voelden, maar ze waren
naar verhouding schaars.
34 Cultuur+Educatie 23 2008